Artykuły historyczne

55 lat temu, 14 marca 1964 r., Antoni Słonimski doręczył kancelarii premiera Józefa Cyrankiewicza tzw. List 34, będący sprzeciwem wobec polityki kulturalnej prowadzonej przez władze PRL, m.in. ograniczania wolności słowa, a także swobód obywatelskich.

20 lat temu, 12 marca 1999 r., w amerykańskiej miejscowości Independence Polska, Czechy i Węgry zostały oficjalnie przyjęte do struktur Sojuszu Północnoatlantyckiego. Starania o dołączenie do najpotężniejszego w historii paktu obronnego trwały od roku 1991.

10 lat temu, 8 marca 2009 r., zmarł prof. Zbigniew Religa – jeden z najwybitniejszych polskich kardiochirurgów. Pierwszy w Polsce przeprowadził udany przeszczep serca, pracował także nad sztucznym sercem. Był również senatorem, ministrem zdrowia i posłem.

80 lat temu, 4 marca 1939 r., rozpoczęto przygotowywanie planu działań na wypadek wojny z III Rzeszą, tzw. planu operacyjnego „Zachód”. Wcześniej spodziewano się wyłącznie uderzenia ze wschodu.

85 lat temu, 3 marca 1934 r., urodził się Jacek Kuroń, jeden z najważniejszych działaczy opozycji antykomunistycznej, wcześniej aktywista „czerwonego harcerstwa” i PZPR, autor „Listu do Partii”; współtwórca KOR i NSZZ „Solidarność”, więzień polityczny, uczestnik rozmów okrągłego stołu, minister w rządach III RP.

W czasach PRL był uznawany za bohatera, jego twarz zerkała ze stuzłotowego banknotu, a nazwisko przewijało się w nazwach dziesiątków ulic. Patriotą z pewnością nie był, z kolei paradoks historii sprawił, że po śmierci był wzorem zarówno dla Dzierżyńskiego, jak i Józefa Piłsudskiego. 130 lat temu, 2 marca 1889 r., zmarł Ludwik Waryński.

Po upadku komunizmu w Polsce nie udało się rozliczyć zbrodniarzy sądowych pełniących obowiązki sędziów. Tylko symboliczne rozliczenie czynów tego typu sprawiło, że w 2001 r. niemiecki Instytut Maxa Plancka Zagranicznego i Międzynarodowego Prawa Karnego uznał Polskę za jeden z krajów, który wobec funkcjonariuszy reżimu totalitarnego przyjął zasadę „względnej bezkarności”.

„Dziennik Telewizyjny” był w latach 1958–1989 głównym programem „informacyjnym” Telewizji Polskiej. Faktycznie jednak – zwłaszcza jego główne wydanie rozpoczynające się o godz. 19.30 – pełnił rolę przede wszystkim propagandową. Tym bardziej że szczególnie po wprowadzeniu stanu wojennego był obok wtorkowych konferencji rzecznika prasowego rządu Jerzego Urbana centralnym punktem programu, oglądanym przez miliony widzów.

30 lat temu, 24 lutego 1989 r., doszło do ostatnich poważniejszych zamieszek ulicznych okresu PRL. Z oddziałami ZOMO starła się w Krakowie głównie młodzież – w tamtym momencie najbardziej radykalna grupa społeczna.

75 lat temu, 22 lutego 1944 r., premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill wygłosił w Izbie Gmin przemówienie będące faktycznym przyzwoleniem dla zaboru przez ZSRS większości wschodnich ziem Polski. „Na niepodległą Polskę w tym programie miejsca nie ma” – komentował Stanisław Cat-Mackiewicz.