Artykuły historyczne

100 lat temu zmarł Graham Alexander Bell – wynalazca telefonu

100 lat temu, 2 sierpnia 1922 r., zmarł Graham A. Bell. Jego wynalazek – telefon – był jednym z największych osiągnięć technicznych XIX wieku i zrewolucjonizował komunikację między ludźmi.

100 lat temu Sejm RP przyjął ustawę o regulaminie Zgromadzenia Narodowego dla wyboru prezydenta RP

100 lat temu, 27 lipca 1922 r., Sejm przyjął ustawę o Zgromadzeniu Narodowym. W latach międzywojennych wybierało ono prezydenta na siedmioletnią kadencję. Konstytucja kwietniowa z 1935 r. zastąpiła Zgromadzenie Narodowe Zgromadzeniem Elektorów.

80 lat temu podpisano polsko-sowiecki pakt o nieagresji

80 lat temu, 25 lipca 1932 r., w Moskwie podpisano polsko-sowiecki pakt o nieagresji. Wzmacniał on międzynarodową pozycję Polski w Europie, szczególnie wobec Berlina. Stwarzał też warunki dla dalszej poprawy stosunków ze Związkiem Sowieckim. Pakt złamany został przez stronę sowiecką 17 września 1939 r.

70 lat temu uchwalono konstytucję PRL – Stalin wnosił poprawki

70 lat temu, 22 lipca 1952 r., Sejm uchwalił konstytucję. Głosiła ona, że „Polska Rzeczpospolita Ludowa jest krajem demokracji ludowej”, w którym „władza należy do ludu pracującego miast i wsi”. Projekt konstytucji opracowany został w oparciu o wzorce sowieckie i był osobiście poprawiany przez Józefa Stalina.

80 lat temu Niemcy przeprowadzili tzw. Wielką Akcję w getcie warszawskim

80 lat temu, 22 lipca 1942 r., Niemcy rozpoczęli największą akcję wysiedlenia ludności żydowskiej z getta w Warszawie. Żydzi trafiali na bocznicę kolejową, tzw. Umschlagplatz, przy ul. Stawki. Towarowymi wagonami przewożono ich do niemieckiego obozu zagłady Treblinka II. Większość z 254 tys. tam deportowanych zginęła.

115 lat temu urodził się Kazimierz Moczarski, autor „Rozmów z katem”

115 lat temu, 21 lipca 1907 r., urodził się Kazimierz Moczarski, żołnierz Armii Krajowej, szef Biura Informacji i Propagandy ZWZ-AK; autor książki „Rozmowy z katem” – zapisu wspólnego pobytu w celi więziennej z gen. SS Jürgenem Stroopem, odpowiedzialnym za stłumienie Powstania w getcie warszawskim.

70. rocznica procesu komandorów

21 lipca 1952 r. Najwyższy Sąd Wojskowy skazał na karę śmierci oficerów Marynarki Wojennej. W grudniu tego roku w więzieniu mokotowskim zostali zamordowani komandorzy Mieszkowski, Przybyszewski i Staniewicz. W latach 2014–2016 ich szczątki odnalazł na "Łączce" na Powązkach zespół IPN kierowany przez prof. Szwagrzyka.

„Pękajcie okowy niewoli!” – 100 lat temu miasta Górnego Śląska stały się częścią Polski

Za sprawą walki w trzech Powstaniach Śląskich oraz działań polskiej dyplomacji znacząca część Górnego Śląska znalazła się w granicach Polski. W czerwcu i lipcu 1922 r. powrót tych ziem był świętowany we wszystkich zakątkach tego regionu. Kulminacja obchodów nastąpiła 16 lipca 1922 r., kiedy podpisano Akt objęcia Górnego Śląska przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej.

Rzeź wołyńska – trzydzieści lat starań o pamięć o ofiarach ludobójstwa

W minionych trzydziestu latach istnienia niepodległej Ukrainy polskie instytucje i działacze środowisk kresowych podejmowali wiele prób ekshumacji i upamiętnienia ofiar zbrodni UPA na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej. Tylko niewielka część tych wysiłków zakończyła się powodzeniem.

130 lat temu urodził się Włodzimierz Steyer – współtwórca floty II Rzeczypospolitej

130 lat temu, 15 lipca 1892 r. urodził się dowódca obrony Helu i jeden z twórców floty II RP, kontradmirał Włodzimierz Steyer. Po wojnie należał do grona oficerów represjonowanych przez reżim komunistyczny. Próbował ratować swoich kolegów, którym groziła kara śmierci.