Izba pamięci więźniów jednego z podobozów niemieckiego Auschwitz, który mieścił się na terenie kamieniołomu i cementowni w Goleszowie na Śląsku Cieszyńskim, otwarto w poniedziałek po modernizacji. Mieści się w miejscowym domu kultury.
„Pamiętamy o więźniach KL Golleschau. To bardzo ważne. Goleszowianin Paweł Staniczek w 2006 roku otworzył tę izbę, a my ją teraz udoskonaliliśmy” – powiedziała PAP wójt Goleszowa Sylwia Cieślar.
Paweł Stanieczek, który jako 13-latek był świadkiem m.in. marszu ewakuacyjnego w styczniu 1945 roku, gdy Niemcy wyprowadzili więźniów podobozu, powiedział, że izba po modernizacji w nowoczesny sposób ukazuje tragiczną historię. „To jest nowoczesna wizja. Nadano temu współczesny kształt, co mnie bardzo cieszy. Z pewnością młodzi zrozumieją, co chcieliśmy im przekazać. Przygotowaliśmy też film, który mogą obejrzeć przed wyjazdem do Muzeum Auschwitz. Chodzi o to, by wiedzieli, jak tu było” – powiedział.
Izba zajmuje dwie sale w domu kultury. W jednej powstała makieta cementowni. Tu też prezentowane są pocztówki z dawnego Goleszowa i można zobaczyć film przybliżający historię podobozu. W drugiej zgromadzono pamiątki związane z więźniami, między innymi obozowy „pasiak”, sygnet wykonany z monety, ławę i stołki, a także zdjęcia. Na ścianach umieszczono reprodukcje malowideł wykonanych węglem na ścianie cementowni przez więźnia, francuskiego Żyda Jeana Bartichanda. Przedstawiają niewolniczą pracę w podobozie. W 2000 roku rysunki zostały zdjęte ze ściany i trafiły do zbiorów Muzeum Auschwitz. W izbie zobaczyć można też gabinet dyrektora zakładu.
Zaprezentowane zostały również zdjęcia dokumentujące życie i pracę więźniów, pomoc niesioną im przez miejscową społeczność.
Izbie pamięci towarzyszy ścieżka historyczna. Prowadzi ona do kamieniołomu, gdzie pracowali więźniowie.
Podobóz Golleschau został założony na przełomie lipca i sierpnia 1942 roku na terenie kamieniołomu i fabryki cementu należącej do esesmańskiej spółki Golleschauer Portland Zemment AG. Przebywało w nim przeciętnie 400-500 więźniów, głównie Żydów oraz kilkudziesięciu Niemców, Polaków i „żydowskich mieszańców”. Od wiosny 1944 r., po sprowadzeniu kolejnych grup Żydów polskich, czeskich i węgierskich, stan podobozu przekroczył 1 tys. osób.
Spośród 2348 więźniów odnotowanych w księdze ewidencyjnej podobozu prawie 130 zmarło, zostało zastrzelonych lub popełniło samobójstwo. Ponad 1,2 tys., jako niezdolnych do pracy, odesłano do Birkenau. Podobóz zlikwidowano w dniach od 18 do 21 stycznia 1945 roku. Więźniów ewakuowano do Wodzisławia Śląskiego, a stamtąd do obozów Sachsenhausen i Flossenbuerg.
Obóz Auschwitz powstał w 1940 roku dla Polaków. KL Auschwitz II - Birkenau, powstał dwa lata później. Stał się miejscem masowej zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. Niemcy zgładzili w Auschwitz co najmniej 1,1 miliona ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów i jeńców sowieckich. (PAP)
Autor: Marek Szafrański
szf/ dki/