Krzyż Wolności i Solidarności. Fot. PAP/T. Żmijewski
Wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej Mateusz Szpytma, występując w imieniu Prezydenta RP, wręczył w czwartek w Szczecinie Krzyże Wolności i Solidarności działaczom opozycji antykomunistycznej w PRL. Odznaczeniami uhonorowano 30 osób, w tym 5 pośmiertnie.
"Odznaczenie to nie ma długiej historii, ale jest bardzo znaczące, gdyż nawiązuje do Krzyża Niepodległości, jaki był przyznawany w czasach II Rzeczypospolitej" - powiedział podczas gali w Teatrze Lalek Pleciuga wiceprezes IPN Mateusz Szpytma. "Ci, którzy walczyli o niepodległą Polskę w okresie PRL, są kolejnym pokoleniem w szeregu tych, którzy starali się by ojczyzna była suwerenna i demokratyczna" – dodał.
"W waszym życiu nie było potrzeby stawania z bronią w ręku, ale była potrzeba innej działalności, była potrzeba ochrona praw pracowniczych, była potrzeba pamiętania o tym, że Polska może być niepodległa" – powiedział Szpytma do wyróżnionych.
"Chciałbym traktować to dzisiejsze odznaczenie nie tyle w kategoriach nagrody, co w kategoriach wyzwania" - powiedział Przemysław Fenrych w imieniu odznaczonych osób. „Otrzymaliśmy Krzyż Wolności i Solidarności nie dlatego, że wolność już jest nam dana dobre i możemy z niej się tylko cieszyć. Przed nami zadanie budowania solidarności dzisiaj” - podkreślił.
Krzyżem Wolności i Solidarności została odznaczona prof. Danuta Dąbrowska, która współpracowała z Komitetem Obrony Robotników, a także w latach 80. prowadziła w swoim mieszkaniu tzw. tajne komplety dla studentów, na których wykładała historię literatury polskiej.
"Byliśmy wtedy młodzi i bardzo naiwni" - powiedziała w rozmowie z PAP prof. Dąbrowska. "Wydawało nam się, że to przyzwoitość nakazuje nam podjąć pewne działania. Nigdy nie rozważałam tego w kategorii polityki czy budowy swojej kariery. Wówczas był to pełen spontan" - zaznaczyła.
Odznaczeniem uhonorowano także m.in. Ludomira Domańskiego, który jako 17-latek wziął udział w antykomunistycznej demonstracji w Szczecinie w grudniu 1970 r. W wyniku odniesionych ran postrzałowych został osobą niepełnosprawną.
Pośmiertnie uhonorowano również Piotra Janię, działacza "Solidarności" w latach 80., który zmarł nagle w sierpniu 2016 r. pełniąc funkcję wojewody zachodniopomorskiego.
Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm w 2010 r. dla uhonorowania osób, które w latach 1956-89 "mimo zagrożenia bezpośrednimi represjami, zasłużyły się czynnie dla odzyskania przez Polskę pełnej niepodległości i suwerenności oraz dla obrony praw człowieka i obywatela w PRL".
Z wnioskiem o odznaczenie występuje do prezydenta prezes IPN z inicjatywy własnej lub organizacji społecznych i zawodowych. Odznaczenie nawiązuje do Krzyża Niepodległości, czyli odznaczenia, które II Rzeczpospolita ustanowiła, by uhonorować tych, którzy walczyli o niepodległość w 1918 r. (PAP)
mzb/ pat/
***
Lista odznaczonych:
Achramowicz Michał
Cholewa Aleksander
Dąbrowska Agnieszka
Dąbrowska Danuta
Domański Ludomir
Fenrych Przemysław
Foterek Dariusz
Kalemba Józef
Kaźmierczuk Roman
Kłyszko Mirosław
Kniaź Mieczysław
Korolewicz Jerzy
Król Ryszard
Leśniewski Wojciech
Mikołajczak Jan
Olczak Jan
Ostrouch Jerzy
Płoński Stanisław
Sobczyńska-Olszewska Emilia
Sosnowski Henryk
Szajko Wiesław
Śnieg Ryszard
Wojciechowicz Olgierd
Zabłocki Stanisław
Zalewski Wiesław
Pośmiertnie:
Jania Piotr
Joniec Ireneusz
Kamać Stanisław
Schroeter Horst
Skipor Michał
