Henryk Sienkiewicz. Źródło: BN Polona
15 listopada przypada 100. rocznica śmierci Henryka Sienkiewicza, jednego z najwybitniejszych i najbardziej popularnych pisarzy polskich, laureata literackiej nagrody Nobla, który poprzez swoją twórczość, publicystykę i działalność społeczną budził świadomość narodową, uczył dumy z polskości, umiłowania ojczyzny i zdolności do poświęceń.
5 V 1846
W Woli Okrzejskiej na Podlasiu urodził się Henryk Sienkiewicz.
1858
Sienkiewicz został przyjęty do Gimnazjum Realnego w Warszawie, mieszczącego się w Pałacu Kazimierzowskim.
1862-1864
Nauka w Gimnazjum II w Pałacu Staszica.
1865
Pisarz ukończył siódmą klasę i zrezygnował z dalszej nauki.
1865-1866
Sienkiewicz objął posadę guwernera u państwa Wejherów w Poświętnem.
14-15 IV 1866
Sienkiewicz zdał maturę.
25 X 1866
Pozytywnie zdał egzaminy do Szkoły Głównej, rozpoczął najpierw naukę na wydziale prawnym, później na lekarskim.
II 1867
Przeniósł się na wydział filologiczno-historyczny.
1867
,,Sielanka młodości'' – pierwszy utwór w formie wierszowanej.
18 IV 1868
Debiut dziennikarski w ,,Przeglądzie Tygodniowym''. Pod pseudonimem ,,Litwos'' drukował felietony w prasie warszawskiej.
1871
Sienkiewicz opuścił uczelnię bez zaliczenia egzaminów końcowych.
1872
Rozpoczyna współpracę z dwutygodnikiem ,,Wieniec'', gdzie zadebiutował powieścią ,,Na marne'. Pierwsze wydanie książkowe cyklu ,,Humoreski z teki Worszyłły''.
1873
Pisze felietony w ,,Niwie'' zatytułowane ,,Sprawy bieżące'', praca w ,,Gazecie Polskiej'' – cykl felietonów ,,Bez tytułu''.
1873
Pierwsza podróż zagraniczna do Wiednia.
1874
Zaręczyny z Marią Kellerówną, zerwane w listopadzie tego roku. Wwraz z Julianem Ochorowiczem i Mścisławem Godlewskim zakupił "Niwę", w której prowadził dział literacki.
1875
Publikuje nowelę ,,Stary sługa'' i pisze felietony z cyklu ,,Chwila Obecna'' w ,,Gazecie Polskiej'' oraz recenzje teatralne na łamach ,,Niwy''.
19 II 1876
Wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych.
1876
Powstaje nowela ,,Hania''.
VI 1876 - jesień 1877
Pobyt w Anaheim.
1876-1878
Powstają ,,Listy z podróży'' – cykl felietonów.
1877
Powstają nowele ,,Szkice węglem'' i ,,Selim Mirza''.
8 IX 1877
W kalifornijskim dzienniku ,,Daily Evening Post'' opublikował artykuł ,,Poland and Russia''.
1878
Powstaje ,,Komedia z pomyłek'' – nowela.
1878-1979
Roczny pobyt we Francji, w Paryżu.
1879
Powstają nowele: ,,Janko Muzykant'', ,,Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela'', ,,Jamioł'', ,,Przez stepy''.
IX 1879
W Wenecji zawarł znajomość z Marią Szetkiewiczówną i jej siostrą, Jadwigą.
1879
Powrót do Warszawy z czteroletniej podróży po świecie, kolejna podróż tym razem do Lwowa i Tarnopola.
1880
Odczyty o Ameryce.
1880
Powstają nowele: ,,Sachem'', ,,Wspomnienia z Maripozy'', ,,Za chlebem'', ,,Niewola tatarska'', ,,Orso'', ,,W krainie złota''.
18 VIII 1881
Ślub z Marią Szetkiewiczówną w kościele Zgromadzenia Panien Kanoniczek przy Placu Teatralnym.
1882
Powstają nowele: ,,Bartek Zwycięzca'' i ,,Latarnik'' oraz dramat ,,Na jedną kartę''.
15 VII 1882
Narodziny pierworodnego syna, Henryka Józefa.
1882-1887
Sienkiewicz obejmuje stanowisko redaktora naczelnego ,,Słowa''.
1882
Sienkiewicz zostaje jednym z założycieli Kasy im. Mianowskiego.
13 XII 1883
Narodziny córki Jadwigi.
I 1884
Choroba żony, wyjazd na konsultacje lekarskie z żoną w okolice Monaco, później do Francji, wyjazdy do różnych uzdrowisk europejskich w celu ratowania jej zdrowia.
1884
Powstają ,,Ogniem i mieczem'' – powieść historyczna, ,,Sabałowa bajka'' – nowela.
1884-1885
Pobyt w uzdrowiskach zachodniej Europy w związku z chorobą żony.
19 X 1885
Śmierć żony, Marii z Szetkiewiczów Sienkiewiczowej.
1886
Podróż do Konstantynopola, Aten, Bułgarii, Rumunii i południowych Włoch.
1886
Powstaje powieść historyczna ,,Potop'' drukowana w odcinkach.
1887
Powrót do kraju.
1887
Obejmuje prowadzenie działu literacko-artystycznego w czasopiśmie ,,Słowo''.
