Artykuły historyczne

Kilka milionów Włochów oglądało nadzwyczajny hołd dla żołnierzy korpusu Andersa

Nadzwyczajny hołd 2. Korpusowi Polskiemu i jego dowódcy generałowi Władysławowi Andersowi oddał w 2015 roku znany włoski pisarz Roberto Saviano. Dzieje armii Andersa przedstawił w telewizji RAI stojąc na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino. Monolog oglądało w telewizji kilka milionów Włochów.

Matematyk i superbomba – 40 lat temu zmarł Stanisław Ulam

40 lat temu, 13 maja 1984 r. zmarł Stanisław Ulam, przedstawiciel lwowskiej szkoły matematycznej, genialny naukowiec, współtwórca bomby atomowej i wodorowej. Jego myśli i ustalenia do dziś inspirują – nie tylko innych badaczy. Ostatnio nazwisko Polaka i jego pomysł z lat czterdziestych – jądrowy napęd pulsacyjny – zostały przywołane w hicie Netflixa „Problem trzech ciał”, którego fabuła odnosi się do jednej z najważniejszych teorii naukowych XX w.

90 lat temu do dymisji podał się rząd Janusza Jędrzejewicza, autora wielkiej reformy edukacji

90 lat temu, 13 maja 1934 r., premier Janusz Jędrzejewicz podał swój rząd do dymisji. Jego misja trwała niewiele ponad rok i przypadła na najtrudniejszy okres wielkiego kryzysu gospodarczego. Do historii przeszedł nie jako szef rządu, ale autor reformy szkolnictwa.

Samozwańczy cenzor Bohdan Poręba - niszczył artystów i polskie kino

Z protokołów kolaudacyjnych wielu filmów wynika, że reżyser Bohdan Poręba był samozwańczym cenzorem i głosem komunistycznej władzy. Na kolaudacjach filmów etatowi cenzorzy mogli milczeć, ponieważ skutecznie ich wyręczał i oceniał pracę kolegów i koleżanek- powiedział PAP filmoznawca Adam Wyżyński.

43. rocznica zamachu na papieża Jana Pawła II

43 lata temu, 13 maja 1981 r., papież Jan Paweł II został ciężko ranny w zamachu na placu Świętego Piotra w Watykanie. Bezpośrednim sprawcą zamachu był Turek Mehmet Ali Agca, ale nie udało się definitywnie ustalić tego, kto stał za próbą zabicia papieża.

98 lat temu Piłsudski wystąpił przeciw rządowi Witosa

98 lat temu, 12 maja 1926 r., marszałek Józef Piłsudski na czele wiernych mu oddziałów wystąpił przeciwko rządowi Wincentego Witosa. Trzydniowe walki na ulicach Warszawy przeszły do historii jako zamach majowy. Jego wynikiem było ustąpienie prezydenta, dymisja rządu i ukształtowanie się nowego systemu politycznego.

89 lat temu zmarł marszałek Józef Piłsudski

89 lat temu, 12 maja 1935 r., zmarł marszałek Józef Piłsudski. „Odwołując się do Słowackiego, uważał, że bez marzeń niemożliwe jest realizowanie wielkich celów. Takim marzeniem było doprowadzenie do niepodległości Polski, traktowane przez dużą część społeczeństwa jako fanaberia” – mówił prof. Andrzej Chojnowski z Instytutu Historycznego UW.

30 lat temu odbyła się premiera „Czerwonego” - ostatniego filmu Krzysztofa Kieślowskiego

12 maja 1994 roku odbył się pierwszy pokaz „Czerwonego”, koprodukcji polsko-francusko-szwajcarskiej; ostatniego - jak się okazało - filmu wyreżyserowanego przez Krzysztofa Kieślowskiego według scenariusza napisanego przezeń wspólnie z Krzysztofem Piesiewiczem.

100 lat temu urodził się Bułat Okudżawa

Jego piosenki śpiewali opozycjoniści, ale on sam nie czuł się dysydentem, tylko poetą. 100 lat temu, 9 maja 1924 roku, w Moskwie urodził się Bułat Okudżawa, rosyjski poeta, prozaik, pieśniarz, autor takich piosenek jak "Modlitwa", "Piosenka o żołnierskich butach" czy "Nie wierzcie piechocie".

37 lat temu w Lesie Kabackim rozbił się samolot Ił-62M „Tadeusz Kościuszko”

37 lat temu, 9 maja 1987 r., w warszawskim Lesie Kabackim doszło do największej katastrofy w dziejach polskiego lotnictwa cywilnego. Zginęły 183 osoby - wszystkie, które znajdowały się na pokładzie. Katastrofa ponownie obnażyła dramatyczny stan bezpieczeństwa lotnictwa w krajach komunistycznych.