Artykuły historyczne

Plan Pabsta – Warszawa w niemieckich planach zagłady

Warszawa, stolica okupowanej przez Niemców Polski, miała być dziesięciokrotnie zmniejszona, pozbawiona zabytków i sprowadzona do rangi prowincjonalnego miasta – taki scenariusz przewidywał przedstawiony 75 lat temu, 6 lutego 1940 roku, tzw. plan Pabsta.

Wojenne historie Danuty Szaflarskiej

"Jeżeli ktoś urodził się pod zaborami w 1915 roku, to wzrastał, uczył się już w niepodległej Polsce, a gdy wybuchła II wojna najczęściej zakładał rodzinę i pracował, wchodził w Polskę Ludową po trzydziestce, a gdy dochodził do wolnej Polski w 1989 roku miał już dobrze po 70. A co jak się dożywa setki w pełni sił życiowych i twórczych…? To się tak wiele przeżyło i widziało. Bogate jest życie staruszki. Wszystko się przy mnie zmieniło" – mówi o sobie Danuta Szaflarska.

UPA „paliła i mordowała po domach” - 70. rocznica zbrodni w Baryszu pod Tarnopolem

W nocy z 5 na 6 lutego kureń „Bystry” Ukraińskiej Powstańczej Armii, dowodzony przez Petro Chamczuka „Bystrego”, dokonał napadu na miejscowość Barysz w dawnym województwie tarnopolskim (pow. Buczacz). Z rąk ukraińskich nacjonalistów zginęło wówczas nawet 135 mieszkańców wsi (różne szacunki), co czyni ten mord jednym z największych na obszarze galicyjskiego Podola.

Austriaccy naziści i Holocaust

Austriacka gazeta „Heute” w jednym ze swoich ostatnich artykułów wzywa Polskę, aby przyznała się do udziału w Holocauście, czyli zagładzie Żydów – można to uznać za przejaw medialnego szaleństwa wobec którego nie można pozostać obojętnym.

„Hagu dama, hagu dama!” – Ostatni polski eksperyment kolonialny?

Na przełomie 1940 i 1941 r. stacjonujących w Szkocji naszych oficerów trawiła nuda. Oczywiście nie wszystkich, tylko tych, którzy stanowili „nadwyżkę”. A było ich sporo. Rozważano odesłanie ich do przemysłu wojennego, staże w armii brytyjskiej, lub stworzenie oddziałów złożonych tylko z „szarż”. O dziwo, nie uczono ich języka angielskiego, co miało swoje konsekwencje. Pojawiły się bowiem inne projekty „zagospodarowania” bezrobotnych wojskowych.

„Bój to jest nasz ostatni”: zmierzch i upadek PZPR

29 stycznia 1990 r. zakończył się ostatni zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Sztandar PZPR został wyprowadzony z Sali Kongresowej, która wcześniej była widownią pokazów mocy „przewodniej siły narodu”. Jak doszło do załamania się organizacji rządzącej w Polsce przez ponad 40 lat?

Po kolędzie, w karnawale. O szopce krakowskiej w teatrze

Prócz stałej wystawy szopek krakowskich kolekcjonowanych od 1945 roku przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa i corocznej pokonkursowej wystawy szopek prezentowanej w Pałacu Krzysztofory, miłośnicy starego Krakowa oraz wszyscy zainteresowani genezą konkursu na najpiękniejszą szopkę krakowską mogą jeszcze do 8 lutego (w Kamienicy Hipolitów przy placu Mariackim 3) zobaczyć wystawę „Przepis na Kraków Jerzego Dobrzyckiego”.

C czyli nauka na rozdrożu

31 października 2011 r. urodziła się w Manili Danica May Camacho, dziewczynka uznana przez ONZ za siedmio-miliardowego mieszkańca naszej planety. Jak szacował kanadyjski badacz Vaclav Smil, trzecia część z tej liczby zawdzięcza życie Fritzowi Haberowi.

Tragiczna historia kopalni „Brzeszcze”

70 lat temu, w nocy z 18 na 19 stycznia 1945 roku, z podobozu „Jawischowitz”, który został utworzony na terenie wsi Jawiszowice, sąsiadującej z Brzeszczami, wyprowadzono pieszo blisko dwa tysiące więźniów. Wraz z innymi więźniami KL Auschwitz przeszli oni w Marszu Śmierci do Wodzisławia Śląskiego ponad pięćdziesiąt kilometrów.

Toasty i wielka polityka. Między Wiedniem 1814 a Teheranem 1943

Poszukiwanie analogii pomiędzy pozornie odległymi w czasie i przestrzeni wielkimi wydarzeniami i procesami historycznymi jest dla wielu historyków pociągającą rozrywką intelektualną związaną z refleksją nad powtarzaniem się historii. Przyczynkiem do tego rodzaju analiz mogą być przypadające w najbliższym czasie rocznice międzynarodowych konferencji, które na dziesięciolecia decydowały o losach Polski. Dokładnie siedemdziesiąt jeden lat temu w odległym Teheranie rozpoczynało się pierwsze spotkanie przywódców Wielkiej Trójki.