1887-1888
W ,,Słowie'' ukazuje się w odcinkach powieść historyczna ,,Pan Wołodyjowski''.
1888
Dar pieniężny (15 tysięcy rubli) od nieznanego wielbiciela z dedykacją: Michał Wołodyjowski Henrykowi Sienkiewiczowi. Całą kwotę przeznaczył na fundusz imienia M. Sienkiewiczowej dla artystów zagrożonych gruźlicą.
Wiosna 1888
Sienkiewicz oświadczył się młodszej o 18 lat kuzynce Marii Babskiej. Oświadczyny później zerwał.
1888
Podróż do Hiszpanii.
1889
Utworzenie w Akademii Umiejętności w Krakowie funduszu stypendialnego im. Marii Sienkiewiczowej przeznaczonego dla literatów i artystów zagrożonych gruźlicą (otrzymali je m.in.: Maria Konopnicka, Stanisław Wyspiański, Kazimierz Tetmajer).
VII 1890
Sienkiewicz zainicjował wraz z Matejką sprowadzenie zwłok A. Mickiewicza na Wawel.
1890
Podróż do Afryki (Egipt, Zanzibar, Bagamojo).
1890
Powstaje nowela ,,Lux in tenebris lucet'' (,,Światło świeci w ciemności'').
1891
Powstaje ,,Bez dogmatu'' – powieść współczesna.
1892
Powstaje cykl felietonów ,,Listy z Afryki'' oraz nowele: ,,Pójdźmy za Nim'' i ,,U źródła''.
1892-1893
Burzliwe małżeństwo z 18-letnią Marią (Marynuszką) Włodkowiczówną.
1893
Powstaje nowela ,,Organista z Ponikły''.
1894
Powstają nowele: ,,Legendy żeglarskie'', ,,Na Olimpie'' i ,,Bądź błogosławion''.
1895
Artykuł o Bismarcku w berlińskim czasopiśmie ,,Gegenwart''.
1895
Powstaje ,,Rodzina Połanieckich'' – powieść współczesna.
1896
Powstają ,,Quo vadis'' – powieść historyczna i ,,Na jasnym brzegu'' – nowela.
1896
Unieważnienie małżeństwa.
1897
Inicjatywa wzniesienia w Warszawie pomnika Adama Mickiewicza w stulecie urodzin poety (odsłonięcie 24 XII 1898 r.)
1897-1900
W ,,Tygodniku Ilustrowanym'' druk kolejnych odcinków ,,Krzyżaków''.
16 IX 1899
Poznaje Marię Radziejewską.
1899-1900
Zostaje prezesem warszawskiej Kasy Literackiej.
1900
25-lecie pracy twórczej. Ze składek społeczeństwa zakupiono i przekazano w darze pisarzowi majątek Oblęgorek.
1900
Tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego.
1901
Publikacja odezwy w obronie dzieci wrzesińskich.
1902
Honorowe obywatelstwo miasta Lwowa oraz Medal miasta Lwowa.
1904
Order Legii Honorowej przyznany przez rząd francuski.
5 V 1904
Ślub z Marią Babską.
1904
Publikuje anonimowy ,,List otwarty Polaka do ministra rosyjskiego''.
1905 – 1907
Przewodniczy Radzie Nadzorczej Polskiej Macierzy Szkolniczej.
10 XII 1905
Henryk Sienkiewicz zostaje laureatem Nagrody Nobla – za powieść ,,Quo vadis''.
1906
List otwarty do cesarza Wilhelma II – protest przeciw polityce pruskiej wobec Polaków.
1906
Powstaje nowela ,,Diokles''.
1908
Organizuje międzynarodową ankietę ,,Prusse et Pologne''.
1908
Powstają: ,,Na polu chwały'' – powieść historyczna, ,,Dwie łąki'' – zbiór nowel, oraz nowele: ,,Wesele'', ,,Sąd Ozyrysa''.
1909
Powstają nowele: ,,Jako się P. Lubomirski nawrócił i kościół w Tarnowie zbudował'' i ,,Płomyk''.
1909
Testament von Olszewskiego – Niemca spod Legnicy, który pod wpływem powieści Sienkiewicza postanowił powrócić do polskości.
1910
Powstają ,,Wiry'' – powieść polityczna. W ,,Kurierze Warszawskim'' rozpoczęto druk powieści dla młodzieży ,,W pustyni i w puszczy''.
1912
Powstaje nowela ,,Z dawnych dziejów''.
1 VIII 1914
Wybuch I wojny światowej. Pisarz wyjeżdża z rodziną do Szwajcarii.
1915
Organizuje w Vevey przy współudziale m.in. Ignacego Jana Paderewskiego Komitet Centralny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce.
1916
Powstają ,,Legiony'' – nieukończona powieść dla młodzieży i ,,Wspomnienia'' – ostatni utwór autora opublikowany po śmierci.
1916
Nagroda Fundacji Erazma i Anny Jerzmanowskich przyznana przez Polską Akademię Umiejętności.
15 XI 1916
Śmierć pisarza w Vevey w Szwajcarii. Pogrzeb pisarza stał się manifestacją patriotyczną.
27 X 1924
Sprowadzenie prochów Sienkiewicza do Warszawy i złożenie ich w podziemiach Katedry św. Jana w Warszawie.
opr. Milena Kalinowska
