Artykuły historyczne

80 lat temu, 22 maja 1939 r., Niemcy i Włochy podpisały tzw. Pakt stalowy. Kiedy z czasem dołączyły do niego Japonia, Węgry, Rumunia, Słowacja i Bułgaria, stał się on – obok paktu antykominternowskiego – podstawowym dokumentem wiążącym państwa koalicji hitlerowskiej w czasie II wojny światowej.

Przez półtora wieku balony były istotnym ogniwem niemal każdego wojska. W II RP też przystąpiono do stworzenia tego typu formacji. 100 lat temu, 21 maja 1919 r., w Poznaniu utworzono Oficerską Szkołę Aeronautyczną. Oddziały balonowe w międzywojniu liczyły nawet 1200 żołnierzy; brały udział w wojnach 1920 i 1939 r.

100 lat temu, 20 maja 1919 r., urodził się Gustaw Herling-Grudziński – konspirator, więzień łagrów, żołnierz gen. Andersa, a zarazem jedna z najbardziej wyrazistych i rozpoznawalnych na świecie osobowości polskiej literatury emigracyjnej drugiej połowy XX w.

Natychmiastowe udzielenie francuskiego wsparcia lotniczego w wypadku napaści niemieckiej na Polskę i rozpoczęcie natarcia na Niemcy dwa tygodnie później – tak wyglądały główne ustalenia nowelizacji polsko-francuskiego porozumienia sojuszniczego podpisanego 19 maja 1939 r.

Gustaw Herling-Grudziński zawsze przeczuwał, że kultura znaczy więcej niż polityka. Żył jednak w takich czasach, że bezpośrednie zaangażowanie polityczne było nie do uniknięcia. Choćby po to, by ocalić kulturę.

80 lat temu, 5 maja 1939 r., minister spraw zagranicznych Józef Beck wygłosił w Sejmie przemówienie, w którym m.in. zapowiedział, że Polska nie zgodzi się na żądania terytorialne Niemiec. 

100 lat temu, 2 maja 1919 r., Hugh Gibson został mianowany pierwszym przedstawicielem dyplomatycznym Stanów Zjednoczonych w odrodzonej Polsce. W tamtym właśnie momencie amerykańska pomoc dla Rzeczypospolitej osiągnęła niezwykły poziom dzięki charytatywnej działalności przyszłego prezydenta Herberta Hoovera.

W okresie PRL 3 Maja zniknął z kalendarza świąt państwowych. Przez lata osoby, które chciały zamanifestować swoją pamięć o konstytucji z 1791 r., a nade wszystko zaprotestować przeciwko polityce komunistów w Polsce, były w różny sposób represjonowane.

15 lat temu, o północy 1 maja 2004 r., Polska stała się członkiem UE. Akcesja była rezultatem długotrwałych wysiłków wielu rządów. Początki tego procesu sięgają zaś pierwszych miesięcy istnienia III RP.

„Z zawodu jestem historykiem wyspecjalizowanym w badaniach nad średniowieczem, czyli mediewistą. […] jestem jednak uczestnikiem tej historii, która dzieje się na naszych oczach” – podkreślał prof. Karol Modzelewski w wydanej w 2013 r. autobiografii „Zajeździmy kobyłę historii. Wyznania poobijanego jeźdźca”.