Obchody 78. rocznicy utworzenia Polskiego Państwa Podziemnego przed pomnikiem Stefana Grota-Roweckiego w Warszawie. Fot. PAP/T. Gzell
Złożeniem kwiatów uczczono w Warszawie 78. rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego. "Było ono fenomenem w Europie, nie tylko z racji heroizmu Polaków, ale także doskonałej samoorganizacji" - powiedział wicemarszałek Sejmu Joachim Brudziński.
Obchody 78. rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego rozpoczęły się od złożenia wieńców pod pomnikiem generała Stefana "Grota" Roweckiego przez przedstawicieli władz państwowych, Sejmu i Senatu oraz kombatantów. Potem zebrani udali się przed pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej, gdzie zaplanowano główne uroczystości.
"Kiedy pada termin Polskie Państwo Podziemne na myśl przychodzi od razu AK, Powstanie Warszawskie i cały niebywały opór narodu polskiego, który ani na chwilę nie pogodził się z niemiecką i sowiecką okupacją. Polskie Państwo Podziemne było niepowtarzalnym fenomenem w Europie, nie tylko z racji heroizmu Polaków, ale także doskonałej samoorganizacji, która dowodzi, że nasz naród chce i potrafi być dobrym gospodarzem we własnym kraju, nawet w najtrudniejszych warunkach" - powiedział wicemarszałek Sejmu RP Joachim Brudziński.
Jego zdaniem "gdy czcimy Polskie Państwo Podziemne powinniśmy nade wszystko pamiętać, że czcimy samo Państwo Polskie, Rzeczpospolitą". "Polskie Państwo Podziemne nie było bowiem niczym innym jak trwającą niezłomnie wolną i suwerenną Rzeczpospolitą, która - choć okupowana - nie przestała żyć i wypełniać swoich podstawowych funkcji państwowych. Polskie Państwo Podziemne funkcjonowało nie jako partyzanckie przedsięwzięcie, ale opierało się na legalnych władzach na uchodźctwie i stanowionym przez niego prawie" - przypomniał Brudziński.
"Dzień Polskiego Państwa Podziemnego powinien być dla nas wszystkich dniem narodowej dumy, udowodniliśmy, nie tyle nawet światu, co sobie samym, że jesteśmy narodem twórczym, a nasze poczucie wolności i zdolności do aktywności właściwej dojrzałemu społeczeństwu obywatelskiemu, daje nam wyjątkową zdolność odradzania się z dziejowych kataklizmów, których historia nam nie szczędziła" - dodał wicemarszałek Sejmu.
Leszek Żukowski, prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, przypomniał, że 27 września jest datą kapitulacji Warszawy w wojnie 1939 roku i jednocześnie datą powołania Służby Zwycięstwu Polski. "Wobec faktu, że generał Juliusz Rómmel, dowódca Obszaru Operacyjnego +Warszawa+ w przypadku podpisania kapitulacji będzie musiał oddać się do niewoli, dzień wcześniej, 26 września 1939 generał brygady Michał Tokarzewski-Karaszewicz zwrócił się doń z propozycją przekazania mu prawa dowodzenia dla zachowania ciągłości władzy. Równocześnie zameldował generałowi Rómmlowi gotowość zorganizowania walki konspiracyjnej przeciwko okupantowi. 27 września propozycja ta została przyjęta" - przypomniał Żukowski.
Jak mówił prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej sugestie zorganizowania dywersji przeciwko okupantom przywiózł też do kraju kurier przebywającego już wtedy w Rumunii marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego. "Jak widać, dwóch wysokich dowódców w chwili nieuniknionej klęski w kampanii wrześniowej, szukało sposobu zorganizowania walki w konspiracji, aby umożliwić przetrwanie państwa. Jednakże ojcem koncepcji powstania Polskiego Państwa Podziemnego jest, co należy podkreślić, generał Michał Tokarzewski. Genialnym jego działaniem było powołanie, jako zaplecza powstającej organizacji wojskowej Głównej Rady Politycznej złożonej z przedstawicieli czterech partii, przed wojna opozycyjnych. (...) Moim zdaniem fenomenem godnym naśladowania jest zgodna współpraca tych czterech partii przez cały okres okupacji niemieckiej, szczególnie, gdy znany jest żart, że gdzie dwu Polaków tam trzy opinie" - dodał Żukowski.
Po przemówieniach odbył się apel pamięci, a następnie pod pomnikiem AK złożono wieńce od kombatantów, przedstawicieli instytucji państwowych, wojska, harcerzy i władz Warszawy.
Polskie Państwo Podziemne (PPP) to tajne struktury państwa polskiego, istniejące w czasie II wojny światowej, podległe Rządowi RP na uchodźstwie. Było systemem władz państwowych, działających w imieniu Rzeczypospolitej, w czasie okupowania terytorium narodowego przez III Rzeszę i ZSRR. Jego początkiem było utworzenie 27 września 1939 r. Służby Zwycięstwu Polski, przekształconej w Związek Walki Zbrojnej, a następnie w AK. Istniało do 1 lipca 1945 (samorozwiązanie Rady Jedności Narodowej i Delegatury Rządu na Kraj w związku z wycofaniem uznania międzynarodowego dla Rządu RP na uchodźstwie).
Polskie Państwo Podziemne, działając w latach 1939 -1945 na terenach okupowanych przez Niemców i Sowietów, było fenomenem w ogarniętej wojną Europie. Kierowane było przez władze RP na uchodźstwie: prezydenta, rząd i Naczelnego Wodza oraz ich krajowe przedstawicielstwa. Podziemnym parlamentem, reprezentującym największe stronnictwa polityczne: Stronnictwo Ludowe, Polską Partię Socjalistyczną, Stronnictwo Narodowe oraz Stronnictwo Pracy, był w latach 1940-1943 Polityczny Komitet Porozumiewawczy, od 1943 do 1944 r. Krajowa Rada Polityczna, a od 1944 r. do końca wojny - Rada Jedności Narodowej. (PAP)
Autor: Agata Szwedowicz
Edytor: Agata Zbieg
aszw/ agz/
