Prezes Instututu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki podczas konferencji prasowej w Centrum Edukacyjnym IPN "Przystanek Historia" w Warszawie. Fot. PAP/M. Marek
Naszym zadaniem jest docieranie do młodych, na przykład przez zachęcanie do zainteresowania się losami ich rodzin, a także zaoferowanie nowoczesnych narzędzi opowiadania o stanie wojennym – mówił w piątek prezes IPN Karol Nawrocki zapowiadając obchody 40. rocznicy stanu wojennego.
Podczas konferencji zorganizowanej w Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia” im. Janusza Kurtyki prezes Instytutu Pamięci Narodowej powiedział, że Instytut przygotował „140 wydarzeń w całej Polsce”, których celem jest „upamiętnienie daty, w której skrzywdzono tysiące osób, a milionom złamano nadzieje na życie w wolnej, normalnej Rzeczypospolitej”. Dr Karol Nawrocki podkreślił, że najważniejszym elementem obchodów jest akcja „Zapal Światło Wolności”. „Chciałbym zaapelować do wszystkich, aby zapalić światło, które będzie świadectwem pamięci o ofiarach stanu wojennego i świadectwem, że pamięć o nich nigdy nie zgaśnie” – powiedział prezes IPN. Przypomniał, że jest to kontynuacja zwyczaju zapoczątkowanego w Boże Narodzenie 1981 r. przez prezydenta USA Ronalda Reagana i papieża Jana Pawła II, którzy w ten sposób nawoływali do solidarności z ofiarami reżimu komunistycznego.
Kulisy powstania prawa stanu wojennego
W najbliższych dniach z inicjatywy IPN odbędzie się 21 wernisaży wystaw, 11 koncertów, 13 debat, 11 konferencji naukowych. „Nasza oferta skierowana jest z jednej strony do tych, którzy interesują się historią, którzy wciąż badają tak nieodległą historię, jaką są lata osiemdziesiąte, ale oferta IPN jest skierowana także do szerszego odbiorcy” – powiedział prezes IPN. W wypowiedzi dla PAP stwierdził, że przed IPN stoi wyzwanie dotarcia do najmłodszych pokoleń, które postrzegają okres stanu wojennego jako odległą przeszłość. „Tym bardziej kochamy wolność, im bardziej przyglądamy się temu w jaki sposób nam ją brutalnie zabierano. Naszym zadaniem jest docieranie do młodych, na przykład poprzez zachęcanie do zainteresowania się losami ich rodzin, a także zaoferowanie nowoczesnych narzędzi opowiadania o stanie wojennym, atrakcyjnych dla młodego pokolenia. Musimy sprawić, aby pamięć o stanie wojennym nigdy nie zaginęła, tak jak światło wolności do którego zapalenia zachęcamy” – powiedział prezes IPN.
Prezes IPN zapowiedział też m.in. panel dyskusyjny „(Nie)rozliczony stan wojenny”, który odbędzie się w niedzielę 12 grudnia w dawnej siedzibie Komitetu Centralnego PZPR. Wezmą w nim udział socjolog dr hab. Andrzej Zybertowicza, doradca prezydenta RP, dr hab. Sławomir Cenckiewicz, dyrektor Wojskowego Biura Historycznego i prokurator Andrzej Pozorski, Zastępca Prokuratora Generalnego, dyrektor Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i dr Maciej Korkuć, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Krakowie.
W najbliższych dniach z inicjatywy IPN odbędzie się 21 wernisaży wystaw, 11 koncertów, 13 debat, 11 konferencji naukowych. „Nasza oferta skierowana jest z jednej strony do tych, którzy interesują się historią, którzy wciąż badają tak nieodległą historię, jaką są lata osiemdziesiąte, ale oferta IPN jest skierowana także do szerszego odbiorcy” – powiedział prezes IPN.
Podczas konferencji prasowej w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki prokurator Andrzej Pozorski przedstawił podejmowane przez Główną Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu działania na rzecz wyjaśnienia okoliczności i osądzenia zbrodni popełnionych w okresie rządów junty Wojciecha Jaruzelskiego. Przypomniał, że podstawą tych działań jest stwierdzenie przez wymiar sprawiedliwości, że stan wojenny został wprowadzony nielegalnie, stojąca na jego czele grupa była organizacją przestępczą. W tym kontekście powiedział, że GKŚZpNP zajmuje się nie tylko badaniem najgłośniejszych zbrodni popełnionych przez kierownictwo stanu wojennego i resortów siłowych, ale także na niższym szczeblu władz reżimu. „Obecnie w centrum naszych zainteresowań są zbrodnie sądowe. Sądy wojskowe w okresie stanu wojennego skazały około 5700 osób, a cywilne około 1700. Do tej pory zapominano o wyrokach wydawanych przez tzw. kolegia ds. spraw wykroczeń, które skazały prawie 210 tysięcy osób, ponad 6 tysięcy na karę aresztu” – powiedział prokurator Pozorski.
Od niedowierzania po inwencję twórczą, czyli stan wojenny w kulturze
Dodał, że Główna Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu prowadzi także postępowania w sprawie komendantów MO, którzy wydawali decyzje dotyczące bezprawnego internowania działaczy „Solidarności”. „Do tej pory postępowania zakończyły się skierowaniem 24 aktów oskarżenia. To bardzo trudne sprawy. Świadczy o tym trwający 10 lat proces przeciwko szczecińskiemu komendantowi wojewódzkiemu MO” – powiedział. Przypomniał, że w tej sprawie sąd zdecydował, że popełnione przez niego czyny mają charakter zbrodni przeciwko ludzkości, a tym samym nie uległa przedawnieniu.
Zdaniem prokuratora Pozorskiego jedna z najważniejszych toczących się obecnie spraw dotyczy trzech funkcjonariuszy SB przygotowujących prowokację przeciwko ks. Jerzemu Popiełuszce. „12 grudnia 1983 r. po nielegalnym wejściu do jego mieszkania na Chłodnej podrzucono mu amunicję i nielegalne wydawnictwa, aby skierować przeciwko księdzu zarzuty karne. Wczoraj Sąd Najwyższy przychylił się do mojego wniosku i uchylił postanowienie o umorzeniu z powodu przedawnienia postępowania karnego” – powiedział prokurator Pozorski.(PAP)
Autor: Daria Porycka, Michał Szukała
dap/ szuk/ dki/
