Uroczystości upamiętniające 80. rocznicę pacyfikacji wsi Wanaty. Fot. PAP/L. Szymański
Pacyfikacja wsi Wanaty to jeden z najstraszniejszych w całym okresie II wojny światowej na polskiej wsi aktów terroru niemieckiego – powiedział w środę prezydent Andrzej Duda w Woli Łaskarzewskiej. Zaznaczył, że „większość sprawców, którzy zabijali od domu do domu, nigdy nie poniosła żadnych konsekwencji”.
W środę prezydent Andrzej Duda wziął udział w uroczystościach upamiętniających 80. rocznicę pacyfikacji wsi Wanaty.
"Nie ma żadnych wątpliwości, że miał miejsce tutaj jeden z najstraszniejszych w całym okresie II wojny światowej na polskiej wsi aktów terroru niemieckiego wobec polskiej ludności obszarów wiejskich. Być może spowodowany tym, jacy ludzie tutaj żyli, ludzie, z których wielu było partyzantami w Armii Krajowej, w Batalionach Chłopskich, w Narodowych Siłach Zbrojnych, którzy na co dzień wspierali tutaj partyzantów, którzy byli oddani swojej ojczyźnie - Polsce, którzy mieli absolutnie patriotyczne nastawienie, którzy po prostu swoim życiem i pracą stawiali opór okupantowi" - powiedział prezydent podczas uroczystości w Publicznej Szkole Podstawowej im. Pamięci Wanat w Woli Łaskarzewskiej (Mazowieckie).
"Tu okupant nie był życzliwie witany, tu okupant nie był mile widziany. Niemcy to doskonale wiedzieli. Może to właśnie twardość i nieugiętość, ta postawa mieszkańców Mazowsza, też była powodem tej wściekłej zemsty niemieckiej" - ocenił prezydent.
„Wanaty to jedna z 817 polskich wsi, które w okresie II wojny światowej zostały spacyfikowane przez Niemców”. Podkreślił, że „dzisiaj Wanat prawie nie ma”. „Wtedy w tej wsi mieszkały 33 rodziny, z tych 33 rodzin 17 zostało wymordowanych w całości. Zabito wszystkich, nikt nie ocalał. Z pozostałych rodzin ocaleli tylko dlatego, że ich nie było w domu, bo byli w tym czasie na robotach w Niemczech. Paradoksalnie niewolnicza praca w Rzeszy Niemieckiej uratowała im życia” – powiedział prezydent.
Przypomniał, że "Wanaty to jedna z 817 polskich wsi, które w okresie II wojny światowej zostały spacyfikowane przez Niemców". Podkreślił, że "dzisiaj Wanat prawie nie ma". "Wtedy w tej wsi mieszkały 33 rodziny, z tych 33 rodzin, 17 zostało wymordowanych w całości. Zabito wszystkich, nikt nie ocalał. Z pozostałych rodzin ocaleli tylko dlatego, że ich nie było w domu, bo byli w tym czasie na robotach w Niemczech. Paradoksalnie niewolnicza praca w Rzeszy Niemieckiej uratowała im życia" - powiedział prezydent.
Zaznaczył, że "większość sprawców, którzy zabijali od domu do domu, nigdy nie poniosła żadnych konsekwencji; żadna z tych rodzin nie otrzymała też za to od Niemiec nigdy żadnego zadośćuczynienia".
Zastępca wójta gminy Łaskarzew Sylwia Szopa oceniła, że "dzisiejsze wydarzenie jest niezwykle ważne i podniosłe dla gminy Łaskarzew, ponieważ jest to pierwsza w historii, w tym miejscu wizyta urzędującego prezydenta kraju". W jej ocenie, "Wanaty to miejsce wymagające pamięci, jak mało które". "Dziś panują tu cisza i spokój. Mieszkańcy pracują, zakładają rodziny, budują domy. Kochają Wanaty, swoją małą ojczyznę. I mimo upływu lat pamiętają, że kiedyś nienawiść zabijała" – powiedziała. "Powoli odchodzą ci, którzy pamiętają dzień 28 lutego 1944 roku, w którym mieszkańcom Wanat runął ich dotychczasowy świat" – dodała. "Nasza pamięć o tych wydarzeniach jest obowiązkiem i zbiorowym wyrazem hołdu dla tych, którzy wówczas zginęli" - podkreśliła.
28 lutego 1944 r. wieś Wanaty leżąca niedaleko Łaskarzewa została spacyfikowana z polecenia okupacyjnego starosty garwolińskiego Karla Freudenthala. Tego dnia Niemcy zamordowali 107 lub 108 mieszkańców wsi i okolic – w tym 35 kobiet i 47 dzieci. Wieś została ograbiona, a następnie doszczętnie spalona. Pretekstem do przeprowadzenia pacyfikacji wsi była śmierć kilku niemieckich żandarmów, zabitych tydzień wcześniej w partyzanckiej zasadzce w lesie nieopodal Wanat.
Uroczystość zakończył program artystyczny w wykonaniu uczniów Publicznej Szkoły Podstawowej im. Pamięci Wanat.
W uroczystości wzięli również udział m.in. prezydencki minister Wojciech Kolarski, parlamentarzyści, przedstawiciele władz samorządowych, rodziny pomordowanych oraz mieszkańcy Wanat, a także przedstawiciele szkoły w Woli Łaskarzewskiej, kombatanci i delegacje służb mundurowych.
28 lutego 1944 r. wieś Wanaty leżąca niedaleko Łaskarzewa została spacyfikowana z polecenia okupacyjnego starosty garwolińskiego Karla Freudenthala. Tego dnia Niemcy zamordowali 107 lub 108 mieszkańców wsi i okolic – w tym 35 kobiet i 47 dzieci. Wieś została ograbiona, a następnie doszczętnie spalona. Pretekstem do przeprowadzenia pacyfikacji wsi była śmierć kilku niemieckich żandarmów, zabitych tydzień wcześniej w partyzanckiej zasadzce w lesie nieopodal Wanat. (PAP)
Autorki: Anna Kruszyńska, Katarzyna Krzykowska
akr/ ksi/ pat/
