Aleksy Rżewski. Fot. NAC
Rekonstrukcja gabinetu Aleksego Rżewskiego, projekcja filmu poświęcona jego osobie, wystawa pamiątek i materiałów archiwalnych – to niektóre sobotnie wydarzenia przypominające postać prezydenta Łodzi w latach 1919-23.
W tym roku przypada stulecie objęcia prezydentury przez Rżewskiego - społecznika i modernizatora, któremu Łódź zawdzięcza liczne uchwały podnoszące jakość życia w mieście.
Większość wydarzeń zaplanowano w budynku Archiwum Państwowym, gdzie przed stu laty mieścił się ratusz.
To tam – jak informuje łódzki magistrat - odbędzie się rekonstrukcja gabinetu z 1919 r. Postać odgrywająca rolę Aleksego Rżewskiego podejmować będzie interesantów prezentujących najważniejsze zagadnienia z życia powojennej Łodzi. Spotka m.in. łódzką włókniarkę, przedstawiciela spółki tramwajarskiej oraz radnego miejskiego, z którym porozmawia o stanie łódzkich szkół. Scenki odegrane będą kilkakrotnie.
W archiwum będzie miała miejsce wystawa zdjęć i materiałów archiwalnych, dotyczących życia i działalności Rżewskiego. Zaplanowano projekcję filmu Jacka Grudnia "Przebój - Aleksy Rżewski", a w holu prezentowana będzie wystawa Muzeum Miasta Łodzi "Łódź w niepodległej". Pokazane też zostaną stroje z pierwszych lat wolności, pochodzące z zasobów Łódzkiego Centrum Filmowego.
W okolicach D.H. "Magda" odegrana zostanie scena ucieczki Rżewskiego z aresztowania.
Ratusz miejski przy placu Wolności to jeden z najstarszych budynków w Łodzi; w sobotę zostanie otwarty dla zwiedzających w godz. 11-15.
Organizatorem wydarzenia jest Urząd Miasta Łodzi we współpracy z Archiwum Państwowym w Łodzi.
Aleksy Rżewski urodził się w Srebrnej koło Łodzi w 1885 r., w rodzinie robotniczej. W latach 1904-1911 był członkiem PPS, m.in. brał udział w rewolucji 1905 r. i podczas tych wydarzeń został postrzelony w nogę. W 1907 r. został zesłany do najdalszej europejskiej guberni Rosji, skąd zbiegł, a później wyemigrował do Francji i Niemiec.
Gdy wrócił do Łodzi, pracował jako konduktor. Po wybuchu I wojny światowej prowadził werbunek do Polskiej Organizacji Wojskowej. Został aresztowany przez Niemców w grudniu 1917 r., ale podczas konwojowania do więzienia zdołał zbiec.
W 1918 r. został komisarzem rządowym w Łodzi, a 23 marca 1919 r. - prezydentem. Zasłynął jako pierwszy prezydent miasta w Polsce, który wprowadził powszechny obowiązek nauczania dzieci na poziomie szkoły podstawowej. Łódź zawdzięcza mu także regulacje związane z systemem wodociągów i kanalizacji oraz z siecią miejskich tramwajów.
Rżewski był prezydentem Łodzi do 1923 r. Następnie pracował m.in. w Urzędzie Stanu Cywilnego, w latach 1927-1933 był starostą łódzkim - wspierał wówczas aktywnie utworzenie pod Łodzią miasta-ogrodu Tuszyna Lasu; w późniejszych latach pracował jako notariusz. Napisał 16 książek, był też pasjonatem i propagatorem zapasów.
Po wybuchu II wojny światowej 8 września 1939 r. wstąpił do konspiracyjnej Organizacji Orła Białego. Po wkroczeniu do Łodzi armii niemieckiej został aresztowany i rozstrzelany wraz z innymi przedstawicielami łódzkiej inteligencji, najprawdopodobniej 20 grudnia 1939 r. w Lesie Łagiewnickim. Jego symboliczna mogiła znajduje się na Starym Cmentarzu w Łodzi. (PAP)
autor: Jacek Walczak
jaw/ mmu/
