W Muzeum Narodowym w Warszawie zaprezentowano kolekcję dzieł Augusta Zamoyskiego

Kolekcja rzeźb Zamoyskiego (1893–1970) trafiła do zbiorów MNW dzięki staraniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Muzeum Narodowego w Warszawie oraz Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Negocjowana od kilku lat umowa zakupu rzeźb i praw autorskich do spuścizny artystycznej rzeźbiarza została podpisana 15 stycznia 2019 r. w Ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej w Paryżu. Pod koniec marca rzeźby trafiły do Muzeum Narodowego w Warszawie.

W trakcie prezentacji kolekcji list od marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego odczytał jego doradca Sławomir Siwek. Marszałek Sejmu ocenił, że dzieła Zamoyskiego stanowią "ważną część naszego narodowego dziedzictwa". "Ze względu na artystyczną wartość, jak również wpływ, jaki wywarły na epokę, bez wątpienia zasługują na godne upamiętnienie" - ocenił Kuchciński. "Cieszę się, że wypełnili państwo niepisany testament rzeźbiarza" - dodał.

List do uczestników uroczystości skierował także wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński. Odczytała go - w jego imieniu - wiceminister kultury Wanda Zwinogrodzka. "Inauguracja dzisiejszego pokazu konserwatorskiego dzieł Augusta Zamoyskiego to święto kończące wieloletnie starania Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wraz z Muzeum Narodowym w Warszawie oraz Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie o pozyskanie tej wyjątkowej kolekcji" - podkreślił wicepremier Gliński.

Minister kultury zwrócił uwagę, że kolekcja stanowi "przegląd twórczości Augusta Zamoyskiego - począwszy od jego pierwszych prac, które powstały jeszcze w rodzinnym majątku artysty w Jabłoniu na Lubelszczyźnie, po ostatnie dzieło będące jednocześnie projektem nagrobka rzeźbiarza". "Właśnie z tego powodu nazwa dzisiejszej prezentacji - +Zamoyski ocalony+, wydaje się być tak adekwatna dla ukoronowania naszych wspólnych wysiłków, by dziś móc razem cieszyć oczy pracami artysty. Warto zaznaczyć, że wolą samego Augusta Zamoyskiego było, aby jego kolekcja pozostała w nierozproszonym stanie, dzięki czemu możemy prześledzić ścieżkę twórczego rozwoju oraz jego burzliwą biografię rozpiętą między Europą a Brazylią, gdzie mieszkał i pracował w czasie wojny i później podczas swojej wieloletniej emigracji" - napisał szef resortu kultury.

Ocenił, że powrót dzieł Zamoyskiego do Polski to "spełnienie testamentu artysty" oraz "symboliczny powrót samego mistrza, dla którego Polska, mimo wielu lat emigracji, nadal stanowiła inspirację".

Ambasador Francji w Polsce Pierre Levy przyznał, że wystawa ma dla niego "szczególne znaczenie, ponieważ Zamoyski spędził niemal 30 lat we Francji". "Uosabiał on to, co we Francji lubię najbardziej, taką Francję otwartą, ziemię bardzo gościnną, gdzie artyści z całego świata zbierali się, by pracować i kochać swobodnie, wnosząc swoją twórczą energię w takie mityczne miejsca jak Montparnasse i Maisons-Laffitte, gdzie wymieniali się doświadczeniami, pasjami, nie zapominając także o krajach, które opuścili" - podkreślił ambasador.

Kurator pokazu Ewa Ziembińska, która jest kustoszem Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego, oddziału MNW powiedziała, że dzięki pracy i zaangażowaniu wielu osób twórczość jednego z najznakomitszych rzeźbiarzy polskich XX wieku zostanie na nowo odkryta. Podkreśliła, że to "wielkie święto rzeźby i Muzeum Narodowego w Warszawie".

Zbiór składa się z 93 rzeźb. Są to prace pochodzące ze wszystkich okresów twórczości Augusta Zamoyskiego – od tych najwcześniejszych, powstałych jeszcze w jego rodzinnym Jabłoniu, po rzeźby z ostatnich lat życia (m.in. "Zmartwychwstanie", które przygotowywał na swój nagrobek w Saint-Clar-de-Riviere). Obok dzieł rzeźbiarskich do kolekcji należy 12 rysunków i szkiców przygotowawczych, a także kilka rzeźb uczniów Zamoyskiego. Ponadto zestaw narzędzi liczący ponad 200 obiektów, pozwalający szczegółowo poznać warsztat artysty. Elementami scenografii wystawy są również skrzynie, w których transportowano rzeźby z Pirenejów do Polski.

Zakupiona kolekcja zostanie udostępniona zwiedzającym od 17 maja podczas prezentacji "Arcydzieła Augusta Zamoyskiego" w Muzeum Narodowym w Warszawie. Ekspozycji będzie towarzyszył otwarty dla publiczności pokaz konserwatorski na żywo. Zwiedzający będą mogli oglądać wystawę do 25 sierpnia.

Po trzech miesiącach odrestaurowane rzeźby trafią do Muzeum Literatury, gdzie od 17 października publiczność będzie mogła oglądać je na wystawie "August Zamoyski. Myśleć w kamieniu", poszerzonej o znajdujące się w zbiorach ML bogate archiwum rzeźbiarza i podsumowującej wspólne przedsięwzięcie. Podczas obu uzupełniających się odsłon projektu prezentowane będą rzeźby pochodzące ze wszystkich okresów działalności artystycznej Augusta Zamoyskiego, m.in. takie prace jak "Łza. Portret Rity Sacchetto", "Ich dwoje", "Portret Lusi Aderowej", "Głowa Antoniego Słonimskiego" czy "Portret Louisa Marcoussisa". (PAP)

autor: Katarzyna Krzykowska

ksi/ mabo/