Giełda w Warszawie przed 1918 r. Źródło: BN Polona
Warszawska Giełda ma potencjał, by stać się jednym z kluczowych narzędzi uzyskania przez Polskę pozycji lidera na rynku kapitałowym Europy Środkowej i Wschodniej - uważa p.o. prezesa GPW Jarosław Grzywiński. W tym roku polska Giełda świętuje 200-lecie istnienia.
Z okazji 200-lecia Giełdy w Polsce, w środę wieczorem odbędzie się gala jubileuszowa z udziałem prezydenta Andrzej Dudy.
"Od początku swojej działalności, która przypada na 1817 rok, (polska Giełda - PAP) odgrywa istotną rolę społeczną i gospodarczą w historii naszego kraju. Obecnie Giełda Papierów Wartościowych wspólnie ze wszystkimi uczestnikami rynku kapitałowego ma szansę stać się wehikułem dla rozwoju, innowacyjności i konkurencyjności polskich firm. Odnosząc się do Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, warszawska Giełda ma potencjał, by stać się znaczącym źródłem finansowania kapitału dla rozwoju, a także jednym z kluczowych narzędzi uzyskania przez Polskę pozycji lidera na rynku kapitałowym Europy Środkowej i Wschodniej. Jesteśmy dumni z tego, że należymy do elitarnego grona giełd - wizjonerów i założycieli europejskich rynków kapitałowych" - wskazał p.o. prezes GPW Jarosław Grzywiński w wypowiedzi zamieszczonej na stronie internetowej GPW.
Jak czytamy na stronie internetowej GPW, pierwsza sesja na polskiej Giełdzie odbyła się w samo południe, 12 maja 1817 r., w Pałacu Saskim w Warszawie i trwała godzinę.
Miesiąc wcześniej na mocy "Postanowienia Księcia Namiestnika Królewskiego" gen. Józefa Zajączka została powołana pierwsza polska Giełda Kupiecka, z siedzibą w Pałacu Saskim w Warszawie. Mimo, że powstała pod zaborem rosyjskim, miała istotny wpływ na kształtowanie się polskiej państwowości i rozwój gospodarki Królestwa Polskiego. Pierwsza polska Giełda jest o 65 dni młodsza od największej na świecie giełdy nowojorskiej.
W pierwszych latach funkcjonowania Giełdy Kupieckiej notowano jedynie weksle i waluty. Pierwszym papierem wartościowym wprowadzonym do obrotu były listy zastawne Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego. Natomiast pierwsze akcje, notowane na polskiej Giełdzie od 1840 r., należą do Towarzystwa Drogi Żelaznej Warszawsko – Wiedeńskiej.
W 1828 r. siedzibę Giełdy Kupieckiej przeniesiono do nowego budynku mieszczącego się na rogu placu Bankowego i ulicy Elektoralnej, który również był siedzibą pierwszego Banku Polskiego.
Wybuch Powstania Styczniowego w 1863 r. nie miał większego wpływu na funkcjonowanie warszawskiej Giełdy. Istotny wpływ na zmianę struktury gospodarczej Królestwa Polskiego, jak i samej Giełdy, było wielkie uwłaszczenie chłopów w marcu 1864 r.
Lata siedemdziesiąte XIX wieku dla Giełdy, zwanej już wtedy Giełdą Warszawską, to czas dynamicznego rozwoju. Warszawa była wtedy łącznikiem pomiędzy Wschodem a Zachodem, co przyczyniło się do wzrostu zainteresowania m.in. walorami kolei żelaznej czy statkami parowymi. Reforma giełdowa z 1872 r. nadała Giełdzie obowiązek dbania o rozwój gospodarczy.
W 1873 r. dzięki staraniom Leopolda Kronenberga – prezesa Komitetu Giełdy wprowadzono ustawę, dającą Giełdzie dużą autonomię i niezależność finansową. W tym czasie na Giełdę wprowadzono szesnaście spółek, m.in. Bank Handlowy w Warszawie, Warszawskie Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych, Warszawskie Towarzystwo Ubezpieczeń czy Warszawskie Towarzystwo Fabryk Cukru. Od tego momentu Leopold Kronenberg nazywany zostaje "ojcem warszawskiej Giełdy".
Wybuch I wojny światowej w 1914 r. przerwał notowania na Warszawskiej Giełdzie. Uruchomienie Giełdy po I wojnie światowej nastąpiło w styczniu 1921 r. Status Giełdy określało wówczas Rozporządzenie Prezydenta RP o organizacji giełd. Nastąpił podział na Giełdę towarową i pieniężną. Nadzór nad pierwszą objął minister przemysłu i handlu, a nad drugą – minister skarbu.
W tym czasie w większych miastach międzywojennej Polski, działało kilka giełd, ale najmocniejszą pozycję ma warszawska Giełda Pieniężna. Po krachu na nowojorskiej giełdzie w 1929 r. Giełda Pieniężna również odczuła światowy kryzys. Obroty spadły do 550 mln zł z 867 mln rok wcześniej. Poprawa sytuacji gospodarczej nastąpiła dopiero w 1934 r. Wtedy także Rozporządzeniem Prezydenta RP wprowadzono Kodeks handlowy, który w niektórych aspektach obowiązywał do 2003 r.
Wybuch II wojny światowej, 1 września 1939 r., przerwał rozwój wolnego rynku w Polsce. Ostatnią ze spółek, której prospekt emisyjny został opublikowany przed 1 września 1939 r., była Stomil Poznań S.A.
Po zakończeniu wojny, w nowej rzeczywistości politycznej, nie było w Polsce miejsca dla rynku kapitałowego. Giełda powróciła po upadku komunizmu w 1989 roku. Pierwsza sesja na GPW odbyła się 16 kwietnia 1991 r., w byłej siedzibie Komitetu Centralnego PZPR, nazywanym Domem Partii. Ostatnie 26 lat działalności Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie to czas dynamicznego rozwoju polskiego rynku kapitałowego.
Obecnie warszawska GPW to najbardziej dynamiczny rynek w regionie Europy Środkowo-Wschodniej i jedna z najszybciej rozwijających się giełd w Europie. Na GPW notowanych jest ponad 850 spółek o łącznej kapitalizacji powyżej 350 mld USD. Grupa GPW jest organizatorem obrotu na Towarowej Giełdzie Energii, udostępniającej rynki energii, prawa majątkowe i uprawnienia do emisji CO2. Od 9 listopada 2010 r. GPW jest spółką publiczną notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.
aop/
