Portrety więźniów politycznych, którzy w latach 1939-1956 zginęli w więzieniu na Wzgórzu Zamkowym w Kielcach lub zostali z niego wysłani na śmierć, znajdą się na murze dawnego aresztu, dzięki inicjatywie Ośrodka Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej.
Przedstawiciele placówki apelują by rodziny ofiar udostępniły fotografie swoich bliskich, potrzebne do wykonania ceramicznych portretów.
Ośrodek Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej działa w zmodernizowanych budynkach dawnego więzienia, przy ulicy Zamkowej. Jak powiedział w piątek PAP dyrektor placówki Marek Maciągowski, mur pamięci powstanie w symbolicznym miejscu, w pobliżu ściany straceń dawnego aresztu.
„Chodzi nam o upamiętnienie Polaków osadzonych w więzieniu, którzy tu zginęli albo stąd poszli na śmierć w czasie II wojny światowej i w czasach powojennych, w latach 1945-1956. To miejsce trochę symboliczne, pomnikowe, oddzielone od bieżącej działalności ośrodka, skierowane na refleksję i pamięć” - mówił Maciągowski. Według niego nie ma dokładnych danych, ile osób wiezionych z przyczyn politycznych zginęło w dawnym kieleckim więzieniu.
Na apel odpowiedziało już kilkanaście osób, których rodzice lub bracia byli osadzeni na Wzgórzu Zamkowym. Przekazywane fotografie będą skanowane, a potem wizerunki osadzonych będą wypalane w porcelanowe portrety.
„Chodzi nam o upamiętnienie Polaków osadzonych w więzieniu, którzy tu zginęli albo stąd poszli na śmierć w czasie II wojny światowej i w czasach powojennych, w latach 1945-1956. To miejsce trochę symboliczne, pomnikowe, oddzielone od bieżącej działalności ośrodka, skierowane na refleksję i pamięć” - mówił dyrektor placówki Marek Maciągowski.
Obok muru, na którym zostaną umieszczone, w dawnej wieży strażniczej, stanie multimedialny ekran, na którym będą prezentowane biogramy upamiętnionych osób. Projekt ma charakter otwarty – będzie trwał dopóki będą zgłaszały się osoby, chcące upamiętnić bliskich.
Utworzone w czasach carskich więzienie było wykorzystywane przez Gestapo, NKWD i Urząd Bezpieczeństwa. Zamknięte zostało dopiero w latach 70. ubiegłego wieku.
Po wybuchu II wojny światowej w murach więzienia zorganizowano obóz jeniecki dla polskich żołnierzy wziętych do niewoli w walkach na północy Kielc, a w październiku 1939 roku więzienie przejęło gestapo. W środkowym pawilonie utworzono oddział polityczny, w którym przetrzymywano osoby podejrzane o działalność przeciw porządkowi okupanta, w tym wielu członków ruchu oporu. Poddawano ich tu torturom w pomieszczeniu kaplicy na pierwszym piętrze pawilonu. Częste były przypadki zabójstw więźniów i rozstrzeliwań na terenie więziennym.
15 stycznia 1945 roku więzienie przejęło NKWD, a następnie UB. Cele zapełniły się represjonowanymi żołnierzami polskiego podziemia. Poddawano ich tu torturom, wykonywano wyroki śmierci. W nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 roku żołnierze działających w podziemiu oddziałów AK pod dowództwem kpt. Antoniego Hedy ps. "Szary" odbili z więzienia około 700 więźniów.
Ośrodek Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej w Kielcach działa od lipca 2012 roku. Powstała w nim multimedialna ekspozycja o dziejach politycznych i społecznych Polski, która ukazuje szczególnie wkład mieszkańców Kielc i regionu świętokrzyskiego w walkę o niepodległość. W piwnicach zachowano więzienne karcery.
Misją Ośrodka jest kształtowanie i upowszechnianie postaw patriotycznych i obywatelskich oraz budzenie poczucia dumy z dokonań przeszłych pokoleń, dorobku cywilizacyjnego, gospodarczego i naukowego mieszkańców miasta i regionu. Placówka nie jest typowym muzeum, ale ośrodkiem edukacyjnym i badawczym.
Ośrodek razem z Institute of Designe Kielce – ośrodkiem wzornictwa - tworzy „Wzgórze Zamkowe” - miejską instytucję kultury. (PAP)
ban/ ls/
