Wacław Stachiewicz, oficer I Brygady Legionów Polskich. Fot. NAC
120 lat temu - 19 listopada 1894 r. - we Lwowie urodził się Wacław Stachiewicz, oficer Legionów Polskich, generał WP. Od 1935 r. stał na czele Sztabu Głównego WP, a podczas kampanii polskiej 1939 r. - Sztabu Naczelnego Wodza.
Stachiewicz po uzyskaniu matury w 1912 r. studiował archeologię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Do Związku Walki Czynnej wstąpił jeszcze w okresie gimnazjalnym, natomiast w trakcie studiów od 1912 r. był aktywnym członkiem Związku Strzeleckiego (ZS). Ukończył Szkołę Podoficerską i Niższą Szkołę Oficerską ZS.
Legiony Polskie
W sierpniu 1914 r. wstąpił do Legionów Polskich. Był dowódcą plutonu l pułku piechoty, a następnie dowódcą 4 kompanii 5 pułku piechoty. 22 maja 1915 r. został ranny w bitwie pod Konarami. W 1914 r. awansowany na podporucznika, a w następnym roku na porucznika. Pod koniec 1916 r. ukończył niemiecki kurs szturmowy, a następnie w marcu 1917 r. kurs adiutantów sztabowych Polskiej Siły Zbrojnej w Warszawie. Od kwietnia 1917 r. pełnił funkcję adiutanta 5 pułku piechoty.
W 1917 r. po kryzysie przysięgowym został wcielony do armii austriackiej i wysłany na front włoski. W marcu 1918 r. zdezerterował i przedostał się do Warszawy, gdzie na wniosek naczelnego komendanta Polskiej Organizacji Wojskowej - płk Edwarda Śmigłego-Rydza - objął funkcję szefa sztabu Komendy Naczelnej Nr I POW w Warszawie.
Wojsko Polskie
Do Wojska Polskiego wstąpił w listopadzie 1918 r., pełniąc kolejno funkcje: szefa I oddziału i zastępcy szefa sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego Warszawa, oficera łącznikowego Naczelnego Dowództwa przy dowództwie III Korpusu armii gen. Józefa Hallera, szefa wydziału sekcji organizacyjnej I Departamentu Organizacyjno-Mobilizacyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych, szefa sekcji organizacyjnej I oddziału Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych, a następnie oficerem operacyjnym w sztabie dowództwa Armii Rezerwowej.
W roku 1920 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika. W latach 1921-1923 studiował w Wyższej Szkole Wojennej w Paryżu. Po powrocie do Polski był asystentem i wykładowcą taktyki ogólnej w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. W 1924 r. mianowany pułkownikiem. W kwietniu 1926 r. został szefem I oddziału Organizacyjno-Mobilizacyjnego Sztabu Generalnego.
Od czerwca 1927 r. na stanowisku I oficera Sztabu w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych. W następnych latach pełnił funkcje: dowódcy 27 pułku piechoty w Częstochowie (1928-1932), dowódcy piechoty dywizyjnej l Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie (1932-1933), dowódcy 7 Dywizji Piechoty w Częstochowie (1933-1935).
W sierpniu 1935 r. został powołany na stanowisko szefa Sztabu Głównego WP. W tym roku uzyskał również awans na stopień generała brygady.
Kampania polska 1939 r.
Podczas kampanii polskiej w 1939 r. pełnił funkcję szefa Sztabu Naczelnego Wodza. W dniach 7-9 września przebywał w Warszawie, kierując walkami armii polskich na środkowym odcinku frontu. Po sowieckiej agresji na Polskę przekroczył 18 września 1939 r. granicę Rumunii i został internowany.
Na obczyźnie
Na początku 1940 r. uciekł z miejsca internowania i wyjechał do Jugosławii, mając zamiar przedostać się do Francji. W Belgradzie na polecenie gen. Władysława Sikorskiego nakazano mu skierować się do Algierii. Tam na skutek nacisków Naczelnego Wodza władze francuskie internowały go w miejscowości Médéa. W listopadzie 1943 r. przybył do Wielkiej Brytanii, gdzie do końca wojny pozostawał bez przydziału służbowego.
W latach 1945-1948 współpracował z Komisją Historyczną Sztabu Głównego w Londynie. W grudniu 1948 r. wyjechał wraz z rodziną do Kanady i osiedlił się w Montrealu. Na emigracji zajmował się m.in. badaniami nad historią kampanii polskiej 1939 r. W 1964 r. awansowany przez gen. Władysława Andersa na generała dywizji.
Zmarł 12 listopada 1973 r. w Montrealu. Tam też został pochowany. Był odznaczony m.in.: Orderem Virtuti Militari kl. V, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Orderem Polonia Restituta kl. III i IV, czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz Złotym Krzyżem Zasługi. (PAP)
mjs
