01.11.2010. Poznań (PAP) - Lampki i znicze płoną w poniedziałek na terenie byłego obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem (Wielkopolska). Miejsce to było niemieckim ośrodkiem masowej zagłady w tzw. Kraju Warty. Zginęło tutaj od 180 do 300 tys. ludzi. W Dniu Wszystkich Świętych lampki palą się przy pomnikach pomordowanych Polaków i Żydów, Ścianie Pamięci i przy fragmentach wydobytej w latach 80-tych komory gazowej.
Położone niedaleko Konina Chełmno znajdowało się na terenach II RP, które po wrześniu 1939 r. włączono do III Rzeszy. Właśnie tam, chcąc "oczyścić' wcielone tereny z Żydów, 8 grudnia 1941 r. hitlerowcy uruchomili pierwszy ośrodek ich masowej zagłady. Dopiero potem ruszyły kolejne "fabryki śmierci" dla Żydów - Auschwitz-Birkenau, Treblinka, Sobibór, Bełżec i Majdanek.
Teren w Chełmnie o powierzchni około 3,5 ha, wraz z parkiem i pałacem, Niemcy otoczyli wysokim płotem, a w oddalonym o 4 km lesie zbudowali krematorium. Był tam ośrodek natychmiastowej zagłady, w którym zasadą było "Ein Tag - ein Tausend" (jeden dzień - jeden tysiąc).
Ofiary przywożono do pałacu, gdzie kazano im się rozbierać. Potem nagich i stłoczonych w korytarzu kierowano po kolei do ciężarówek. Do wewnątrz paki aut wpuszczano spaliny - kierowca uruchamiał silnik na wolnym biegu przez około 15 minut i jechał potem do pobliskiego lasu. Tutaj zwłoki palono.
Ofiarami Chełmna byli głównie Żydzi z Polski (m.in. 90-95 tys. osób z getta w pobliskiej Łodzi), Czechosłowacji, Austrii, Niemiec. Zginęli tam także Cyganie, jeńcy radzieccy i grupa Polaków.
W trakcie badań archeologicznych znaleziono znaczną ilość drobnych przedmiotów należących do zamordowanych, m.in. tzw. nieśmiertelniki, znaczek wiedeńskiego klubu sportowego, damską portmonetkę z kuponami kartek żywnościowych, gwiazdy Dawida, srebrne gwiazdki, strzępy tradycyjnego żydowskiego stroju, znaczki towarzystw i organizacji, żelazne krzyże za udział w I wojnie światowej, zawieszki emaliowane z wizerunkiem Mojżesza, pieczątki lekarskie, narzędzia złotnika, małe krzyżyki z wizerunkiem Chrystusa.(PAP)
zak/ tot/