Książka, która przybliża politykę wysiedleń prowadzoną przez niemieckie władze okupacyjne w latach 1940–1942 w stosunku do ludności polskiej i żydowskiej na obszarze wokół KL Auschwitz, ukazała się nakładem wydawnictwa Muzeum Auschwitz – podała oświęcimska placówka.
Autorami publikacji „Groza wiała z każdego pustego domu… Wysiedlenia Polaków i Żydów z Oświęcimia oraz okolicznych miejscowości w latach 1940–1942” są historycy z centrum badań w muzeum - Jacek Lachendro i Piotr Setkiewicz.
Historycy ukazują cele, skalę, mechanizmy oraz dramatyczne konsekwencje wysiedleń dla mieszkańców regionu. „Uwzględniając szerszy kontekst historyczny, omawiają kolejne fale wypędzeń Polaków i Żydów – zarówno w związku z rozbudową obozu, jak i realizacją planów germanizacyjnych III Rzeszy” – podało muzeum.
„Dotychczas problematyka wysiedleń z terenów objętych strefą wpływów KL Auschwitz nie doczekała się pełnego i kompleksowego opracowania. Książka wypełnia tę lukę badawczą, rozwijając i uzupełniając dotychczasowe ustalenia, znane głównie z nielicznych artykułów naukowych oraz niepublikowanych prac akademickich. Autorzy proponują pogłębioną analizę, wprowadzając liczne nowe ustalenia dotyczące m.in. chronologii wydarzeń, mechanizmów wysiedleń oraz represji wobec osób, które próbowały nielegalnie powrócić do swoich domów” – powiedziała szefowa wydawnictwa Jadwiga Pinderska-Lech.
Muzeum poinformowało, że opracowanie zawiera wybór źródeł o dużej wartości dokumentacyjnej: rozkazy komendantury KL Auschwitz, relacje świadków oraz wspomnienia wysiedlonych z Oświęcimia i okolicznych miejscowości – Brzezinki, Babic, Broszkowic, Harmęż, Pław, Rajska, Boru, Bud, Klucznikowic, Monowic i Dworów. „Szczególnie poruszające są świadectwa opisujące moment wypędzenia, wywłaszczenia, akty przemocy i atmosferę strachu panującą wokół obozu, a także realia życia po przesiedleniu” – dodała Pinderska-Lech.
Jak zaznaczyła, podstawę opracowania stanowi bogaty i zróżnicowany materiał źródłowy, w tym dokumenty archiwalne z Archiwum Państwowego w Katowicach oraz Archiwum Muzeum Auschwitz, a także relacje i wspomnienia świadków. Wykorzystano również źródła dotąd niepublikowane i niewykorzystywane w badaniach.
„Publikacja stanowi istotny wkład w badania nad funkcjonowaniem niemieckiego aparatu okupacyjnego, ukazując, że działalność obozu Auschwitz nie była zjawiskiem odizolowanym, lecz elementem szeroko zakrojonego planu przekształcenia struktury przestrzennej, etnicznej i społecznej całego regionu – realizowanego kosztem tysięcy jego przedwojennych mieszkańców” – podkreśliła Jadwiga Pinderska-Lech.
Z Oświęcimia i okolicy wypędzono około 9 tys. Polaków. Do gett deportowano około 6 tys. Żydów.
Publikację wydano przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 roku, by więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, w tym około 1 mln Żydów. Spośród około 140-150 tys. deportowanych do obozu Polaków śmierć poniosła niemal połowa. W Auschwitz ginęli także Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości. (PAP)
szf/ dki/
