Podziemia bazyliki archikatedralnej w Przemyślu. Fot. PAP/D. Delmanowicz
W Przemyślu (Podkarpackie) udostępnione zostały zwiedzającym podziemia bazyliki archikatedralnej. Wybudowany w l. 1460-95 i przebudowany w XVIII w. kościół jest jednym z najcenniejszych i najstarszych zabytków na Podkarpaciu.
Jak poinformowała PAP Grażyna Stojak, podkarpacki konserwator zabytków, pierwsze prace projektowe i budowlane w podziemiach archikatedry rozpoczęły się w 2009. „Główne prace archeologiczne odbyły się jednak w latach 2011 – 2014. W sumie kosztowały ponad 1 mln zł. Pieniądze w zdecydowanej większości pochodziły z budżetu konserwatora” - powiedziała.
Obecny kształt podziemia przemyskiego kościoła to wynik prac po roku 1733, kiedy na skutek katastrofy budowlanej zawaliły się sklepienie i krypty. Do odbudowy użyto wtedy wielu elementów pamiętających wcześniejszy wystrój świątyni.
„Te architektoniczne pamiątki zebrano w lapidarium przy klatce schodowej do podziemi oraz w wielu miejscach na ścianach podziemi - te miejsca są odpowiednio podświetlone. Sądzę, że są to jedne z najciekawszych eksponatów dla zwiedzających” - zaznaczyła konserwator.
W trakcie prac w podziemiach bazyliki badacze natrafili na setki kości i szkieletów. Wszystkie zostały zebrane i umieszczone w specjalnych miejscach tzw. ossuariach, które znajdują się w odnowionych kryptach. Wśród licznych pochówków specjalistom udało się zidentyfikować szczątki 11 biskupów przemyskich. Szczątki te na nowo pochowano w kamiennych sarkofagach i nowych grobach.
W trakcie prac w podziemiach bazyliki badacze natrafili na setki kości i szkieletów. Wszystkie zostały zebrane i umieszczone w specjalnych miejscach tzw. ossuariach, które znajdują się w odnowionych kryptach. Wśród licznych pochówków specjalistom udało się zidentyfikować szczątki 11 biskupów przemyskich. Szczątki te zostały na nowo pochowane w kamiennych sarkofagach i nowych grobach podczas uroczystości 2 listopada ub.r.
Oprócz biskupów zmarłych kilka wieków temu w kryptach spoczywają także hierarchowie, który kierowali diecezją przemyską w ostatnich latach. Pochowani są tam m.in. biskupi: Anatol Nowak (1924-1934), Franciszek Barda (1934-1964), Stanisław Jakiel (1964-1966) oraz abp Ignacy Tokarczuk (1966-1993).
W krypcie głównej zlokalizowano dwa sarkofagi: biskupów Antoniego Gołaszewskiego i Jana Potoczki. Obok tej krypty znajduje się pomieszczenie z relikwiarzami ze skarbca archikatedry. Są tam m.in. relikwie św. Ludwiki de Marillac, św. Wincentego a Paulo, św. Jana Nepomucena czy św. Fabiana.
W podziemiach jest też mauzoleum bpa Aleksandra Antoniego Fredry. Jego ciało umieszczone jest w czarnym sarkofagu. Zwiedzający mogą również zobaczyć ekspozycję pierścieni biskupów, które odnalezione zostały w podziemiach przez archeologów. Wśród innych krypt na uwagę zasługują: krypta mieszczańska, gdzie szczególny przedmiot stanowi trumna i dobrze zachowany ubiór kilkuletniego dziecka.
Najcenniejszym elementem podziemi jest rotunda św. Mikołaja. Zwiedzający mogą zobaczyć zewnętrze ściany historycznej świątyni. Rotunda mieści się przy końcu krypty głównej. W przyszłości przewidziano możliwość wejścia do niej. Romańska budowla składa się z kolistej nawy i podkowiastej absydy od strony wschodniej. Pochodzi prawdopodobnie z 1215 r., choć czas powstania badacze rozciągają na XI – XIII wiek. (PAP)
huk/ pz/
