Artykuły historyczne

Jak Zielińscy uciekli z PRL; 35 lat temu odbyła się premiera filmu „300 mil do nieba”

30 października 1989 r. odbył się premierowy pokaz „300 mil do nieba”. Debiutancki film Macieja Dejczera opisywał historię ucieczki braci Zielińskich do Szwecji.

100 lat temu urodził się Zbigniew Herbert, poeta, który potrafił wzbić się ponad rzeczywistość

100 lat temu urodził się Zbigniew Herbert, jeden z najważniejszych poetów polskich XX wieku, autor m.in. "Pana Cogito", "Raportu z oblężonego Miasta". Potrafił w poezji osiągnąć ton krystaliczny, wzbić się ponad rzeczywistość - ocenił Andrzej Franaszek, biograf Herberta.

"Sienkiewicz palety" - 200 lat temu urodził się Juliusz Kossak

200 lat temu, 29 października 1824 r. urodził się Juliusz Kossak – malarz określany mianem "Sienkiewicza palety", co miało związek z batalistyczną tematyką obrazów malarza, malującego "ku pokrzepieniu serc", specjalizującego się w przedstawieniach koni i jeźdźców. Był jednym z inicjatorów utworzenia Muzeum Narodowego w Krakowie, ojcem Wojciecha Kossaka.

Krytyczny Pan Cogito. 100 lat temu urodził się Zbigniew Herbert

„Nie przygotowywałem się do roli poety” – pisał o sobie. Długo nie lubił czytać, nie był też zbyt pilnym uczniem. Pracował jako karmiciel wszy, chronometrażysta w spółdzielni i kasjer. Pierwszy własny tomik wierszy mógł wydać dopiero w czasach odwilży, gdy miał 32 lata. Gdy jednak dostał możliwość publikacji, niemal z miejsca stał się uznanym twórcą, a później jednym z najsłynniejszych poetów XX wieku. 29 października 1924 r. urodził się Zbigniew Herbert, twórca Pana Cogito i „Barbarzyńcy w ogrodzie”.

Na starych wileńskich cmentarzach przeważają polskie epitafia

Na starych wileńskich cmentarzach powstałych w XVIII-XIX wieku przeważają polskie epitafia. Najstarsze miejskie nekropolie Rossa, Bernardyński, Piotra i Pawła - okaleczone przez czas, dewastacje, kradzieże - zachowały autentyczność. Położone na wzgórzach, porośnięte drzewami, przypominają o historii miasta, Polski, Litwy, Wielkiego Księstwa Wileńskiego.

85. rocznica aresztowania przez gestapo prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego

Dziś Warszawa broniąca honoru Polski jest u szczytu swej wielkości i chwały - mówił w ostatnim komunikacie radiowym prezydent walczącej stolicy Stefan Starzyński. 27 października 1939 r. funkcjonariusze gestapo aresztowali Starzyńskiego w gmachu Ratusza w Warszawie. Został zamordowany przez Niemców między 21 a 23 grudnia 1939 r.

"Przyszła pora na Melchiora” - 60 lat temu zaczął się proces Wańkowicza

Proces, w którym oskarżono Melchiora Wańkowicza o "propagowanie materiałów oczerniających i poniżających PRL", przeszedł do historii jako - jeden z nielicznych - tryumf literata nad władzami i absurdami ustroju. Rozprawa przed Sądem Wojewódzkim w Warszawie rozpoczęła się 26 października 1964 roku.

35 lat temu Mieczysław Fogg został Sprawiedliwym wśród Narodów Świata

26 października 1989 r. instytut Jad Waszem przyznał Mieczysławowi Foggowi Medal Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Piosenkarz wspierał zaprzyjaźnionych artystów pochodzenia żydowskiego; m.in. pomógł kapelmistrzowi „Qui Pro Quo” wydostać się, wraz z rodziną, z warszawskiego getta.

145 lat temu urodził się Lew Trocki, wróg Stalina i demon czerwonego terroru

26 października 1879 roku niedaleko Chersonia urodził się Lew Trocki, faktyczny przywódca rewolucji bolszewickiej, wróg, a w końcu ofiara Stalina. Był równie bezwzględny jak on – podkreśla Robert Service, autor nowej biografii Trockiego.

„Zygmunt i Celina” (sezon 1, odcinek 3). „Haracz warszawskiego rządu”

Zygmunt Nowakowski w detroickim „Dzienniku Polskim”, 30 stycznia 1954 roku: „Pomoc dla kraju rozwinęła się szczególnie w ostatnich siedmiu–ośmiu latach, i nie było wśród nas nikogo, kto nie wysyłał paczek. […] Teraz, w pierwszych dniach lutego cała nasza akcja skończy się z powodu jakiegoś niebywale wysokiego cła, które «rząd» warszawski nałożył na przesyłki z zagranicy”. Uzna go za okrucieństwo.