Wywiady

Prof. G. Kucharczyk: Września 1901 była kolejnym ważnym dowodem na zagrożenie niemieckie

Strajk szkolny we Wrześni zapoczątkował falę podobnych protestów, które zaangażowały uczniów i rodziców. Można powiedzieć, że był to „strajk rodzinny”. Wydarzenie to wzbudziło wielkie zainteresowanie i oburzenie Polaków we wszystkich zaborach – mówi PAP prof. Grzegorz Kucharczyk, historyk z PAN i Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Prof. W. Polak: zamach na Jana Pawła II się nie udał, ale operacja maskująca została przeprowadzona skutecznie

Po zamachu trop został skierowany na tureckich ekstremistów. W mylenie tropów zaangażowano KGB i Stasi oraz inne służby krajów „demokracji ludowej”. Wprowadzenie chaosu informacyjnego było starą metodą władz sowieckich – mówi PAP prof. Wojciech Polak, historyk z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, przewodniczący Kolegium IPN. 40 lat temu, 13 maja 1981 r., na placu Świętego Piotra doszło do zamachu na papieża Jana Pawła II.

Dr K. Rak: w 1926 r. Berlin i Moskwa uważały, że Polska jest na skraju upadku

Stosunek Berlina i Moskwy do zamachu majowego był podobny. Obie stolice zakładały, że im większy nieporządek i słabość państwa polskiego, tym lepiej. Pamiętajmy, że przed zamachem majowym Polska znajdowała się w sytuacji bardzo silnego kryzysu, również finansowego – mówi PAP dr Krzysztof Rak, autor książki „Piłsudski między Stalinem a Hitlerem”. 95 lat temu, 12 maja 1926 r., marszałek Józef Piłsudski na czele wiernych mu oddziałów podjął marsz na Warszawę, który przeszedł do historii jako zamach majowy.

Prof. A. Chwalba: zmiany, które w Rzeczypospolitej dokonały się w latach 1788–1790, były znakomite

Zmiany, które dokonały się w latach 1788–1790, były znakomite. Zreformowano funkcjonowanie aparatu państwa, opodatkowano szlachtę i duchowieństwo, odsunięto szlachecką gołotę od wpływów politycznych i przyznano prawa miastom królewskim oraz mieszczaństwu. Tę piękną pracę wykonali posłowie i senatorowie – mówi PAP prof. Andrzej Chwalba, historyk z UJ.

Dr hab. G. Bębnik: III Powstanie Śląskie było właściwie niewypowiedzianą wojną polsko-niemiecką

III Powstanie Śląśkie było właściwie, jak ujął to prof. Ryszard Kaczmarek, niewypowiedzianą wojną polsko-niemiecką. Obydwa państwa niemalże otwarcie angażowały tu swe zasoby militarne przy werbalnym trzymaniu się z dala od całego konfliktu i pozostawianiu jego rozstrzygnięcia w rękach miejscowej ludności – mówi PAP historyk dr hab. Grzegorz Bębnik z katowickiego IPN.

Dr hab. C. Leszczyńska: gospodarka Górnego Śląska wzmocniła Polskę

Wpływ potencjału Śląska na sytuację gospodarczą i społeczną odrodzonej Polski był niezwykle istotny. Polska międzywojenna bez Górnego Śląska byłaby gospodarczo dużo słabsza, możliwości inwestycyjne, rozwojowe byłyby znacznie skromniejsze – mówi PAP dr hab. Cecylia Leszczyńska, historyk gospodarki z UW, współautorka wydanego przez Muzeum Historii Polski zbioru studiów „Powstania Śląskie. Polityka, historia, pamięć”.

Dr G. Wołk: komuniści w 1986 r. chcieli szybkiego osądzenia liderów KPN

W trakcie ekspresowego procesu posunięto się m.in. do fałszowania dowodów przez funkcjonariuszy SB. Część zasiadających na ławie oskarżonych zapadła poważnie na zdrowiu. Same wyroki okazały się relatywnie niskie – mówi PAP historyk dr Grzegorz Wołk z IPN. 35 lat temu, 22 kwietnia 1986 r., komunistyczny sąd ogłosił wyrok w drugim procesie przywódców Konfederacji Polski Niepodległej.

Dr hab. M. Gałęzowski: wielu Żydów poczuwało się do spełniania obowiązków wobec kraju, który uznawali za ojczyznę

Często zupełnie nie zastanawiali się nad swoją tożsamością, bo za naturalne uznawali łączenie wyznania mojżeszowego, poczucie, że są Żydami, z przynależnością do narodu polskiego – mówi PAP dr hab. Marek Gałęzowski z IPN i Uczelni Łazarskiego, autor książki „Żydzi walczący o Polskę. Zapomniani obrońcy Rzeczpospolitej”.

Dr R. Spałek: historycy nie mogą oddawać pola publicystom historycznym

Przynależny badaczom dystans, sceptycyzm i intelektualna uczciwość nie powinny prowadzić do uchylania się od formułowania komunikatów i prostych przekazów internetowych. O obrazie przeszłości bowiem dziś decyduje YouTube, Facebook i Twitter, gdzie historia nie służy poznaniu, lecz jest rozrywką – mówi PAP historyk dr Robert Spałek z IPN.

Prof. P. Skibiński: tradycja grobów wielkanocnych jako wyraz nastrojów społeczno-politycznych Polaków zaczęła się odradzać w stanie wojennym

Tradycja grobów wielkanocnych jako wyraz nastrojów społeczno-politycznych Polaków zaczęła się odradzać w stanie wojennym. Później wyraźne były akcenty po zabójstwie ks. Popiełuszki: np. Jerzy Kalina w 1985 r., w Wielkanoc po morderstwie na kapłanie, w jego parafialnym kościele umieścił postać Chrystusa zawiniętego ściśle w całun, porzuconego w brzozowym lesie.