"Wiosna jesienią" - taki tytuł nosi najnowsza książka Władysława Bartoszewskiego, w której pisarz, historyk i polityk przedstawia czasy tzw. odwilży 1956 roku poprzez wspomnienia o ludziach współtworzących tamte wydarzenia. 19 lutego Bartoszewski skończy 90 lat.
19 lutego prof. Władysław Bartoszewski - polityk, działacz społeczny, historyk, dziennikarz, pisarz, więzień Auschwitz, żołnierz Armii Krajowej, działacz Polskiego Państwa Podziemnego, uczestnik Powstania Warszawskiego, dwukrotnie minister spraw zagranicznych, kawaler Orderu Orła Białego, obecnie sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów - będzie obchodził swoje 90. urodziny.
Z jubileuszem zbiegło się wydanie kolejnej książki Bartoszewskiego. Tom "Wiosna jesienią. Październik'56" opatrzony podtytułem "Moje środowisko niepokorne 1955-63. Marzenia, nadzieje, rzeczywistość" to zbiór rozmów Bartoszewskiego z Michałem Komarem. Bartoszewski opowiada o ludziach, którzy znacząco wpłynęli na jego życie, ale też mieli udział w kształtowaniu polskiej polityki, kultury i historii przez kilka pierwszych lat po październiku 1956 roku m.in. o Stefanie Kisielewskim, Zofii Lewinównie, Marku Edelmanie, Janie Józefie Lipskim, Aleksandrze Kamińskim, Pawle Jasienicy.
"Obecny tom poświecony jest oddechowi zaczerpniętemu w płuca i próbie odnalezienia się polskiej inteligencji, do której należałem, w nowej rzeczywistości, kiedy się budziła nadzieja, że coś się da zrobić" - pisze Bartoszewski we wstępie do książki. On sam odbierał popaździernikową odwilż tym mocniej, że niedługo przedtem, w marcu 1954 roku, sam wyszedł z więzienia.
Odwilż gomułkowska, nazywana także polskim październikiem, październikiem 1956 lub odwilżą październikową to fala zmian polityki wewnętrznej PRL-u. W październiku 1956 roku do władzy doszedł Władysław Gomułka, który w jednym z pierwszych przemówień potępił stalinizm i zapowiedział reformy, mające na celu demokratyzację ustroju politycznego. Uwolniono część więźniów politycznych i duchowieństwa, w tym kard. Stefana Wyszyńskiego. Był to czas, w którym wielu Polaków liczyło na liberalizację skostniałego systemu, zwiększenie wolności obywatelskich i wolności słowa.
"Obecny tom poświecony jest oddechowi zaczerpniętemu w płuca i próbie odnalezienia się polskiej inteligencji, do której należałem, w nowej rzeczywistości, kiedy się budziła nadzieja, że coś się da zrobić" - pisze Bartoszewski we wstępie do książki. On sam odbierał popaździernikową odwilż tym mocniej, że niedługo przedtem, w marcu 1954 roku, sam wyszedł z więzienia.
"W najnowszej historii Polski ostatnich trzech pokoleń bardzo ważną rolę odegrał rok 1956. Jego znaczenie polegało na tym, że po śmierci Stalina i Berii w ciągu niewielu miesięcy u nas właśnie zarysowała się gotowość do daleko idącego zaangażowania ludzi na rzecz testowania granic możliwości, na rzecz rozszerzenia granic wolności. Wyszedłem z murów, jak żartowałem - z klatki na wybieg, który jest ogrodzony, zabezpieczony i z którego można w każdej chwili być cofniętym do klatki. A na tym wybiegu człowiek tyle zje, ile mu pozwolą, tyle pooddycha świeżym powietrzem, ile mu pozwolą, ale w każdej chwili pozwolenie może być cofnięte. Moje własne doświadczenia i moja własna sytuacja były doświadczeniami i sytuacją pars pro toto bardzo znacznej części Polaków. I to mnie ośmiela do refleksji, do wracania do tych doświadczeń i poprzez sylwetki ludzi, których już nie ma między nami, do przypomnienia, jaką rolę dogrywali w kształtowaniu nie tylko moich poglądów, ale w wielu przypadkach zachowań innych ludzi, których motywowali do czegoś dobrego" - pisze Bartoszewski
Władysław Bartoszewski jest autorem ponad 40 książek i blisko 1,5 tys. artykułów, przede wszystkim poświęconych Powstaniu Warszawskiemu, stosunkom polsko-żydowskim i polsko-niemieckim. Pisał o sprawach drażliwych lub o takich, o których w obiegu oficjalnym cenzura w bloku wschodnim nie pozwalała pisać. W 1962 roku ukazały się: "Konspiracyjne Varsaviana poetyckie 1939-44" wydane w Warszawie. W Krakowie w 1967 "Ten jest z Ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945", zaś w 1974 "1859 dni Warszawy".
Książka "Wiosna jesienią. Październik '56. Moje środowisko niepokorne 1955-63. Marzenia, nadzieje, rzeczywistość" ukazała się w serii "Na dwa głosy" nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN.
Jubileusz 90-lecia urodzin Władysława Bartoszewskiego odbędzie się 19 lutego 2012 r. na Zamku Królewskim w Warszawie. Na 27 lutego planowane jest uroczyste zebranie Polskiego PEN-Clubu, którego Władysław Bartoszewski jest wieloletnim członkiem i Prezesem Honorowym, a 28 lutego w warszawskim kinie "Kultura" planowana jest premiera filmu pt.: "Bartoszewski-Droga" w reżyserii Artura Więcka "Barona". (PAP)
aszw/ ls/
