"Kama" podczas obchodów 62. rocznicy Akcji "Kutschera". Fot. PAP/S. Pulcyn
Maria Stypułkowska-Chojecka "Kama" - łączniczka batalionu "Parasol” Armii Krajowej, uczestniczka powstania warszawskiego - nie żyje. O śmierci "Kamy" poinformowało w sobotę na swojej stronie internetowej Stowarzyszenie Wolnego Słowa.
Maria Stypułkowska-Chojecka od 1937 r. była harcerką 58. Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerzy. Jak informuje Muzeum Powstania Warszawskiego na swojej stronie internetowej, we wrześniu 1939 roku ze swoją drużyną pełniła służbę pomocniczą na Dworcu Głównym w Al. Jerozolimskich; w ramach Harcerskiego Pogotowia Wojennego opiekowała się kobietami z dziećmi i ludźmi starszymi.
W konspiracji od sierpnia 1942 roku. W sierpniu 1943 r. skierowana do Grup Szturmowych Szarych Szeregów, podporządkowanych Kedywowi KG AK - przydział: Oddział Specjalny "Agat" (późniejsze kryptonimy: "Pegaz", "Parasol"). Ukończyła kurs wojskowy, sanitarny, łączności konspiracyjnej oraz Zastępczy Kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty "Agricola". W oddziale "Agat"-"Pegaz"-"Parasol" była łączniczką oraz prowadziła rozpoznanie do akcji likwidacyjnych wysokich funkcjonariuszy Gestapo i okupacyjnej administracji niemieckiej.
Uczestniczyła w przygotowaniu i wykonaniu siedmiu specjalnych operacji bojowych: "Frühwirth", "Weffels", "Braun", "Kutschera", "Koppe", "Stamm", "Hahn".
Brała udział w Powstaniu Warszawskim. 1 sierpnia przydzielona jako łączniczka do kwatermistrzostwa 2. kompanii; na własną prośbę została przeniesiona do sztabu zgrupowania "Radosław", jako łączniczka batalionu "Parasol", następnie łączniczka plut. pchor. "Kopcia", dowódcy I plutonu 2. kompanii. Po przejściu batalionu na Stare Miasto znalazła się w sanitariacie. Po nieudanym przebiciu oddziałów staromiejskich do Śródmieścia przeprowadziła swoich rannych kanałami z pl. Krasińskich na ul. Warecką przy Nowym Świecie. Po krótkim odpoczynku przeszła z oddziałem na Górny Czerniaków, gdzie ponownie pełniła obowiązki łączniczki.
Uczestniczyła w walkach w rejonie Ludna - Solec - Okrąg - Wilanowska. W nocy 20 sierpnia przeszła z częścią zgrupowania "Radosław" kanałami na Mokotów. Na Mokotowie była nadał łączniczką pomiędzy ppłk. "Radosławem" a pchor. "Mirskim" - dowodzącym resztkami oddziału "Parasol". 26 września wraz z oddziałem przeszła kanałami do Śródmieścia Południe, na terenie którego przebywała do kapitulacji.
Wyszła z Warszawy 5 lub 6 października 1944 r. w kolumnie ludności cywilnej. Razem z rodzicami powróciła do Warszawy w lutym 1945 roku.
Po wojnie związała się z Jerzym Chojeckim, kolegą z "Parasola", w którego szeregach walczył pod ps. "Spokojny". Latem Jerzy został ujęty przez UB, a Maria ukrywała się na Lubelszczyźnie. Po apelu płk. "Radosława" o ujawnieniu akowców powróciła do Warszawy. 11 listopada 1945 roku wyszła za mąż za Jerzego - wypuszczonego w tym czasie na wolność. W 1949 r. urodziła syna Mirosława, a w 1954 r. Sławomira.
W międzyczasie kontynuowała naukę w Liceum Ogólnokształcącym i Liceum Korespondencyjnym. Po zdaniu matury, w roku 1963 rozpoczęła studia na Wydziale Pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego. Po ukończeniu studiów od 1968 roku przez 15 lat pracowała w Państwowych Zakładach Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych, w redakcji miesięcznika "Oświata Dorosłych". Kierowała redakcją "Pedagogiki i Psychologii". Na emeryturę przeszła w roku 1983.
Aktywnie uczestniczyła w życiu Środowiska Żołnierzy Batalionu "Parasol", w którym była przewodniczącą Komisji Historycznej i Współpracy z Młodzieżą. Była członkiem Światowego Związku Żołnierzy AK, ponadto działała w Stowarzyszeniu Szarych Szeregów, w którym była Przewodniczącą Rady Naczelnej, była równocześnie członkiem Związku Powstańców Warszawskich.
W latach 1989-1990 była współorganizatorką Fundacji im. Gen. Leopolda Okulickiego, gdzie założyła Specjalistyczną Przychodnię Lekarską dla weteranów wojennych, w której pracowała społecznie do 1999 r., dbając o poprawę zdrowia kombatantów. Wchodziła w skład Ogólnopolskiego Komitetu Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego. Była także członkiem Komitetu Budowy Pomnika Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej - oraz współautorem jego nazwy. Awansowana do stopnia majora w stanie spoczynku.
Odznaczona m.in. Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Partyzanckim, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Armii Krajowej, Medalem "Za Udział w Wojnie Obronnej 1939”, Medalem "Pro Memoria", Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Odznaką Weterana Walk o Niepodległość, Medalem za Warszawę 1939-1945, Srebrną Odznaką Honorową m.st. Warszawy, Złotą Odznaką Honorową "Za Zasługi dla Warszawy”, Złotym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej. (PAP)
as/ mrr/ jbr/
