Tablicę upamiętniającą Eleonorę Goleń oraz innych mieszkańców powiatu jasielskiego ratujących Żydów podczas niemieckiej okupacji odsłonięto w Jaśle.
75 lat temu Eleonora Goleń została przez Niemców rozstrzelana podczas pokazowej egzekucji pod murami jasielskiego więzienia. Instytut Yad Vashem tytułem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata uhonorował ponad 30 mieszkańców Jasła i okolic.
"To bardzo ważne, aby każde miejsce związane z Polakami ratującymi Żydów podczas II wojny światowej, a szczególnie z tymi, którzy zginęli za udzielenie pomocy, zostało upamiętnione. Wielkie uznanie dla władz powiatu jasielskiego, że ta inicjatywa została zrealizowana" – powiedział PAP wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma.
Podkreślił, że "historia tworzy naszą tożsamość" i dlatego "powinniśmy pamiętać o Polakach ratujących Żydów". "To są bohaterowie narodowi o podobnej randze jak żołnierze Armii Krajowej. Zawsze powinniśmy o nich pamiętać" – podkreślił wiceprezes IPN.
Eleonora i jej mąż Stanisław w lipcu 1942 r. zaopiekowali się 12-letnią żydowską dziewczynką Aliną. W grudniu gestapo aresztowało Eleonorę i ukrywane przez nią dziecko.
Dziewczynkę rozstrzelano 10 grudnia 1942 r. Natomiast wyrok na jej opiekunkę poprzedzony był miesięcznym śledztwem. 5 stycznia 1943 r. 34-letnia Eleonora została wyprowadzona pod mur więzienia w Jaśle i rozstrzelana.
Jej egzekucja miała pokazowy charakter. Przed zamordowaniem oprowadzono ją po okolicy, demonstrując mieszkańcom, czym grozi przechowywanie Żydów. Rodzinie nie pozwolono zabrać ciała. Do dziś nieznane jest miejsce jej pochówku.
W uroczystości uczestniczyli m.in. przedstawiciele rodziny Goleniów, reprezentanci władz regionu i powiatu, parlamentarzyści i młodzież miejscowych szkół.
W październiku ub. roku prezydent RP Andrzej Duda pośmiertnie odznaczył Eleonorę i Stanisława Goleniów Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Według historyków, w czasie okupacji niemieckiej co najmniej 1,6 tys.Polaków z terenu obecnego woj. podkarpackiego ukrywało ok. 2,9 tys. Żydów. Niemcy zamordowali w tym regionie ok. 200 Polaków ratujących Żydów.(PAP)
autor: Alfred Kyc
kyc/ pat/
