Artykuły historyczne

„Dziennik Telewizyjny” był w latach 1958–1989 głównym programem „informacyjnym” Telewizji Polskiej. Faktycznie jednak – zwłaszcza jego główne wydanie rozpoczynające się o godz. 19.30 – pełnił rolę przede wszystkim propagandową. Tym bardziej że szczególnie po wprowadzeniu stanu wojennego był obok wtorkowych konferencji rzecznika prasowego rządu Jerzego Urbana centralnym punktem programu, oglądanym przez miliony widzów.

30 lat temu, 24 lutego 1989 r., doszło do ostatnich poważniejszych zamieszek ulicznych okresu PRL. Z oddziałami ZOMO starła się w Krakowie głównie młodzież – w tamtym momencie najbardziej radykalna grupa społeczna.

75 lat temu, 22 lutego 1944 r., premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill wygłosił w Izbie Gmin przemówienie będące faktycznym przyzwoleniem dla zaboru przez ZSRS większości wschodnich ziem Polski. „Na niepodległą Polskę w tym programie miejsca nie ma” – komentował Stanisław Cat-Mackiewicz.

125 lat temu, 20 lutego 1894 r., urodził się Mieczysław Spiechowicz, przyszły żołnierz Legionów Polskich, generał Wojska Polskiego, więzień Łubianki, oficer Polskich Sił Zbrojnych, działacz opozycji antykomunistycznej i środowisk kombatanckich w PRL.

Był jednym z najwybitniejszych polskich mediewistów, ale też żołnierzem Armii Krajowej. Przyczynił się do odbudowy Zamku Królewskiego, uczestniczył również w obradach okrągłego stołu. Badał historię i tworzył historię. 20 lat temu, 9 lutego 1999 r., zmarł prof. Aleksander Gieysztor.

„Budowaliśmy mozolnie państwo, które obywatele będą mogli szanować. Państwo całkowicie niepodległe, państwo, w którym wojsko i policja są w pełni podporządkowane demokratycznej, przedstawicielskiej polskiej władzy” – mówił premier Jan Olszewski w wystąpieniu telewizyjnym z 4 czerwca 1992 r.

W 1989 r. „SW” wchodziła z ukrywającym się po nielegalnym powrocie do Polski w sierpniu 1988 r. Kornelem Morawieckim, kilkunastoma oddziałami w całym kraju i za granicą oraz tysiącami członków/sympatyków organizacji.

Po wprowadzeniu stanu wojennego obóz władzy chroniony był przed mrzonkami o pluralizmie potrójną barierą. Do marksizmu i przywiązania do monopolu na sprawowanie rządów doszedł nowy element: strach. Świadomość negatywnych emocji, jakie wywołało uderzenie w „Solidarność”, musiała dodatkowo powstrzymywać komunistów przed weryfikacją sympatii społecznych w drodze wyborów. A jednak brzemię dźwiganej w pojedynkę władzy było tak ciężkie, że w kręgach zaufanych doradców pojawiła się myśl, by z kimś się tym brzemieniem podzielić.

6 lutego 1989 r. rozpoczęły się obrady okrągłego stołu, dzięki którym już cztery miesiące później zakończył się w Polsce okres władzy komunistycznej. Ale był to fakt ważny nie tylko nad Wisłą. Do końca roku dzięki inspirowanym nim podobnym „okrągłym stołom” w innych krajach bloku wschodniego komunizm zniknął z politycznej mapy Europy.

Zima przełomu 1978 i 1979 r. nie była najmroźniejsza w dziejach. W Polsce okazała się jednak klęską żywiołową, która pośrednio doprowadziła do upadku ekipę Edwarda Gierka. Dziś tamte dni w Polsce nazywa się zimą stulecia.