Dowódca polskiej floty wojennej komandor Józef Unrug. 1928 r. Fot. NAC
W Gdyni rozstrzygnięto konkurs na projekt Kwatery Pamięci, która powstanie na Cmentarzu Marynarki Wojennej. Jej otwarcie zaplanowano w 100. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę. Spoczną w niej m.in. prochy wiceadmirała Józefa Unruga i jego podkomendnych.
Jak poinformowało w poniedziałek biuro prasowe gdyńskiego magistratu, autorami zwycięskiej pracy są rzeźbiarz Zbigniew Mikielewicz oraz Studio Projektowo–Realizacyjne Domino s.c. P. Dudziuk & K. Stolarski z Torunia.
Zwycięski projekt oparty został na pomyśle wkomponowania w przestrzeń cmentarza formy przypominającej dużą, pękniętą płytę: jej dwie odsunięte od siebie części stanowić będą aleję, na której końcu – zgodnie z wytycznymi, jakie przewidywał konkurs – umieszczony zostanie kilkunastometrowy krzyż.
Kwatera stanie się miejscem pochówku i upamiętnienia wiceadmirała Józefa Unruga i jego żony oraz 21 jego podwładnych, w tym trzech oficerów rozstrzelanych przez komunistów w grudniu 1952 r. – kontradmirała Stanisława Mieszkowskiego, komandora Jerzego Staniewicza i komandora Zbigniewa Przybyszewskiego. Szczątki tych żołnierzy – ofiar tzw. spisku komandorów (oparty na sfałszowanych dowodach proces siedmiu komandorów) zostały zidentyfikowane na tzw. Łączce na warszawskich Powązkach.
Na ogłoszony w listopadzie ub.r. przez samorząd Gdyni konkurs na projekt Kwatery Pamięci wpłynęło dziewięć prac. Jury, któremu przewodniczył rzeźbiarz prof. Stanisław Radwański, przyznało drugą nagrodę pracy autorstwa rzeźbiarza Jana Kuki z Katowic oraz Pracowni Projektowej M Kwadrat Michał Dąbek z Krakowa. Z kolei trzecia nagroda przypadła pracy rzeźbiarza Grzegorza Witka z Kobyłki. Wyróżnienie honorowe „za odważne, niekonwencjonalne podejście do tematyki konkursu” otrzymała Pracownia Architektoniczna R3D3 Grzegorz Ziętek z Gdyni.
Poza nagrodą pieniężną w wysokości 40 tys. zł autorzy zwycięskiego projektu zostali zaproszeni do negocjacji na wykonanie dokumentacji projektowej i elementów rzeźbiarskich swojej pracy.
Otwarcie Kwatery Pamięci, której realizacja może kosztować nawet 1,7 mln zł, zaplanowano na przyszły rok - w 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Już jesienią tego roku planowany jest pogrzeb trzech oficerów, których szczątki zidentyfikowano na „Łączce”.
Starania o sprowadzenie do Gdyni prochów wiceadmirała Józefa Unruga podjęło w lipcu ub.r. Biuro Bezpieczeństwa Narodowego.
Józef Unrug w latach 30. XX w. brał udział w przygotowaniach Wybrzeża do obrony przed spodziewaną niemiecką agresją, a w 1939 r. objął funkcję dowódcy Obrony Wybrzeża. Mimo ciężkich strat i braku łączności bronił swego odcinka do 1 października, kiedy podpisał akt kapitulacji i z podwładnymi trafił do niemieckiej niewoli. Po zakończeniu wojny mieszkał w Wielkiej Brytanii, Maroku, w od 1955 r. – we Francji, gdzie zmarł i został pochowany w 1973 r. (PAP)
aks/ itm/
