Europa i świat 1918-1939

Znajdujący się przy Dworcu Głównym PKP w Gdańsku pomnik Kindertransportów zostanie tymczasowo zdemontowany, co wiąże się z planowanym remontem dworca wraz z terenem wokół niego – poinformował w poniedziałek Gdański Zarząd Dróg i Zieleni.

Fotografie, dokumenty, relacje i listy wysiedlonych w 1938 r. z Niemiec polskich Żydów, którzy znaleźli się w obozie przejściowym w Zbąszyniu (Wielkopolskie) można od czwartku zobaczyć na wystawie w Żydowskim Instytucie Historycznym.

Choć od miesięcy Hitler wyraźnie dążył do konfrontacji z Polską, a wojna wisiała w powietrzu, w ciepłe wakacyjne tygodnie lata 1939 r. Polacy nie wpadli w panikę. Na plażach Wybrzeża wypoczywali wczasowicze, a w słynnym pociągu dla bogatych kursującym na Hel lał się szampan.

O sądownictwie w państwach totalitarnych, w tym odpowiedzialności za zbrodnie sądowe, debatowano w piątek w Warszawie. Dyskusja odbyła się w ramach międzynarodowej konferencji zorganizowanej z okazji Europejskiego Dnia Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL.

Tygodnik „Der Spiegel” w najnowszym wydaniu poświęca jeden z artykułów próbom rehabilitacji przez Rosję paktu Ribbentrop-Mołotow. Jest to wyjątkowo niebezpieczne, bo ma wpływ na podejście Moskwy do aktualnej polityki światowej – ostrzega magazyn.

Przywracanie pamięci to obowiązek wobec tych, którzy ponieśli śmierć, bo mówili po polsku i nosili polskie nazwiska – podkreślił prezydent Andrzej Duda w liście do uczestników warszawskich niedzielnych uroczystości ku czci ofiar tzw. operacji polskiej NKWD przeprowadzonej w ZSRS przed 82 laty.

„Podobno każdy naród po wojnach, klęskach żywiołowych czy kataklizmach odradza się i zaczyna żyć od nowa. Ale tamtejsi Polacy już nigdy się nie odbudują. Nie ma dla nich miejsca na tamtej ziemi. Może w Kazachstanie, na Syberii czy w Azji Środkowej żyją Polacy, ale oni wolą wyrzec się swej narodowości i wiary katolickiej. Zbyt wiele wycierpieli za polskość i za religię.” Tak podsumowywała losy Polaków żyjących w Związku Sowieckim w okresie międzywojennym Zofia Pawłowska, jedna z nich, mieszkanka dawnej wsi Greczany koło Płoskirowa (obecnie Chmielnicki na Ukrainie).

Sejm przyjął uchwałę upamiętniającą 100-lecie powołania Polskiego Komitetu Ratunkowego Dzieci Dalekiego Wschodu. Doceniono w niej „zasługi Komitetu dla ratowania polskich dzieci na obczyźnie, jak również pomoc i życzliwość narodu japońskiego, a w szczególności cesarzowej Sadako”.

Konserwatywny niemiecki dziennik „Frankfurter Allgemeine Zeitung” opisuje w poniedziałek genezę paktu Ribbentrop-Mołotow. Przypomina też, że antypolonizm był jednym z filarów polityki zagranicznej międzywojennych Niemiec i Rosji sowieckiej.

Badania i wiedza na temat początków władzy sowieckiej zostały w pewnym stopniu zatarte przez wydarzenia II wojny światowej, deportacje lat powojennych, kryzys tej władzy w roku 1956, wyścig ideologiczny i militarny z USA, ingerencje zbrojne na Węgrzech, w Czechosłowacji, Afganistanie, głasnost i pierestrojkę, w końcu upadek ZSRS. Inaczej było przed wojną, kiedy powstanie jednego z najstraszniejszych reżimów w dziejach ludzkości wywoływało żywe reakcje w Polsce i na świecie.