Wiosną 1989 r. Polacy z nową energią i nadzieją ujęli los we własne dłonie - powiedział w czwartek prezydent Andrzej Duda podczas uroczystego posiedzenia Senatu. Marszałek tej izby Małgorzata Kidawa-Błońska podkreśliła, że odrodzony Senat przewodził procesowi przechodzenia naszej ojczyzny od dyktatury do demokracji.
Choć może to brzmieć zaskakująco, to geneza powstania senatu nie wiąże się z parlamentem. Pełnił on początkowo inną funkcję. Jaki związek z tym ma Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki i rozbicie dzielnicowe? Czy senat zawdzięcza swoje istnienie kłótniom o podział podatków?
Frekwencja w wyborach z 4 czerwca 1989 roku była najwyższa w województwie rzeszowskim, a w warszawskim dużo niższa – przypomniał podczas konferencji „Rok 1989 w stolicy” prof. Antoni Dudek. „To potwierdza, że rewolucje dokonują się w największych miastach, ale większość pozostaje bierna” – podkreślił.
Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Warszawie zaprasza na ogólnopolską konferencję naukową „Rok 1989 w stolicy, czyli początek transformacji ustrojowej w perspektywie Warszawy i jej mieszkańców. Aspekty społeczne, gospodarcze i polityczne”.
Rok 1989 jest początkiem naszej wolności, 4 czerwca jest datą przełomową – powiedział prof. Aleksander Hall podczas wtorkowej debaty świadków historii o wyborach kontraktowych sprzed 35 lat. Prof. Antoni Dudek uważa natomiast, że spory wokół tego wydarzenia będą trwały.
Najwięcej głosów spośród wszystkich kandydatów Komitetu Obywatelskiego w wyborach 4 czerwca 1989 roku w województwie katowickim otrzymał Jan Rzymełka. „Na wiecach jeszcze tuż przed wyborami ludzie pytali nas, czy się nie boimy, że zostaniemy wywiezieni na Syberię” – wspomina dawny polityk w rozmowie z PAP.
W Katowicach, gdzie spodziewano się sukcesu Komitetu Obywatelskiego, jeden mandat przyznany bezpartyjnym przypadał na 350 tysięcy wyborców, zaś w Tychach, gdzie PZPR liczyła na sukces tylko na 100 tysięcy. „Władze starały się manipulować wynikami tamtych wyborów nawet przy układaniu mapy okręgów” – podkreśla dr hab. Adam Dziuba.
Wybory do parlamentu z 4 czerwca 1989 r., których zasady określono przy Okrągłym Stole, zakończyły się miażdżącym zwycięstwem kandydatów „Solidarności”. Po kilku tygodniach powstał rząd Tadeusza Mazowieckiego, tym samym zakończyły się monopolistyczne rządy PZPR.
Protesty na Tiananmen były jednoznacznym żądaniem westernizacji i demokracji w rozumieniu krajów zachodnich. Dlatego przed portretem Mao Zedonga stanęła Statua Wolności – mówi PAP prof. Bogdan Góralczyk, politolog i sinolog, komentując 35. rocznicę stłumienia protestów na placu Tiananmen w Pekinie.
Obawiano się, że zbyt szybka utrata wpływów przez ekipę Jaruzelskiego może doprowadzić do chaosu. Waszyngton chciał uniknąć czegokolwiek, co pogrzebałoby szanse na reformy w całym socjalistycznym świecie. Nie chcieli przestraszyć Kremla – mówi w rozmowie z PAP historyk dr Tomasz Kozłowski z IPN.