Statuetki konkursu „Książka Historyczna Roku”. Fot. TVP
Jakub Tyszkiewicz, Bartłomiej Szyprowski, Cezary Łazarewicz, Wojciech Hausner i Marek Wierzbicki zostali laureatami 9. edycji konkursu "Książka Historyczna Roku" o Nagrodę im. Oskara Haleckiego. Honorowy patronat nad uroczystością wręczenia nagród objął prezydent RP.
Uroczystość wręczenia nagród - o łącznej wartości 80 tys. zł - odbyła się w siedzibie Telewizji Polskiej w Warszawie we czwartek. Zgodnie z regulaminem konkursu, mogli otrzymać je autorzy książek, wydanych w języku polskim pomiędzy 1 stycznia 2015 r. a 30 czerwca 2016 r. Konkursowi towarzyszyło głosowanie internetowe, w którym czytelnicy wybrali swoje "książki historyczne roku".
W kategorii "Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku" zwyciężyła praca Jakuba Tyszkiewicza "Rozbijanie monolitu. Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Polski 1945-1988". W publikacji autor przedstawił m.in. koncepcje i mechanizmy podejmowania decyzji wobec Polski Ludowej, różnych administracji prezydenckich USA. Są w niej również relacje z dyskusji prowadzonych przez gremia realizujące politykę zagraniczną, w tym także - jak podkreślił wydawca PWN - "opinie wywiadowcze w całym okresie zimnowojennego starcia między Wschodem a Zachodem".
"W tym roku na konkurs nadesłano ponad 100 książek. Pierwsza trudność wiązała się z wyłonieniem dwóch dziesiątek książek naukowych i popularnonaukowych, bo rzeczywiście spośród nadesłanych nieco więcej zasługiwało na takie nominacje" - mówił przewodniczący jury prof. Dudek.
"To dla mnie ogromny zaszczyt, że szacowne jury zdecydowało się wyróżnić tę pozycję wśród wielu znakomitych prac zgłoszonych na konkurs" - powiedział Tyszkiewicz, profesor historii w Instytucie Historycznym na Uniwersytecie Wrocławskim. Dodał też, że nagroda jest dla niego "bodźcem do dalszych prac naukowych na jakże wspaniałym polu historii najnowszej".
Nagrodę czytelników w tej samej kategorii przyznano Bartłomiejowi Szyprowskiemu "Sąd kapturowy przy Komendzie Głównej Związku Walki Zbrojnej w Warszawie (sierpień 1940 r. - listopad 1941 r.). Podziemie w walce ze zdrajcami Rzeczypospolitej". Publikacja - jak podkreśla wydawca książki "Historyczna Katarzyna Lech" - przedstawia nie tylko działalność Sądu kapturowego ZWZ, ale jest także próbą analizy prawnej wydanych przezeń orzeczeń.
"Najlepszą książka popularnonaukową poświęconą historii Polski w XX wieku" jury uznało pracę dziennikarza Cezarego Łazarewicza "Żeby nie było śladów. Sprawa Grzegorza Przemyka", opublikowaną przez Wydawnictwo Czarne.
"To jest książka reporterska. Prawdę mówiąc chciałem napisać o tym dla swoich dzieci - na czym polegał PRL, na czym wtedy polegało kłamstwo i manipulacja i dlaczego władza wykorzystywała kłamstwo i manipulację, żeby nam zawrócić w głowie (...). To jest książka trochę o odwiecznych mechanizmach władzy, o tym, że nawet jak się ma radio, telewizję i prasę to nie można ludziom zawrócić w głowie, że żaden lud tego nie kupi, że ludzie nie kupują kłamstwa" - powiedział laureat.
Nagrodę czytelników w tej samej kategorii otrzymała, wydana przez IPN, książka "Sto lat harcerstwa", której autorzy Wojciech Hausner i Marek Wierzbicki w przystępnej formie opisali powstanie ruchu harcerskiego na ziemiach polskich.
"Harcerstwo jest szkołą charakteru, a nam dzisiaj potrzeba ludzi z charakterami" - powiedział prezes IPN Jarosław Szarek, dziękując internautom za wybór tej publikacji.
Książki ocenili wybitni polscy historycy. Byli to dr hab. Jan Jacek Bruski, prof. Antoni Dudek, dr Piotr Gontarczyk, prof. dr hab. Andrzej Nowak, prof. dr hab. Wojciech Roszkowski, prof. Jan Rydel, prof. Mieczysław Ryba i dr hab. Bożena Szaynok.
"W tym roku na konkurs nadesłano ponad 100 książek. Pierwsza trudność wiązała się z wyłonieniem dwóch dziesiątek książek naukowych i popularnonaukowych, bo rzeczywiście spośród nadesłanych nieco więcej zasługiwało na takie nominacje" - mówił przewodniczący jury prof. Dudek. Zaapelował też do organizatorów konkursu, by w przyszłym roku nominacje mogły otrzymywać także te książki, które są wspomnieniami lub wyborami źródeł.
Honorowy patronat nad uroczystością wręczenia nagród objął prezydent Andrzej Duda. W liście do uczestników gali, odczytanym przez podsekretarza stanu w Kancelarii Prezydenta Wojciecha Kolarskiego, prezydent podkreślił, że "pamięć historyczna jest niezbędna każdemu narodowi, który chce trwać i się rozwijać.(...) Historia nie jest przecież jedynie czymś, co przeminęło, nie jest zamierzchłym, zamkniętym czasem, który nas nie dotyczy, i z którym nic nas nie łączy. Każde dzisiaj ma swoje wczoraj, z którego wyrasta. To jacy byliśmy przesądziło o tym, jacy jesteśmy" - napisał.
Patron konkursu, Oskar Halecki (1891-1973) był historykiem, profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1939 r. przebywał na emigracji. Był dyrektorem i prezesem Polskiego Instytutu naukowego w Nowym Jorku. Wykładał na uniwersytetach amerykańskich. Zajmował się dziejami średniowiecznymi Polski oraz historią Europy Środkowo-Wschodniej. Do 1989 r. jego książki nie były wydawane w Polsce.
Organizatorami konkursu "Książka Historyczna Roku" są Telewizja Polska, Polskie Radio, Instytut Pamięci Narodowej, Narodowe Centrum Kultury.(PAP)
nno/pat
