Pokazem fabularyzowanego dokumentu "Żelazny. Legenda wileńskiej partyzantki AK" rozpocznie się nowy cykl filmowy szczecińskiego oddziału IPN "Wojna i pokój '39-'89". Film o losach ppor. Zdzisława Badochy zostanie zaprezentowany 6 marca.
"Cykl +Wojna i pokój '39-'89+ wiąże się z dwiema dużymi rocznicami, które obchodzić będziemy w 2019 r. - 80. rocznicą wybuchu II wojny światowej i 30. rocznicą upadku komunizmu w 1989 r." - powiedział PAP Mateusz Lipko ze szczecińskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. Dodał, że to kontynuacja poprzednich inicjatyw: "Historii w filmie" i "Filmowych dróg do niepodległości".
Organizatorzy planują pokazy filmów fabularnych, dokumentalnych, a także fabularyzowanych dokumentów, podejmujących tematykę historyczną II wojny światowej oraz zimnej wojny. Każdemu z seansów towarzyszyć ma krótki komentarz historyka oraz dyskusja.
Otwarcie cyklu zbiegło się z Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych, stąd - jak tłumaczą organizatorzy - wybór tytułu.
"Film +Żelazny. Legenda wileńskiej partyzantki AK+ ma formę fabularyzowanego dokumentu. Przedstawia wydarzenia z życia ppor. Zdzisława Badochy ps. +Żelazny+ z okresu walki z okupantem niemieckim, sowieckim oraz komunistycznym aparatem bezpieczeństwa. Akcja rozgrywa się w latach 1944-1946 z retrospekcjami z lat 1931r. i 1939 r. Przedstawiona historia zawiera również wątki dotyczące naszego regionu" - wyjaśnił Mateusz Lipko.
Zdzisław Badocha "Żelazny" był jednym z żołnierzy 5. Wileńskiej Brygady AK, dowodzonej przez mjr. Zygmunta Szendzielarza "Łupaszkę", odtworzonej w 1945 r. na Podlasiu i Pomorzu. Urodził się w 1925 roku w Dąbrowie Górniczej, ale jego życie związane było z Wileńszczyzną, gdzie uczył się i był harcerzem. W czerwcu 1942 roku, w wieku 17 lat, Badocha złożył przysięgę Armii Krajowej, wtedy właśnie przyjął pseudonim "Żelazny". Do 5. Wileńskiej Brygady AK, zwanej "Brygadą Śmierci" wstąpił w maju 1944 r. Później dowodził też szwadronem, w którym służyła m.in. Danuta Siedzikówna "Inka".
Największym sukcesem Badochy była akcja przeprowadzona 19 maja 1946 roku. Na terenie powiatów Starogardu Gdańskiego i Kościerzyny partyzanci rozbroili siedem posterunków MO i placówkę UB. Z rozkazu "Żelaznego" rozstrzelano pięciu funkcjonariuszy UB, w tym sowieckiego oficera NKWD, niszcząc w ten sposób siatkę aparatu represji na Pomorzu i destabilizując totalitarną władzę na dłuższy czas.
10 czerwca w Tulicach w powiecie sztumskim, podczas walki z oddziałem UB i MO, Badocha został poważnie ranny w obojczyk. Trafił na leczenie do majątku Czernin, gdzie zginął 28 czerwca. Obława UB skierowana przeciwko komu innemu trafiła do Czernina, a "Żelazny" przekonany, że UB-owcy idą po niego, zbiegł i w trakcie ucieczki zginął od wybuchu granatu.
W ramach cyklu "Wojna i pokój '39-'89" organizowane będą zarówno seanse otwarte, jak i przeznaczone dla grup szkolnych, głównie dla młodzieży ze szkół średnich. Organizatorzy planują projekcję nowego filmu średnio raz na miesiąc.
W kwietniu wyświetlony zostanie film dokumentalny pt. "Paszporty Paragwaju" opowiadający o polskich dyplomatach ratujących Żydów w czasie II wojny światowej.
"Oczywiście planujemy również seanse produkcji wysokobudżetowych, zarówno polskich, jak i zagranicznych. Wiosną chcielibyśmy pokazać np. najnowszy film Władysława Pasikowskiego +Kurier+" - powiedział Lipko.
Pokaz filmu o ppor. "Żelaznym" w reżyserii Marcina Maślanki odbędzie się 6 marca o godz. 17 w szczecińskim Kinie Zamek.(PAP)
autorka: Elżbieta Bielecka
emb/ aszw/
