2011-05-27 (PAP) - Powstające w Warszawie Muzeum Historii Żydów Polskich, którego budowę odwiedzi w piątek prezydent USA Barack Obama, ma zostać uroczyście otwarte wiosną 2013 r. Liczbę zwiedzających planuje się na minimum 250 tys. rocznie. Jak poinformował PAP w piątek rzecznik ministra kultury Maciej Babczyński, zakończono już prace nad dokumentacją architektoniczną, która umożliwi instalację wystawy głównej w gotowym budynku Muzeum Historii Żydów Polskich.
Ekspozycja powstającego Muzeum podzielona będzie na osiem galerii dokumentujących różne etapy tysiącletniej wspólnej historii Polaków i Żydów. Na razie nadano im robocze tytuły: "Pierwsze spotkanie", "Paradisum Judeorum", "Miasteczko", "Wyzwania nowoczesności", "Ulica II Rzeczpospolitej", "Zagłada", "Po wojnie" i "Legacy-Dziedzictwo".
Opowieść o Zagładzie przedstawiona będzie z kilku punktów widzenia - żydowskich ofiar, niemieckich sprawców Holokaustu oraz polskich świadków. Kolejne przestrzenie ekspozycji takie jak "Separacja i izolacja", "Getto", "Ukrywanie", "Shoah" dokumentują kolejne etapy Zagłady: narastające represje, prześladowania, walkę o przeżycie, jaką podjęli niektórzy Żydzi, powstanie w getcie, reakcje Polaków i zachowania Niemców.
Galerię skonstruowano w ten sposób, aby umożliwić widzowi jak najgłębsze doświadczenie rzeczywistości okupacyjnej - na przykład ściany sali "Getto" są pochyłe, a samo pomieszczenie jest ciasne i może wywoływać u zwiedzającego uczucie dyskomfortu, klaustrofobii, które były udziałem mieszkańców dzielnicy zamkniętej. W tej przestrzeni umieszczono też bardzo charakterystyczny, uwieczniony na wielu zdjęciach element warszawskiego getta - most nad ul. Chłodną. Znajduje się on nad częścią galerii, która się nazywa ul. Aryjska, a zwiedzający będą mogli zobaczyć to, co widzieli Żydzi, przemieszczający się między dużym i małym gettem - spokojne miasto, utraconą normalność.
Balansowanie pomiędzy różnymi spojrzeniami na Zagładę jest charakterystyczną cechą koncepcji całej galerii. Getto można będzie zobaczyć oczami polskiego świadka - przygotowano specjalną konstrukcję przypominającą przejeżdżający tranzytem przez warszawskie getto tramwaj, w którego "oknach" prezentowane będą fotografie wykonane przez Polaków. W "Tramwaju" będzie też można wysłuchać komentarzy - od współczucia, przez obojętność, po zadowolenie z nieszczęścia Żydów. Galeria opowiadać będzie o zagładzie Żydów, ale znalazło się w niej też miejsce na informacje o Polskim Państwie Podziemnym, o jego strukturach i instytucjach, m.in. o Żegocie, terrorze wobec Polaków, Powstaniu Warszawskim, a także o różnych postawach Polaków wobec Żydów - od obojętności, przez pomoc, po szmalcowników.
W części "Ukrywanie" przedstawione zostaną relacje między Polakami, którzy ukrywali Żydów, a ukrywającymi się. Podgaleria "Wschód - Zagłada Żydów polskich" opowie natomiast o wydarzeniach po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej, m.in. o Jedwabnem. Opowiadając o Zagładzie celowo zrezygnowano z przedstawiania wyzwolenia obozów, swego rodzaju happy-endu obecnego na wystawach w Jerozolimie czy w Waszyngtonie. Pod koniec zwiedzania galerii "Zagłada" widzowie trafiają w przestrzeń nazwaną przez twórców "Pustka", pozbawioną elementów wystawienniczych. To miejsce przeznaczone na refleksję.
MHŻP jest instytucją kultury utworzoną na podstawie umowy zawartej w 2005 r. przez ministra kultury, prezydenta m.st. Warszawy i Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Zgodnie z nią, na realizację wspólnej inwestycji minister kultury reprezentujący Skarb Państwa zobowiązał się do zapewnienia 40 mln zł, tyle samo zapewniło Miasto St. Warszawa. Stowarzyszenie ŻIH zaoferowało 20 mln zł na sfinansowanie kosztów przyszłej wystawy stałej. Przyjęto, że łączny koszt budowy nie przekroczy 80 mln zł. Według kosztorysu wykonawczego, który przedstawili fińscy architekci Rainer Mahlamaki i Ilmar Lahdelma - zwycięzcy konkursu na projekt architektoniczny budynku - kwota inwestycji wzrosła do 235 mln zł.
Niezależnie od realizacji inwestycji, resort kultury finansuje działalność bieżącą MHŻP w corocznie uzgadnianej wysokości. W 2006 r. muzeum otrzymało 500 tys. zł, w 2007 r. – 1,06 mln zł, w 2008 r. - 1 mln zł. Liczbę zwiedzających resort kultury szacuje na minimum 250 tys. rocznie. Zakończenie budowy planowane jest na jesień 2012 r., a uroczyste otwarcie ma się odbyć wiosną 2013 r. (PAP)
agz/ aszw/ mlu/ gma/