Wystawa „Skarby epoki Piastów”
Ponad 50 dzieł sztuki, związanych z pierwszymi polskimi władcami i kulturą chrześcijańską będzie można zobaczyć na wystawie w Zamku Królewskim na Wawelu. Są wśród nich włócznia św. Maurycego, Szczerbiec, naczynia liturgiczne ufundowane przez Kazimierza Wielkiego i klejnoty ze skarbu w Środzie Śląskiej.
Ekspozycja "Skarby epoki Piastów" upamiętniająca siedemsetną rocznicę koronacji Władysława Łokietka dla publiczności będzie dostępna od wtorku.
"Nigdy wcześniej nie doszło do zgromadzenia najważniejszych obiektów dotyczących historii Polski i zarazem najważniejszych pod względem artystycznym. Zrekonstruowaliśmy skarbiec Piastów. To coś niewiarygodnego" - mówił dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu Andrzej Betlej.
"Nigdy wcześniej nie doszło do zgromadzenia najważniejszych obiektów dotyczących historii Polski i zarazem najważniejszych pod względem artystycznym. Zrekonstruowaliśmy skarbiec Piastów. To coś niewiarygodnego" - mówił w piątek dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu Andrzej Betlej.
Pomysłodawca ekspozycji prof. Jan Ostrowski podkreślił, że wypożyczenie przedmiotów z czasów dynastii Piastów - nielicznych i bardzo rozproszonych - przechowywanych najczęściej w skarbcach kościelnych, nie było proste, ale udało się je pozyskać m.in. dzięki wsparciu parafii archikatedralnej oraz metropolity krakowskiego.
700-lecie koronacji Władysława Łokietka na króla Polski – wydarzenia w dwóch rezydencjach królewskich
"Zobaczmy prawie komplet dzieł złotniczych z czasów piastowskich, jakie znajdują się w Polsce. W jednej sali spotkają się Szczerbiec - miecz użyty w czasie koronacji Władysława Łokietka i włócznia św. Maurycego, wspaniały krzyż z diademów i korona ze skarbu ze Środy Śląskiej" – mówił prof. Ostrowski. "Nie przypominam sobie wystawy obiektów średniowiecznych tej klasy" – dodał.
Prof. Ostrowski podkreślił, że niektóre z zabytków nie są w dobrym stanie – nie tylko w związku z upływem czasu, ale także z powodu niefortunnie przeprowadzonych konserwacji. W trakcie przygotowań do wawelskiej wystawy konserwatorzy przywrócili pierwotne walory uszkodzonemu podczas II wojny relikwiarzowi św. Marii Magdaleny z kościoła w Stopnicy (obecnie w zbiorach katedry w Kielcach). "Obiekt ten wykonany z blachy srebrnej częściowo złoconej był bardzo mocno uszkodzony - zgnieciony. Próbując go ratować wprowadzono luty cynowe, co jeszcze pogorszyło jego kondycję. Mieliśmy zdjęcia, dzięki którym mogliśmy przeprowadzić konserwacje i doprowadzić ten relikwiarz do stanu najbliższego oryginałowi" - mówił Tadeusz Galant z sekcji konserwacji rzemiosła artystycznego Zamku Królewskiego na Wawelu.
Najstarsze z pokazywanych obiektów są datowane na wiek X, najpóźniejsze pochodzą z wieku XIV. Poza zbiorami Zamku Królewskiego na Wawelu i krakowskiej katedry zachowały się one w najstarszych kościołach, głównie małopolskich, wielkopolskich i mazowieckich.
Na wystawie prezentowane są m.in. włócznia św. Maurycego, którą w roku 1000 Bolesław Chrobry otrzymał od cesarza Ottona III, miecz Szczerbiec, użyty podczas koronacji Władysława Łokietka, XI-wieczny, najstarszy związany z Polską złoty kielich znaleziony w opactwie Benedyktynów w Tyńcu, patena Mieszka III Starego oraz przedmioty z grobu biskupa Maura.
"Pokazujemy wyłącznie oryginały, czasami tylko noszące bardzo wyraźne ślady użytkowania oraz późniejszych losów, jak pierścień biskupa Macieja z Gołańczy. Z tego autentycznego pierścienia zachowała się tylko obrączka" – powiedział dziennikarzom kustosz Działu Złotnictwa Dariusz Nowacki. Podkreślił, że wystawa pozwala na przewartościowanie naszej wiedzy o wyrobach rzemiosła artystycznego i złotnictwa. "To są przedmioty, które pokazują, że choć nasz kraj przeszedł rozmaite kataklizmy, to w zbiorach publicznych zachowały się zabytki świadczące o tym, że to zawsze był konglomerat różnych wpływów i działań artystycznych, częściowo modnych i zapożyczonych jak skrzyneczka z kości słoniowej - arcydzieło rzeźby francuskiej, ale są też przedmioty, co do których jesteśmy pewni, że powstały w Polsce jak kielichy i relikwiarze ufundowane przez Kazimierza Wielkiego" - dodał.
Wawel – siedziba królów Polski
Na wystawie prezentowane są m.in. włócznia św. Maurycego, którą w roku 1000 Bolesław Chrobry otrzymał od cesarza Ottona III, miecz Szczerbiec, użyty podczas koronacji Władysława Łokietka, XI-wieczny, najstarszy związany z Polską złoty kielich znaleziony w opactwie Benedyktynów w Tyńcu, patena Mieszka III Starego oraz przedmioty z grobu biskupa Maura.
Zwiedzający zobaczą także krzyż zestawiony z dwóch XIII-wiecznych złotych, misternie zdobionych diademów, należący do najwybitniejszych osiągnięć złotnictwa europejskiego oraz zespół pamiątek po św. Kindze zachowanych w starosądeckim klasztorze klarysek. W gablotach wystawiono także naczynia liturgiczne ufundowane przez Kazimierza Wielkiego, ostatniego Piasta na polskim tronie: kielichy z Trzemeszna, Stopnicy i Kalisza oraz relikwiarz św. Zygmunta z katedry w Płocku. W Krakowie pokazywane będą także najcenniejsze klejnoty ze skarbu ze Środy Śląskiej: złota korona kobieca ozdobiona orłami oraz zapona, czyli ozdobna klamra z kameą do spinania ubrań.
Wystawa zorganizowana przez Zamek Królewski na Wawelu i parafię archikatedralną św. Stanisława i św. Wacława potrwa do 19 kwietnia. Będą jej towarzyszyć wykłady, spotkania dla rodzin z dziećmi, a 26 stycznia, 16 lutego i 29 marca zaplanowano zwiedzanie z kustoszem.(PAP)
autor: Małgorzata Wosion-Czoba
wos/ pat/
