Konferencja naukowa „Struktury zbrodni. Nowe kierunki badań nad zbrodniami Trzeciej Rzeszy“

Zbrodnie niemieckie czasów Trzeciej Rzeszy (1933-1945) – eutanazja niepełnosprawnych, ludobójstwo Żydów i Słowian, masowe wypędzenia, bezwzględna eksploatacja okupowanych krajów, nie były realizowane w instytucjonalnej próżni lecz za pośrednictwem struktur organizacyjnych państwa. Wokół tego problemu toczyć się będzie dyskusja uczestników konferencji. Omawiając różne kategorie zbrodni podejmą oni próbę odpowiedzi na pytanie o to, jakie były strukturalne i organizacyjne uwarunkowania eksterminacyjnej polityki narodowosocjalistycznych Niemiec.

Wydarzenia towarzyszące konferencji „Struktury zbrodni…”:

„Stan i kierunki badań nad historią okupacji niemieckiej w Polsce”

Spotkanie dyskusyjne wokół najnowszych publikacji Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie, Instytutu Pamięci Narodowej i Muzeum II Wojny Światowej
CINiBA, Katowice (ul. Bankowej 11a), 21 października 2013 r., 12.00-14.00

Pokaz filmu Heimweh des Walerjan Wróbel (1991) oraz dyskusja z Larsem Skowronskim i Michaelem Viebigiem (Gedenkstätte „Roter Ochse“, Halle/Saale)

Muzeum w Gliwicach, Willa Caro (ul. Dolnych Wałów 8a), 21 października 2013 r., 17.00-19.30
Śląskie Centrum Wolności i Solidarności (ul. Wincentego Pola 65), Katowice, 24 października 2013 r., 11.00-13.30

Niemiecki film z 1991 r. Heimweh des Walerjan Wrobel (Tęsknota Waleriana Wróbla) dotyczy jednego z kluczowych problemów zbrodniczej polityki Trzeciej Rzeszy – nadużyć i zbrodni popełnianych w majestacie prawa przez instytucje, które strzec powinny uniwersalnych zasad sprawiedliwości. Film opowiadający o sądowej zbrodni popełnionej na polskim robotniku przymusowym  stanowi punkt  wyjścia do dyskusji nad funkcjonowaniem wymiaru sprawiedliwości w nazistowskich Niemczech, a także nad współczesnymi formami upamiętniania ludobójstwa z tamtego okresu. Rozmawiać będą dwaj historycy, znawcy problemu: Michael Viebig, kierujący miejscem pamięci „Roter Ochse”, stworzonym w dawnym punkcie wykonywania wyroków śmierci w Halle (Saale) oraz Lars Skowronski.

„Muzealizacje zbrodni”

Dyskusja o obecności tematu zbrodni Trzeciej Rzeszy w wystawach muzealnych
Muzeum Śląskie, Katowice (al. W. Korfantego 3), 23 października 2013 r., 17.00-19.00

Nie tylko historyczna rekonstrukcja przyczynia się do podtrzymania pamięci i wiedzy o zbrodniach wojny i okupacji. Kluczową rolę odgrywa – obok ceremonii upamiętniających i pomników – także oddziaływanie muzealne (razem składające się na „zinstytucjonalizowaną mnemotechnikę”, by użyć określenia Jana Assmanna). Pytania, jakie stawiamy w ramach dyskusji, dotyczą właśnie tego aspektu: jakie miejsce w stałych wystawach istniejących już i nowopowstających muzeów polskich i niemieckich zajmuje problem zbrodni Trzeciej Rzeszy.

Spotkania autorskie z Götzem Alym

CINiBA, Katowice (ul. Bankowej 11a), 24 października 2013 r., 10.00-12.00
Muzeum w Gliwicach, Willa „Caro” (ul. Dolnych Wałów 8a), 24 października 2013 r., 17.00-19.00

Götz Aly to jeden z najgłośniejszych autorów niemieckich, piszących o czasach Trzeciej Rzeszy. Urodzony w 1947 r. w Heidelbergu, od lat 70. aktywny jako dziennikarz i publicysta, poczynając od lat 80. XX w. poświęcił się w dużej mierze historii nazizmu, publikując prace – zarówno syntezy, jak i studia przypadku - poświęcone problemowi antysemityzmu i rasizmu Niemców, zagładzie Żydów czy eutanazji. Szczególną uwagę wzbudziła jego książka „Państwo ludowe Hitlera” (Hitlers Volksstaat, 2005), stawiająca tezę o ekonomicznych uwarunkowaniach poparcia społeczeństwa niemieckiego dla zbrodniczej i rabunkowej polityki Trzeciej Rzeszy na Wschodzie.

Moderacja: prof. Ryszard Kaczmarek (Instytut Badań Regionalnych w Katowicach / Uniwersytet Śląski), dr Aleksandra Namysło (IPN Katowice), dr Mirosław Sikora (IPN Katowice).

Organizatorzy: Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, Muzeum Śląskie w Katowicach, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie, , Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej w Katowicach. (IPN)