Auschwitz to symbol zagłady Żydów; Holokaustu. W tym obozie Niemcy realizowali największą zbrodnię w historii ludzkości – zagładę całego narodu. W nim miało się dokonać zaplanowane przez nazistów w najdrobniejszych szczegółach „ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej”. „Fabryka śmierci” pochłonęła blisko milion bezbronnych żydowskich istnień; dzieci, kobiet, mężczyzn.
Auschwitz to symbol zagłady Romów. Mieli podzielić los Żydów. W obozowych krematoriach Auschwitz II-Birkenau dopełnił się los około 23 tysięcy Romów.
Auschwitz to symbol martyrologii Polaków. Ponad 70 tysięcy więźniów, czyli połowa z ogólnej liczny deportowanych, pozostało tam na zawsze. Pochodzili ze Śląska i Zagłębia, Zamojszczyzny, ziemi krakowskiej, z Warszawy, z każdego zakątka okupowanej Polski.
Auschwitz to symbol męczeństwa 15 tysięcy radzieckich jeńców wojennych – zagłodzonych, zatłuczonych kolbami esesmańskich karabinów, zamarzniętych. To symbol męczeństwa obywateli wszystkich okupowanych przez Niemców krajów Europy.
14 czerwca 1940 roku zastępca komendanta obozu Hauptsturmfuehrer SS Karl Fritzsch powiedział do pierwszych więźniów Auschwitz, Polaków deportowanym z tarnowskiego więzienia: „Przyjechaliście tutaj nie do sanatorium, tylko do niemieckiego obozu koncentracyjnego, z którego nie ma innego wyjścia jak tylko przez komin. Jeśli się to komuś nie podoba to może zaraz pójść na druty. Jeśli są w transporcie Żydzi, to nie mają prawa żyć dłużej niż 2 tygodnie. Jeśli są księża, mogą żyć jeden miesiąc, reszta trzy miesiące.”
27 stycznia 1945 roku Auschwitz został wyzwolony przez żołnierzy Armii Radzieckiej.
Marek Szafrański
