Artykuły historyczne

100 lat temu doszło do komunistycznego zamachu na warszawskiej Cytadeli

100 lat temu, 13 października 1923 r. na Cytadeli doszło do największego zamachu terrorystycznego w dziejach Polski. Jego sprawcami byli agenci Związku Sowieckiego, którego celem był zdestabilizowanie sytuacji w Polsce. Okoliczności tego wydarzenia nigdy w pełni nie wyjaśniono.

80 lat temu rozpoczęła się bitwa pod Lenino, wykorzystana przez komunistyczną propagandę

80 lat temu, 12 października 1943 r., pod Lenino (ob. Białoruś) rozpoczęła się wyjątkowo krwawa bitwa pozycyjna, zakończoną klęską armii sowieckiej. „Była też wyjątkowym kłamstwem komunistycznej propagandy” – powiedział PAP historyk z Wojskowego Biura Historycznego dr Kamil Anduła.

84 lata temu powstał pierwszy na ziemiach polskich niemiecki obóz koncentracyjny

10 października 1939 roku w Forcie VII w Poznaniu Niemcy utworzyły pierwszy na ziemiach polskich obóz koncentracyjny – Konzentrationslager Posen. Był to największy w Wielkopolsce ośrodek eksterminacji polskich elit.

100 lat temu urodziła się Marianna Jarosz-Krasnodębska – Sprawiedliwa wśród Narodów Świata

100 lat temu, 10 października 1923 r., urodziła się Marianna Jarosz-Krasnodębska. W 2001 r. została uhonorowana - wraz z rodziną - tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata za uratowanie podczas niemieckiej okupacji w Piaskach koło Lublina życia 13 członkom żydowskich rodzin Honigów, Hubermanów i Lewinów.

80 lat temu w sowieckim łagrze zmarł Eugeniusz Bodo, gwiazda przedwojennego kina

80 lat temu, 7 października 1943 r., zmarł z wycieńczenia w sowieckim obozie Eugeniusz Bodo, jeden z najbardziej znanych aktorów polskiego kina, zwany królem elegancji, ale też kabareciarz, reżyser i producent filmów.

150 lat temu zmarł Paweł Edmund Strzelecki, pierwszy Polak, który okrążył świat

150 lat temu, 6 października 1873 r. zmarł Paweł Edmund Strzelecki, jeden z najwybitniejszych polskich podróżników. „Wraz z Humboldtem, Franklinem, Darwinem, Wallace’em musi być uważany za jednego z czołowych badaczy naukowych swego czasu” – ocenił jego biograf Lech Paszkowski.

260 lat temu zmarł August III – drugi niemiecki władca na tronie Rzeczypospolitej

260 lat temu, 5 października 1763 r., w Dreźnie zmarł August III, elektor saski i król Polski. Jego rządy są oceniane przez historyków jako okres najgłębszego upadku politycznego Rzeczypospolitej, ale jednocześnie pierwszych obywatelskich prób reform i głębokich zmian cywilizacyjnych.

80 lat temu zginęła Irena Iłłakowiczowa, agentka polskiego wywiadu

4 października 1943 r. zginęła Irena Iłłakowiczowa, agentka wywiadu Organizacji Wojskowej Związku Jaszczurczego i Narodowych Sił Zbrojnych. Jej ciało znaleziono na Polu Mokotowskim w Warszawie. Prawdopodobnie została zamordowana z wyroku Gwardii Ludowej.

610 lat temu w Horodle narody Polski i Litwy wzmocniły łączącą je unię

610 lat temu, 2 października 1413 r. przedstawiciele Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego zawarli unię w Horodle, bliżej łączącą oba państwa. „Horodło było jednym z najważniejszych aktów w dziedzinie przenoszenia na wschód najlepszych zdobyczy polskich” – pisał Paweł Jasienica.

85 lat temu rząd Polski zażądał od Czechosłowacji zwrotu Zaolzia

85 lat temu, 30 września 1938 r., rząd Polski zażądał od Czechosłowacji zwrotu Zaolzia. Jest to najczęściej oceniane przez pryzmat konferencji w Monachium i agresji Hitlera. Zapomina się, że przecież Polska odebrała nie ziemie czeskie tylko swoje Kresy południowe – ocenia historyk prof. Andrzej Zawistowski.