Prezydent Litwy Gitanas Nausėda (3L) i prezydent Łotwy Egils Levits (4L) podczas uroczystości z okazji 30. rocznicy Szlaku Bałtyckiego. Fot. PAP/EPA
Szlak Bałtycki był dla świata naszym przekazem pragnienia wolności – powiedział w piątek prezydent Litwy Gitanas Nausėda podczas uroczystości z okazji 30. rocznicy akcji, podczas której 2 mln osób, trzymając się za ręce, utworzyło żywy łańcuch od Wilna przed Rygę do Tallina.
„Szlak Bałtycki – to siła wspólnoty, jedności. Dla świata był to nasz przekaz pragnienia wolności, a także, że jesteśmy odważni (…) i gotowi do wspólnej budowy naszych niezależnych, wolnych państw sukcesu” - powiedział Nausėda przemawiając w miejscowości Sałaty, na granicy litewsko-łotewskiej, gdzie się odbyły okolicznościowe uroczystości z udziałem prezydentów obu krajów.
M. Szpytma: serca uczestników „bałtyckiego łańcucha wolności” były po stronie niezależności
Nausėda wskazał, że przed 30 laty „swoimi rękoma połączyliśmy to, co rozbijał najpotężniejszy reżim świata”. „Dzisiaj Szlak Bałtycki jest natchnieniem dla innych narodów w dążeniu do spełnienia swoich marzeń” - powiedział prezydent Litwy.
Prezydent Łotwy Egils Levits przypomniał, że w ciągu 30 lat państwa bałtyckie nie tylko odbudowały niepodległość, ale też zostały członkami Unii Europejskiej i NATO. Podkreślił, że w tych organizacjach „decyduje się o wspólnej przyszłości państw, a nasze państwa mają tam swój głos”.
„Razem z Litwinami, Estończykami, z innymi państwami budujemy wspólną przyszłość Europy” - mówił prezydent Łotwy.
„Szlak Bałtycki – to siła wspólnoty, jedności. Dla świata był to nasz przekaz pragnienia wolności, a także, że jesteśmy odważni (…) i gotowi do wspólnej budowy naszych niezależnych, wolnych państw sukcesu” - powiedział prezydent Litwy.
Szlak Bałtycki zorganizowany 23 sierpnia 1989 r., w 50. rocznicę podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow, na mocy którego trzy państwa bałtyckie straciły niepodległość, był protestem przeciwko sytuacji politycznej w tych ówczesnych republikach ZSRR.
W akcji uczestniczyli mężczyźni, kobiety, dzieci, którzy nieśli flagi i śpiewali pieśni patriotyczne. W kulminacyjnym momencie wszyscy demonstranci na 15 minut wznieśli ręce do góry.
Komunistyczni przywódcy NRD Erich Honecker i Rumunii Nicolae Ceausescu deklarowali chęć pomocy w stłumieniu manifestacji. Przywódca ZSRR Michaił Gorbaczow z tego wsparcia nie skorzystał; w grudniu 1989 roku podpisał natomiast deklarację potępiającą tajny protokół do paktu Ribbentrop-Mołotow.
11 marca 1990 roku Litwa, jako pierwsza republika radziecka, ogłosiła niepodległość. W dwa lata po proteście na Litwie, Łotwie i w Estonii, niepodległość wszystkich trzech krajów uznana została przez społeczność międzynarodową. Od rana w piątek w trzech krach bałtyckich odbywają się okolicznościowe obchody. Wzdłuż ponad 600-kilometrowego szklaku organizowane są spotkania, koncerty.
Wieczorem w Wilnie na placu Katedralnym odbędzie się koncert „Fala jedności”, podczas którego zostaną m.in. wykonane piosenki towarzyszące protestowi przed 30 laty.
„Falą jedności” została też nazwana instalacja, która stanęła przy wileńskiej Katedrze. Składa się ona z setek starych aparatów radiowych, które przynieśli ludzie w ramach zorganizowanej przez nadawcę publicznego akcji. Instalacja przypomina, że na Szlaku Bałtyckim radio odegrało szczególną rolę. To ono wówczas, gdy nie było telefonów komórkowych, było jednym z głównych środków komunikacji.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ bjn/
