Jan Gondowicz. Fot. PAP/A. Rybczyński
Eseista, krytyk literacki, tłumacz Jan Gondowicz został laureatem Poznańskiej Nagrody Literackiej – Nagrody im. Adama Mickiewicza 2021. Jej wręczenie odbędzie się 28 maja w Poznaniu.
Nazwisko laureata nagrody, przyznawanej za zasługi dla polskiej literatury i kultury ogłosili w czwartek w Poznaniu rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza prof. Bogumiła Kaniewska oraz prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak. Także w czwartek ujawnione zostały nazwiska nominowanych do Stypendium im. Stanisława Barańczaka. Zwycięzca zostanie ogłoszony podczas gali, która odbędzie się 28 maja w Centrum Kultury Zamek.
Przewodniczący Kapituły Poznańskiej Nagrody Literackiej prof. Piotr Śliwiński podkreślił w czwartek, że Jan Gondowicz to "pasjonat i entuzjasta, człowiek niezwykłej, gorączkowej pracowitości; pisze recenzje, eseje, felietony, hasła encyklopedyczne, opracowuje katalogi, no i oczywiście książki".
"Jan Gondowicz ucieleśnia żywioł zabawnego, lecz niebłahego słowa, zaskakującej interpretacji, błyskotliwych skojarzeń, rozległej i głębokiej, wręcz podziemnej erudycji. Można by rzec, że żyje literaturą, ale to za mało – on jest życiem literatury. Czytelnikiem i pisarzem, któremu nigdy dość nowych wrażeń i wyzwań, szafarzem widzialnej i niewidzialnej biblioteki zachwyceń, do której wpuszcza nas chętnie, wszelako pod jednym warunkiem, a mianowicie, że porzucimy przed drzwiami rutynę i zniechęcenie" - powiedział.
Prof. Bogumiła Kaniewska podkreśliła, że nagrody literackie "utwierdzają wtedy, gdy przyznawane są bohaterom pierwszego planu, twórcom uznanym, do pewnego stopnia oczywistym; oświetlają wtedy, gdy przyznawane są twórcom, którzy nie pojawiają się na topie księgarskich bestsellerów, ale których dzieła są warte poznania, fascynujące, ukazują nieznane oblicze literackiego świata".
"W tym roku Poznańska Nagroda Literacka im. Adama Mickiewicza wpisuje się w tę drugą funkcję. Trafia bowiem nie w ręce powieściopisarza, kreującego światy zmyślone, nie w dłonie poety, nadającego słowom kształt niezwykły. Trafia na biurko tłumacza, krytyka, eseisty, redaktora, wydawcy" - powiedziała.
Urodzony w 1950 r. Jan Gondowicz to, jak podali organizatorzy Poznańskiej Nagrody Literackiej, literaturoznawca bardzo niezależny, tłumacz i wydawca. Autor bestiariusza "Zoologia fantastyczna uzupełniona", książek eseistycznych "Pan tu nie stał", "Paradoks o autorze", "Duch opowieści", monografii "Trans-Autentyk. Nie-czyste formy Brunona Schulza" i ostatnio "Czekając na Golema", a także licznych opracowań i przekładów.
Za przekład "Ćwiczeń stylistycznych" Raymonda Queneau otrzymał Nagrodę "Literatury na Świecie" w dziedzinie poezji. Był nominowany do Nagrody im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego (2015) oraz do Nagrody Literackiej Gdynia (2015) w kategorii esej.
W czwartek ogłoszono także nazwiska autorów nominowanych do Nagrody-Stypendium im. Stanisława Barańczaka. Są to: Urszula Honek – autorka książek poetyckich za tom "Pod wezwaniem" (WBPiCAK 2018),Igor Jarek – poeta, prozaik, dramatopisarz, autor scenariuszy do komiksów, za książkę "Halny" (Nisza 2020) oraz Katarzyna Szweda – poetka i fotografka za tom "Bosorka" (Biuro Literackie 2020).
"Kultura, sztuka i literatura są dziś niezwykle ważne. Gdy patrzę na nasz podzielony kraj, na buzujące emocje, na to, w jaki sposób posługujemy się językiem - to zastanawiam się, czy nie powinniśmy szukać kolejnych pomysłów, by zachęcać do pisania. Cieszy mnie tematyka poruszana przez tegorocznych nominowanych do stypendium - potrzeba nam ich wrażliwości i rozumienia przeszłości, byśmy mogli zmieniać rzeczywistość na lepsze i dokonywać właściwych wyborów" - powiedział Jacek Jaśkowiak.
Poznańską Nagrodę Literacką ustanowili wspólnie w 2015, po śmierci Stanisława Barańczaka, prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak oraz prof. Bronisław Marciniak, ówczesny rektor UAM. Składa się ona z dwóch części. Nagroda im. Adama Mickiewicza (60 tys. zł) przyznawana jest za całokształt twórczości, natomiast nagroda im. Stanisława Barańczaka (40 tys. zł) trafia do twórcy, który nie ukończył 35. roku życia.
W skład kapituły nagrody wchodzą: przewodniczący prof. Piotr Śliwiński, prof. Inga Iwasiów, poeta, pisarz Jarosław Mikołajewski, poeta, prozaik Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki, prof. Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz, prof. Szymon Wróbel, dr Marcin Jaworski oraz krytyk literacki Karol Francuzik – od września 2020 sekretarz Poznańskiej Nagrody Literackiej.
W latach ubiegłych laureatami Nagrody im. Adama Mickiewicza byli: Krystyna Miłobędzka, Wiesław Myśliwski, Zbigniew Kruszyński, Erwin Kruk, Tadeusz Sławek oraz Anna Bikont, a laureatami Nagrody-Stypendium im. Stanisława Barańczaka: Monika Glosowitz, Kira Pietrek, Magdalena Kicińska, Małgorzata Lebda, Szczepan Kopyt i Tomasz Bąk. (PAP)
autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ dki/
