Tablicę poświęconą pisarzowi i więźniowi obozów koncentracyjnych Brunonowi Zwarrze odsłonięto w piątek na fasadzie kamienicy w Gdańsku. Uroczystość odbyła się w 100. rocznicę jego urodzin. Autor książek historycznych o Gdańsku zmarł w ubiegłym roku.
Tablica zawisła na budynku przy ul. Biskupiej 4 na Biskupiej Górce, niedaleko Głównego Miasta. Literat urodził się w sąsiedniej kamienicy przy ul. Biskupiej 2, budynek ten jednak nie dotrwał do naszych czasów. Pod tym adresem Zwarra wraz z rodzicami mieszkał do wybuchu II wojny światowej w 1939 r. Po jej zakończeniu zamieszkał najpierw we Wrzeszczu, a potem w Oliwie.
"Książki Brunona Zwarry są świadectwem tego, co przeżyli Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku. Pomimo niebezpieczeństw, które czyhały ze strony wroga, zawsze otwarcie przyznawał się do bycia Polakiem. Nie złamał go pobyt w niemieckich obozach koncentracyjnych Stutthof i Sachsenhausen, ani konieczność podnoszenia ukochanego miasta z ruin po 1945 r. Przetrzymał też szykany władz PRL-owskich, kiedy patrioci tacy jak on i inni pamiętający Wolne Miasto Gdańsk, byli traktowani jak element podejrzany" - powiedział zastępca prezydenta Gdańska Piotr Grzelak.
Zmarł Brunon Zwarra, więzień obozów zagłady i pisarz
Podkreślił, że spisywanie relacji o Polakach z Gdańska Zwarra traktował jako swoją "powinność wobec rodaków, którzy tak wiele uczynili, a nie dane im było przetrwać wojny".
"Biskupia Górka - tu właśnie urodził się mój ojciec. Przez całe życie ta okolica była dla niego niczym cenny diament. Tu stawiał pierwsze kroki, odkrywał świat, uczył się relacji międzyludzkich. Wszystko co nas otacza miało wpływ na kształtowanie się jego osobowości, a miejsca i budynki przywołują z pamięci zdarzenia, które się tu rozgrywały. To - i o wiele więcej - mój tata opisywał w swoich książkach, które stanowią przewodnik historyczny o Wolnym Mieście Gdańsk i minionych czasach" - mówiła córka autora Barbara Wolf.
Po uroczystości odsłonięcia tablicy w Gdańskiej Szkole Wyższej na Biskupiej Górce zorganizowano wieczorne spotkanie z udziałem miłośników twórczości Brunona Zwarry.
Z okazji 100. rocznicy urodzin pisarza w Bibliotece Gdańskiej PAN otwarto także w piątek wystawę pt. „O życiu i twórczości Brunona Zwarry”.
Brunon Zwarra urodził się 18 października 1919 r. w Gdańsku. Jego ojciec był działaczem Polonii Gdańskiej. W latach 1929-1935 Brunon Zwarra uczęszczał do Gimnazjum Polskiego w Gdańsku. Od 1935 r. pracował w Emalierni Johannesa Segora we Wrzeszczu. Należał do Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej, Zjednoczenia Zawodowego Polaków i Klub Sportowego Gedania.
Został aresztowany przez hitlerowców 14 września 1939 r. Początkowo osadzony w obozie dla Polaków w Nowym Porcie, a następnie więziony w obozach koncentracyjnych Stutthof i Sachsenhausen. Zwolniony w 1942 r., powrócił do pracy w emalierni.
Po zakończeniu wojny brał udział w odbudowie zniszczonej emalierni i nadal w niej pracował (firma obrała nową nazwę: Zakład Lakierniczo-Emalierski "Gedania").
Od lat 70. XX wieku Zwarra zajął się pracą pisarską. Opublikował zbiór 73 relacji o początkach II wojny światowej w Gdańsku "Gdańsk 1939. Wspomnienia Polaków gdańszczan" (1984), autobiograficzne "Wspomnienia gdańskiego bówki" (1984-1997) oraz powieści "Gdańszczanie" (1999-2001) i "W gdańskiej twierdzy" (2003).
Został uhonorowany medalem księcia Mściwoja II oraz Nagrodą Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury "Splendor Gedanensis".
Zmarł 14 sierpnia 2018 r. Został pochowany na Cmentarzu Oliwskim.(PAP)
autor: Robert Pietrzak
rop/ agz/
