Artykuły historyczne

85 lat temu skapitulowała polska załoga Westerplatte; Niemcy się tego nie spodziewali

7 września 1939 r. dowodzący polską załogą wojskową na Westerplatte major Henryk Sucharski polecił wywiesić białą flagę. Niemcy się tego nie spodziewali i nie od razu zauważyli.

65 lat temu na ekrany polskich kin wjechał "Pociąg" Jerzego Kawalerowicza

Żaden inny film nie potrafił tak sugestywnie wyrazić uczucia pustki - pisał przed laty włoski krytyk Guido Fink o "Pociągu" wyreżyserowanym przez Jerzego Kawalerowicza. 6 września 1959 r. na ekrany polskich kin wszedł film uznawany za jedno z arcydzieł polskiej kinematografii.

85 lat temu zginął w walce z Niemcami Stefan Okrzeja – pilot myśliwski

5 września 1939 roku w walce powietrznej w okolicy Wyszkowa zginął pilot myśliwski, porucznik Stefan Stanisław Okrzeja. Był młodszym bratem Stefana Aleksandra Okrzei, bojowca PPS straconego przez carat za zamach na oberpolicmajstra płk. barona Karla Nolkena.

215 lat temu urodził się Juliusz Słowacki – poeta „królom równy”

„Arcymistrz słowa, ten najpotężniejszy rzeźbiarz posągów duchów, który czterdzieści poematów jak czterdzieści piramid na pustyni świata po sobie zostawił” – pisał Cyprian Kamil Norwid o urodzonym 4 września 1809 r. wieszczu narodowym.

100 lat temu urodził się Jerzy Ficowski - poeta, znawca kultury cygańskiej i żydowskiej

4 września 1924 r. urodził się w Warszawie Jerzy Ficowski, poeta, odkrywca talentu Papuszy, znawca kultury cygańskiej i żydowskiej, entuzjasta twórczości Brunona Schulza, tłumacz; autor tekstu piosenki „Jadą wozy kolorowe”

85 lat temu Francja i Wielka Brytania wypowiedziały wojnę Niemcom

85 lat temu, 3 września 1939 r. Francja i Wielka Brytania, wypełniając zobowiązania sojusznicze wobec Polski wypowiedziały wojnę Niemcom. W kolejnych dniach, wbrew polskim nadziejom i sprzyjającej im słabości wojsk niemieckich na froncie zachodnim, nie podjęły zapowiadanej ofensywy mogącej skrócić II wojnę światową Europie o 5 lat.

44 lata temu zawarto Porozumienia Jastrzębskie. Górnicy wywalczyli wolne soboty

3 września 1980 r. w Jastrzębiu-Zdroju strajkujący górnicy tamtejszych kopalń zawarli porozumienia z przedstawicielami władz. Wśród wywalczonych postulatów znalazł się zapis o wolnych od pracy sobotach.

130 lat temu urodził się Gwido Langer, współtwórca złamania szyfru Enigmy

130 lat urodził się płk Gwido Langer. Przed II wojną kierował Biurem Szyfrów, komórką organizacyjną oddziału II sztabu generalnego Wojska Polskiego, w której kryptolodzy Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski złamali niemiecki szyfr Enigmy.

Samochód opancerzony "Kubuś", symbol Powstania Warszawskiego

W czasie Powstania Warszawskiego zbudowano samochód opancerzony, co było ewenementem w historii ruchu oparu podczas II wojny światowej. Na bazie ciężarowego Chevroleta powstał na Powiślu legendarny powstańczy "Kubuś". 2 września 1944 r. wziął udział w drugim ataku na Uniwersytet Warszawski.

Pół wieku temu odbyła się premiera filmu „Potop”

„Stan oblężenia w kinach wyświetlających ekranizację przygód Kmicica” - informował „Express Wieczorny” 4 września 1974 roku. Dwa dni wcześniej w warszawskim szerokoformatowym kinie „Relax” odbyła się premiera „Potopu” w reżyserii Jerzego Hoffmana.