Warszawa: Stan wojenny. Fot. PAP/I. Sobieszczuk
Akcja "Zapal Światło Wolności", specjalne iluminacje budynków, koncerty, konferencje, debaty, gry, warsztaty edukacyjne czy żywe lekcje historii - to niektóre z inicjatyw, jakimi IPN upamiętni w całym kraju 35. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego.
Instytut apeluje o upamiętnienie ofiar stanu wojennego poprzez zapalenie w oknach 13 grudnia o 19.30 świecy w ramach akcji społeczno-edukacyjnej "Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności". Honorowym patronatem objął ją prezydent Andrzej Duda. Akcja nawiązuje do gestu solidarności, jaki wobec Polaków w Wigilię 1981 r. wykonało wielu mieszkańców Zachodu. Świecę w oknie Pałacu Apostolskiego w Watykanie zapalił Jan Paweł II, wezwał do tego też ówczesny prezydent USA Ronald Reagan.
Okolicznościowa iluminacja i napisy mają się także tego dnia znaleźć na wielu ważnych budynkach np. Stadionie Narodowym, katowickim Spodku, gdańskim Pomniku Poległych Stoczniowców czy Tauron Arenie i Teatrze Bagatela w Krakowie. IPN przygotował również drukowaną jednodniówkę poświęconą stanowi wojennemu, którą można także pobrać ze strony pamiec.pl; reprinty pocztówek drukowanych wówczas w podziemiu, a także informacje dla szkół, naklejki i ulotki ze "Światłem Wolności".
13 grudnia szlakiem stołecznych miejsc związanych ze stanem wojennym będzie kursował Ikarus, w którym będzie można posłuchać prelekcji historyków i piosenek z tamtego okresu. Tego samego dnia w Urzędzie Marszałkowskim zostanie zaprezentowana ekspozycja "Fenomen Solidarności". Po południu zaś w Przystanku Historia IPN odbędzie się promocja książki Grzegorza Majchrzaka "Tajemnice stanu wojennego". IPN przygotował również zajęcia dla licealistów "Orła WRONa nie pokona, czyli rzeczywistość szkolna lat 80.", które odbędą się m.in. w stołecznym Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Limanowskiego.
IPN o śledztwach dot. stanu wojennego: 81 aktów oskarżenia przeciwko 136 osobom
Od 9 grudnia w Przystanku Historia będzie można oglądać wystawę "Wolne Słowo" - związaną z drukarniami podziemnymi podczas stanu wojennego instalację Małgorzaty Grabowskiej-Kozery. W Przystanku zostanie także m.in. odtworzone mieszkanie opozycjonisty. W placówce odbywają się też warsztaty dla młodzieży, która w ich ramach ma możliwość przygotowania podziemnej ulotki na powielaczu.
Także od 9 grudnia na pl. Piłsudskiego będzie czynna wystawa "586 dni stanu wojennego" ukazująca m.in. sprzeciw Polaków wobec rządów ekipy Wojciecha Jaruzelskiego. Dzień później w Studiu Polskiego Radia im. W. Lutosławskiego odbędzie się koncert artysty "Piwnicy pod Baranami" Mieczysława Święcickiego "Żyłem... Żyliśmy na krawędzi historii".
Będzie również gra miejska "Spacerniak 81", której uczestnicy przemierzą historyczne miejsca wydarzeń związanych z wprowadzeniem stanu wojennego. 21 grudnia w Centrum Edukacyjnym IPN zaplanowano koncert w rocznicę urodzin Przemysława Gintrowskiego "U-rodziny Barda".
35. rocznica pacyfikacji kopalni "Wujek" zostanie 16 grudnia uczczona w Katowicach. W ramach obchodów pod patronatem prezydenta Andrzeja Dudy zaplanowano m.in. przemarsz pod Krzyż Pomnik Górników przy kopalni, apel poległych i salwę honorową dla uczczenia ofiar szturmu ZOMO.
13 i 14 grudnia w Katowicach odbędzie się konferencja naukowa "Zbrodnie stanu wojennego – aspekty prawne" przybliżająca m.in. szczegóły śledztw prokuratorów IPN związanych z pacyfikacją strajków czy weryfikacją. Instytut patronuje też Biegowi Dziewięciu Górników zaplanowanemu na 16 grudnia, w którym weźmie udział 400 uczniów z opiekunami z 40 szkół woj. śląskiego. 17 grudnia w Katowicach odbędzie się koncert, podczas którego zabrzmią kultowe utwory z lat 80. w aranżacjach m.in. Pawła Kukiza, Ani Rusowicz czy Dariusza "Maleo" Malejonka.
13 grudnia w Gdańsku zostanie odsłonięty Pomnik Ofiar Stanu Wojennego w miejscu śmierci ucznia zakładów elektromechanicznych Antoniego Browarczyka, śmiertelnie postrzelonego podczas protestów pod siedzibą KW PZPR po pacyfikacji strajku w Stoczni. Zaplanowano także koncerty m.in. "Armii", "Izraela" i "Kryzysu" oraz wystawy: "Antoni Browarczyk – pierwsza ofiara stanu wojennego w Gdańsku" i "586 dni stanu wojennego".
Poznański oddział IPN 16 grudnia organizuje dla młodzieży grę miejską "Nielegalny eter. Radio +Solidarność+", podczas której poznają miejsca związane z działalnością radiostacji. Oddział IPN w Łodzi prowadzi zaś akcję edukacyjną "Śladami wolnego słowa w Łodzi – od Józefa Piłsudskiego do ojca Stefana Miecznikowskiego". To wycieczka edukacyjna z wykorzystaniem smartfonów, której trasa biegnie przez miejsca związane z walką o wolność wypowiedzi od czasów carskich przez okupację niemiecką do okresu PRL.
Dla grup szkolnych 13 grudnia przygotowano też spotkanie i warsztaty edukacyjne w łódzkim Muzeum Książki Artystycznej Jadwigi i Pawła Tryznów. W ich ramach zaplanowano przejście z audioprzewodnikiem trasą "Śladami wolnego słowa" oraz pokaz sitodruku i maszyn drukarskich ze zbiorów placówki. (PAP)
akn/ agz/
