Niepodległość nie jest dana raz na zawsze. Dla części społeczeństwa polskiego, która być może nieco zapomniała o znaczeniu fundamentalnej kwestii, jaką jest niepodległość, właśnie wydarzenia ostatnich dziesięciu miesięcy okazały się pobudką – mówi PAP historyk prof. Andrzej Nowak z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Polskiej Akademii Nauk.
Zburzenie Warszawy przez Niemców w 1944 r. nie miało żadnego sensu militarnego, a wręcz utrudniało im obronę. Zniszczenie ponad 80 proc. zabudowy stolicy miało podłoże ideologiczne i emocjonalne – mówi PAP historyk z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie, dr Konrad Rokicki.
Polska w 1939 r. była skazana na nieuchronną konfrontację z III Rzeszą, bo opcja „idziemy z Niemcami” w ówczesnych kręgach rządowych i wojskowych była zasadniczo nierealna, zwłaszcza po udzielonych Warszawie gwarancjach - mówi PAP prof. Daniel Boćkowski, historyk z Uniwersytetu w Białymstoku.
Nie sądzę, żeby pierwotnym celem Stalina było unicestwienie wszystkich etnicznych Polaków żyjących w ZSRS, lecz gdyby operacja polska potrwała jeszcze kilka lat, niechybnie tak by się stało – mówi PAP Mariusz Kwaśniak, wicedyrektor Archiwum IPN. 85 lat temu, 11 sierpnia 1937 r. rozpoczęła się operacja polska.
Na dalsze, pogłębione badania historyczne zasługują wszystkie zagadnienia związane z działaniami Niemców i Sowietów w kontekście Powstania. Nadal nie wiemy wielu rzeczy o działaniach wroga i „sojusznika naszych sojuszników” – mówi PAP dr Paweł Ukielski, historyk, zastępca dyrektora Muzeum Powstania Warszawskiego, współautor książki „Chcieliśmy być wolni. Powstanie Warszawskie 1944”.
Do otwartej walki przygotowywano się przez niemal pięć lat konspiracji. W 1944 r. przywódcy polskiej konspiracji byli zakładnikami „zegara historii”. Ten zegar tylko raz mógł wskazać właściwy moment na podjęcie kluczowej dla Polski decyzji – mówi PAP dr hab. Andrzej Zawistowski, historyk z SGH i Instytutu Pileckiego.
Wcześniej pamięcią o powstaniach rządziły dwie trumny – Wojciecha Korfantego i Michała Grażyńskiego – tak jak w skali ogólnopolskiej wielkie znaczenie miały trumny Dmowskiego i Piłsudskiego – mówi PAP dr Bernard Linek, historyk z Instytutu Śląskiego. 100 lat temu, 16 lipca 1922 r., część Górnego Śląska została przyłączona do Polski.
Polska kultura literacka, kultura wysoka była romantyczna, oparta na etosie rycerskim. Z kolei na Ślązakach etos rycerski nie robił wrażenia, ponieważ istotą ich etosu była ciężka praca, schludne i czyste mieszkanie, a także miłość do Boga. Z tego też m.in. powodu droga polskojęzycznych Ślązaków do Polski była naprawdę skomplikowana i długa – mówi PAP historyk prof. Andrzej Chwalba.
Z punktu widzenia Waszyngtonu najlepszym scenariuszem byłoby przyjęcie planu Marshalla przez kraje satelickie ZSRR. W ten sposób Ameryka mogłaby wyciągnąć te kraje spod zależności od Kremla – mówi PAP prof. Wojciech Morawski, historyk gospodarki ze Szkoły Głównej Handlowej.
Grupa magnatów zaprzedała suwerenność i całość ojczyzny w imię pychy i prywatnych interesów, skrytych pod pozorem obrony formalnej praworządności – mówi PAP dr hab. Henryk Głębocki, historyk z UJ. 230 lat temu, 18 maja 1792 r., Rosja we współpracy z konfederacją targowicką najechała Polskę.
Celem rosyjskich obchodów jest pokazanie bezpośredniego związku dziejów współczesnej Rosji z historią wielkiej wojny ojczyźnianej oraz dumy z przodków, którzy walczyli z „faszystami” i „nazistami” – mówi PAP dr hab. Andrzej Zawistowski, historyk z SGH i Instytutu Pileckiego.