Muzeum Flisactwa Polskiego w Ulanowie. Fot. PAP/D. Delmanowicz
Muzeum Flisactwa Polskiego zostanie w najbliższą sobotę otwarte w Ulanowie (Podkarpackie). Siedzibą jest wyremontowany budynek z 1865 r.; w przeszłości należał do retmana flisackiego. Od XVII do XX wieku ulanowscy flisacy spławiali drewno m.in. do Gdańska.
"Wyremontowany obiekt ma nowy dach pokryty blachą, nowe podłogi, okna i drzwi. Jego remont kosztował ok. 300 tys. zł, z czego 85 proc. stanowiły środki unijne" – powiedział PAP Bartłomiej Putko z ulanowskiego magistratu. Przypomniał, że po apelu do mieszkańców miasta do muzeum trafiło kilkaset eksponatów. "Zdecydowana większość z nich należała do potomków rodzin flisackich. Pochodzą głównie z XIX i XX wieku" – dodał Putko.
Zauważył, że od XVII do XIX w. leżący u ujścia Tanwi do Sanu Ulanów był znaczącym ośrodkiem flisackim w ówczesnej Polsce. "Miasto było bardzo ważnym portem śródlądowym dla ziem południowej ówczesnej Rzeczpospolitej" – podkreślił. Naprawiano tu i budowano statki, szkolono flisaków, którzy potem prowadzili spławy Sanem, Wieprzem, Bugiem, Narwią i Wisłą do Torunia, Grudziądza i Gdańska.
Z Ulanowa do Gdańska spławiano przede wszystkim drewno, rzadziej zboże. Przed każdą wyprawą w Ulanowie budowano tratwy, które od ujścia Sanu do Wisły płynęły jednym pasem, potem łączyły się w cztery.
Kierujący transportem retman płynął czółnem na czele transportu i oznaczał miejsca, które należało omijać. Z kolei flisacy tratwie nadawali kierunek wiosłami, zwanymi drygawkami.
Po zakończonym transporcie z Gdańska do Ulanowa flisacy wracali pieszo. Jednak po powrocie do rodzinnego miasta nie od razu mogli spotkać się z bliskimi; czekała ich jeszcze dwutygodniowa kwarantanna.
"Wśród zgromadzonych eksponatów znalazły się m.in. narzędzia i urządzenia flisackie, dokumenty, w tym także przewozowe, archiwalne fotografie, meble rodzin flisackich" – zaznaczył Putko.
Z początkiem XX stulecia konkurencją dla flisaków stała się kolej. Po zakończeniu drugiej wojny światowej jeszcze spławiano drewno Sanem i Wisłą. Ostatni taki transport flisacki wypłynął z Ulanowa w 1968 r.
Od początku lat 90. ubiegłego wieku spływy flisackie organizowane są tylko dla turystów. Utworzone w Ulanowie muzeum jest placówka samorządową.(PAP)
kyc/ par/
