Książka Andrzeja Zawistowskiego „Kombinat. Dzieje Zambrowskich Zakładów Przemysłu Bawełnianego – wielkiej inwestycji planu sześcioletniego” ukazuje się jako e-book w 60. rocznicę rozruchu fabryki – informuje IPN.
„Kombinat…” przybliża 45-letnie funkcjonowanie Zambrowskich Zakładów Przemysłu Bawełnianego (ZZPB) – fabryki zbudowanej w mieście pozbawionym tradycji przemysłowej, w którym pierwotnie mieszkało mniej osób niż miała liczyć załoga powstającego przedsiębiorstwa.
Autor książki ciekawie opisuje dzieje budowy i funkcjonowania zakładów, które w 1956 r. stały się jednym z najbardziej znanych symboli zerwania ze stalinowską propagandą sukcesu. Na tle historii fabryki zostały także przedstawione warunki życia i pracy w niewielkim mieście w epoce Polski Ludowej.
Dzięki temu na przykładzie Zambrowa czytelnik może poznać zmiany gospodarcze, społeczne, mentalne, kulturowe i polityczne, do jakich doszło w wyniku lokalizacji dużej inwestycji przemysłowej w małym mieście.
Książkę „Kombinat…” w najpopularniejszych formatach e-book (EPUB, MOBI, PDF) można pobrać ze strony http://pamiec.pl/pa/biblioteka-cyfrowa/publikacje/13986,Andrzej-Zawistowski-Kombinat-Dzieje-Zambrowskich-Zakladow-Przemyslu-Bawelnianego.html
Symbolem forsownego uprzemysłowienia komunistycznej Polski w pierwszej połowie lat 50. XX w. jest niewątpliwie Nowa Huta. Jednak w tym samym czasie, gdy pod Krakowem budowano kombinat metalurgiczny, ponad 400 km. na północ powstawał inny kombinat – bawełniany. 21 lipca 1954 r., w przededniu 10. rocznicy powstania Polski Ludowej, ruszyły pierwsze maszyny przędzalni zambrowskiej fabryki.
Gdy planowano zambrowską inwestycję, zakładano, że w kombinacie zatrudnienie znajdzie ok. 4,5 tys. osób; miasto liczyło wtedy ok. 3,7 tys. mieszkańców. Umieszczenie w tak małej miejscowości takiego dużego zakładu przemysłowego spowodowało nie tylko zmianę oblicza gospodarczego miasta, lecz także jego struktury społecznej, kulturowej i politycznej oraz przyczyniło się do industrializacji najbliższej okolicy.
Decyzja lokalizacyjna przynajmniej częściowo wynikała z przesłanek politycznych i chęci „proletaryzacji” okolicy. Także kierunki rozwoju miasta zostały podporządkowane potrzebom ZZPB i jego pracowników. Dominacja kombinatu była zauważalna zarówno w gospodarce, jak i np. w edukacji – w mieście rozwijano przede wszystkim szkolnictwo zawodowe.
Dysproporcje w rozwoju miejscowości - częściowo też regionu - wywołane przez umieszczenie ZZPB właśnie tam, miasto i jego mieszkańcy odczuli szczególnie dotkliwie w dobie przemian ustrojowych lat 90. XX w.
Historię powstania i funkcjonowania kombinatu opisał przed kilkoma laty Zawistowski. W 60 rocznicę rozruchu fabryki, książka „Kombinat. Dzieje Zambrowskich Zakładów Przemysłu Bawełnianego – wielkiej inwestycji planu sześcioletniego” ukazuje się jako e-book.
Źródło: Instytut Pamięci Narodowej
