Ludwik Zamenhof. Fot. NAC
Koncerty muzyków śpiewających w języku esperanto, rumuńska literatura w tym języku oraz msza św. odprawiona w esperanto - złożą się m.in. na rozpoczęte w piątek po południu w Białymstoku 19. Dni Zamenhofa - twórcy esperanto, który urodził się 159 lat temu w tym mieście.
Impreza potrwa trzy dni. Organizatorzy obchodów z Białostockiego Towarzystwa Esperantystów (BTE) i Białostockiego Ośrodka Kultury podkreślają, że to bardzo ważne, aby pamiętać o takich osobach jak Zamenhof, bo są one częścią historii nie tylko miasta, ale i Polski.
Tegoroczne Dni Zamenhofa zainaugurowało otwarcie dwóch wystaw w Centrum im. Ludwika Zamenhofa. Jedna dotyczy wydawnictw esperanckich wydanych w Białymstoku. Można na niej zobaczyć książki, które ukazały się od międzywojnia m.in. "Gvidilo tra Białystok" – pierwszy wydany w języku esperanto przewodnik po Białymstoku z 1923 roku, aż po przetłumaczone na esperanto w ostatnich latach m.in. "Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego, "Lalka" Bolesława Prusa czy "Quo Vadis" Henryka Sienkiewicza.
Natomiast "Obrazy żydowskiego Bukaresztu" przygotowana została przez Rumuński Instytut Kultury i na fotografiach przedstawia przedwojenne obrazy rozwijającej się przed II wojną światową społeczności żydowskiej Bukaresztu ze współczesnymi zdjęciami jej dziedzictwa, dzięki czemu - jak podkreślają organizatorzy - można stworzyć własny obraz przeszłości tego miasta.
Wokół rumuńskiej literatury w esperanto będzie poświęcone też piątkowe spotkanie m.in. z tłumaczem Ionelem Onetem. Obędzie się również promocja pierwszego esperanckiego wydania zbioru utworów rumuńskiego pisarza Maksa Blechera "Verkaro (preskau) kompleta".
W sobotę, kiedy przypada rocznica urodzin Zamenhofa, uczestnicy złożą kwiaty przy jego pomniku w Białymstoku, a następnie wezmą udział we mszy św. w języku esperanto. Na wieczór zaplanowano koncerty w języku esperanto, a także - jak na urodziny przystało - dzielenie się urodzinowym tortem.
Natomiast w niedzielę odbędzie się całodniowa wycieczka do Grodna na Białorusi, której uczestnicy będą podążać śladami Zamenhofa w tym mieście i szukać m.in. domu, w którym przez jakiś czas mieszkał ze swoją żoną i dzieckiem.
Ludwik Zamenhof urodził się 15 grudnia 1859 roku w Białymstoku i tam spędził dzieciństwo. Wówczas było to 30-tysięczne miasto, zróżnicowane kulturowo i narodowościowo. Żyjąc w takim środowisku młody Zamenhof postanowił stworzyć podstawy języka międzynarodowego; ideą było szukanie rozwiązania na unikanie konfliktów między ludźmi różnych narodowości i wyznań. Po przeniesieniu się do Warszawy nadal pracował nad językiem. Posługując się pseudonimem dr Esperanto (mający nadzieję), wydał podręcznik do nauki języka międzynarodowego. Zmarł 14 kwietnia 1917 roku.
Białystok wciąż jest ważnym miejscem dla miłośników esperanto. W ubiegłym roku, kiedy przypadała 100. rocznica śmierci Zamenhofa, światowym obchodom patronowało UNESCO, w Białymstoku zorganizowano społeczne obchody tej rocznicy, odbył się m.in. Polski Kongres Esperanto czy specjalny koncert w Operze i Filharmonii Podlaskiej.
W Białymstoku od 2009 r., kiedy odbył się tam 94. Światowy Kongres Esperanto, zaczęło działać Centrum im. Ludwika Zamenhofa (włączone do Białostockiego Ośrodka Kultury), które m.in. realizuje przedsięwzięcia ukazujące zróżnicowanie kulturowe, narodowościowe i religijne regionu. Działa w nim biblioteka esperancka "Esperanto-Libro" (jako filia Książnicy Podlaskiej), licząca ponad 3 tys. książek i czasopism.
Kolejnym miejscem upamiętniającym Zamenhofa będzie jego drugi pomnik, który był zgłoszony jako pomysł do ubiegłorocznego budżetu obywatelskiego w związku z setną rocznicą śmierci Zamenhofa. Stanie w centrum miasta, a będzie przedstawiał młodego Zamenhofa, który czyta książkę. Jak poinformowała PAP Anna Kowalska z białostockiego magistratu, pomnik jest już gotowy, czeka tylko na zamontowanie, co powinno nastąpić na przełomie roku.
Esperantyści szacują, że dziś na świecie jest ponad tysiąc miejsc noszących imię Zamenhofa lub nazwę esperanto. Dokładnie nie wiadomo, ilu jest samych esperantystów; najczęściej podawana jest liczba kilkuset tysięcy osób znających ten język.(PAP)
autorka: Sylwia Wieczeryńska
swi/ itm/
