Prezes PCK Stanisław Kracik podczas konferencji prasowej z okazji 100-lecia Polskiego Czerwonego Krzyża. Fot. PAP/T. Gzell
Od stu lat Polski Czerwony Krzyż wspiera potrzebujących i uwrażliwia społeczeństwo na krzywdę ludzką oraz promuje ideę niesienia bezinteresownej pomocy – podkreślił prezes PCK Stanisław Kracik. W piątek mija sto lat działalności tej najstarszej polskiej organizacji humanitarnej.
Obchody tego jubileuszu zainaugurowano w piątek podczas konferencji w hotelu Bristol w Warszawie. W tym samym budynku dokładnie sto lat wcześniej, 18 stycznia 1919 r., powołano Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża. W 1927 r. Towarzystwo zmieniło nazwę na Polski Czerwony Krzyż.
"Od stu lat PCK wspiera potrzebujących i uwrażliwia społeczeństwo na krzywdę ludzką oraz promuje ideę niesienia bezinteresownej pomocy. Dlatego z tej okazji z jednej strony pragniemy podsumować nasz dorobek i przypomnieć wartości, którymi się kierujemy, z drugiej strony chcemy pokazać Polski Czerwony Krzyż jako organizację nowoczesną, odpowiadającą na wyzwania i potrzeby humanitarne współczesnego świata" – wskazał prezes PCK Stanisław Kracik.
Od początku swojej działalności PCK pomagał rannym żołnierzom, organizował ruchome kuchnie polowe. W dwudziestoleciu międzywojennym organizacja powołała do życia wiele instytucji, które służyły polepszeniu warunków życia i szerzeniu zasad higieny. Dzięki staraniom PCK otwierano szpitale, stacje kropli mleka i stacje pogotowia ratunkowego.
100 lat temu powstało Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża
Po wybuchu II wojny światowej PCK oddał do dyspozycji wojska szpitale, punkty sanitarne, sprzęt, personel lekarski i pielęgniarki oraz dziesiątki tysięcy ochotników. Uruchomił także dodatkowo około 180 szpitali, wiele punktów sanitarnych i domów noclegowych.
W kwietniu 1943 r. ekipa Polskiego Czerwonego Krzyża wyjechała do Katynia. W ciągu dwóch miesięcy tzw. komisja techniczna pod kierownictwem sekretarza generalnego PCK Kazimierza Skarżyńskiego prowadziła ekshumacje, tworząc ostatecznie listę 2805 ofiar zbrodni. To Skarżyński był autorem pierwszego, tajnego raportu w sprawie katyńskiej.
Prezes Kracik podkreślił w piątek, że w historii kilkakrotnie podejmowano próby wykorzystania organizacji w celach politycznych. "I trzeba powiedzieć, że ówcześni działacze PCK wykazali się wielką odpowiedzialnością, mądrością, by nie angażować organizacji – która z definicji ma być apolityczna, neutralna – w jakiekolwiek rozgrywki polityczne" – powiedział.
W czasie Powstania Warszawskiego z członków Czerwonego Krzyża formowano patrole medyczne. Przedstawiciele PCK brali udział w rozmowach dotyczących kapitulacji powstania. PCK był odpowiedzialny za przeprowadzenie ewakuacji z Warszawy wszystkich szpitali i punktów opatrunkowych wraz z rannymi i chorymi.
Ogromną rolę PCK odegrał także po zakończeniu wojny. Udzielał pomocy opiekuńczej, leczniczej i materialnej poszkodowanej ludności, oswobodzonym z obozów koncentracyjnych i obozów pracy. Jednak najważniejszą formą aktywności PCK było wówczas poszukiwanie członków rodzin rozdzielonych przez wojenną zawieruchę i w tym zakresie dokonywano prawdziwych cudów. W rekordowym miesiącu, lutym 1946 r., do biura wpłynęło 80 tys. zapytań o losy bliskich.
Prezes Fundacji Ośrodka Karta Zbigniew Gluza powiedział, że fundacja, tworząc bazę danych o ofiarach represji sowieckich, współpracowała z Biurem Informacji i Poszukiwań PCK. "Czerwony Krzyż pochylał się w tych okresach traumy nad każdym człowiekiem. Można było do dokumentacji PCK odwołać się jako do miejsca, w którym człowiek był traktowany podmiotowo. To jest fundamentalna sprawa demokratycznych krajów i to, że w niedemokratycznej Polsce PCK działało w taki sposób, to jest wielka sprawa" – podkreślił.
Od 1948 r. państwo zaczęło przejmować od PCK zakłady lecznicze i opiekuńcze. W latach 50. pod patronatem PCK narodził się w Polsce ruch honorowego krwiodawstwa. Organizacja prowadziła także liczne akcje edukacyjne dla dzieci i młodzieży. W 1965 r. w szkołach powstały pierwsze Kluby Wiewiórka PCK.
Kilka dni po ogłoszeniu stanu wojennego władze państwa zgodziły się na wizyty przedstawicieli PCK w ośrodkach internowania, udzielania pomocy internowanym i ich rodzinom. Organizacja m.in. ułatwiała korespondencję z rodzinami, dostarczała środki czystości, odzież.
Obecnie PCK prowadzi 94 magazyny pomocy doraźnej, z których każdego roku korzysta prawie 100 tys. osób. Ponad 5,3 tys. sióstr PCK na co dzień opiekuje się osobami starszymi, chorymi i niepełnosprawnymi. Pod szyldem PCK działa 91 punktów opieki oraz 68 różnego rodzaju placówek, m.in. jadłodajnie, noclegownie i domy pobytu dziennego.
Każdego dnia PCK przekazuje ciepły posiłek ponad 10 tys. osób potrzebujących. W 2017 r. z pomocy PCK skorzystało ponad 95,4 tys. osób, w tym 27,8 tys. dzieci poniżej 15 lat.
Stulecie działalności PCK honorowym patronatem objęła pierwsza dama Agata Kornhauser-Duda. W piątek przy Krakowskim Przedmieściu stanęła wystawa plenerowa prezentująca historię PCK na przestrzeni wieku. Okolicznościowy znaczek z okazji 100-lecia PCK wyemitowała Poczta Polska.
Więcej informacji o historii i działalności PCK można odnaleźć na stronie: www.100lat.pck.pl.
Założycielem i twórcą ruchu Czerwonego Krzyża jest kupiec szwajcarski z Genewy Henry Dunant. Na pomysł stworzenia organizacji wpadł wstrząśnięty widokiem dogorywających rannych po bitwie pod Solferino w 1859 r. w trakcie wojny francusko-austriackiej. W 1901 r. Dunant został pierwszym laureatem pokojowej Nagrody Nobla.(PAP)
Autorka: Olga Zakolska
ozk/ joz/
