Grzegorz Surdy. Fot. PAP/S. Rozpędzik
Słuchałem argumentacji zwolenników i przeciwników reformy edukacji i jestem przekonany, że nie ma zagrożenia dla nauczycieli, jeśli chodzi o zachowanie przez nich miejsc pracy- mówi w rozmowie z PAP Grzegorz Surdy, współorganizator głodówki w obronie historii z 2012 roku.
PAP: Kiedy rozpoczynaliście strajk głodowy w marcu 2012, czy mieliście świadomość, że możecie wpłynąć na władzę?
Grzegorz Surdy: Mieliśmy nadzieję, że forma - niewątpliwie radykalna i ostateczna - jaką przyjęliśmy, może przynieść efekt, ale wpłynie nie tyle na samą władzę, ile na ożywienie środowisk, pokazanie problemu, i zmobilizuje społeczeństwo do zajęcia stanowiska. Liczyliśmy, że władza będzie reagować na żądania społeczne, na wyraźne oczekiwania. Akcja zaczęła się od listów z inicjatywy prof. Andrzeja Nowaka i wiele uznanych osób pisało wcześniej do włodarzy państwa bez efektu.
PAP: Liczyliście, że władza zareaguje?
Grzegorz Surdy: Liczyliśmy na odzew społeczny, na nagłośnienie problemu, który był właściwie widziany, nie tyle nauczycieli czy uczniów, ile przez środowisko akademickie, bo ono sygnalizowało w swoich wystąpieniach problem, co dzieje się z oświatą. Dla nas ważniejszy był problem w ogóle oświaty, nie tylko nauki historii, ale całości szkolnictwa i problemów wynikających z poprzedniej reformy.
PAP: Co się wydarzyło, że odstąpiliście od tej formy protestu po 13 dniach?
Grzegorz Surdy: Zadecydowało kilka czynników. Zobaczyliśmy, że w tak krótkim czasie, jakim była ta głodówka – dla nas długim, ale z perspektywy - niecałe dwa tygodnie – krótkim, efektu większego ponad to, co uczyniliśmy, nie widzieliśmy. Nie planowaliśmy irlandzkiej głodówki, czyli do śmierci. Zakładaliśmy, że wzruszymy sumienia, wzruszymy opinię, ale nie planowaliśmy oczywiście śmierci głodowej. I tak to było wystarczające wyrzeczenie. Udało nam się uruchomić też inne ośrodki. Po nas głodówkę rotacyjną przejęła Warszawa - Adam Borowski (działacz Solidarności Walczącej) z innymi ludźmi. Wtedy ustaliliśmy, że zmieniamy formułę na rzecz rotacyjnej, czyli że protest przejmują poszczególne ośrodki. Po to, żeby też obudzić innych, bo w Krakowie widzieliśmy to ożywienie, pielgrzymki, które przychodziły do kościoła, koncerty, zaangażowanie wielu osób, wyrażanie poparcia przez różne środowiska. Ze strony rządu był ewidentny blok na informację i to widzieliśmy. Mieliśmy też sygnały, np. z telewizji Kraków, która chciała wysłać materiały do centrali, że była blokowana. To było zresztą sprytne ze strony rządzących, że próbowali zablokować. To kiedyś komuniści robili – próbowali odcinać Wybrzeże, kiedy strajkowało, nie dopuścić do rozprzestrzenienia się informacji o strajkach. Tutaj pozwolono regionalnej telewizji, radiu nadawać, ale już w centrali nie szło. Dopiero pierwszymi akcjami ogólnopolskimi były relacje, o dziwo, w telewizji Polsat. I kiedy poszły pierwsze informacje w Polsacie, to ta blokada informacyjna została przełamana. Chcieliśmy pokazać, że nie jest to protest środowiska bezpośrednio zainteresowanego, czyli nauczycieli. Jeśli już, to rodziców zatroskanych o edukację swoich dzieci. Nasz mandat wynikał z naszych życiorysów, ludzi zajmujących się sprawami publicznymi, społecznymi od lat 80. XX wieku. Chcieliśmy pokazać, że to nie jest strajk o miejsca pracy czy o pieniądze, ale o wartości. Walka o tych, którzy nie mogą protestować, albo nie potrafią. To przyświecało nam w czasach komuny, to jest nam bliskie i dziś.
PAP: Od waszego protestu głodowego minęło 5 lat. Stoimy w obliczu kolejnej reformy w oświacie. Jak Pan ocenia kierunek tej reformy?
Grzegorz Surdy: Uważam, że ona jest pewną koniecznością. Moim zdaniem zmiana do systemu 8 lat podstawówki, 4 lat liceum jest właściwa i tu nie mam wątpliwości, że to jest słuszne. Jeżeli mówimy o programie, to mam świadomość, że pewne rzeczy będzie trzeba modyfikować, ale to tak jest w życiu, że nie ma doskonałych mechanizmów. Trzeba będzie zwrócić baczną uwagę, posłuchać różnych krytycznych głosów, które się pojawią, bo pewnie wśród słów krytycznych będą i te, które będą wychodziły z troski czy z rzeczywistej potrzeby poprawy.
PAP: Czy spodziewa się Pan na jesieni wokół reformy wysokiej temperatury politycznej?
Grzegorz Surdy: Myślę, że nie. Słuchałem różnej argumentacji jednej i drugiej strony i przekonujące jest dla mnie, że nie ma zagrożenia dla nauczycieli i ich miejsca pracy. Poza tym może to wreszcie spowodować, co było pewnym problemem, że przerosty klas znikną i że teraz będą rzeczywiście mniej liczebne klasy. Przynajmniej chciałbym, żeby tak było, żeby bardziej zindywidualizować tę edukację. Zresztą to jest jedyna szansa, żeby nauczyciel, przy bezpośrednim kontakcie, dawał sobie radę z konkurentem, jakim stał się dzisiaj wszechobecny Internet i wiadomości płynące z Internetu. Przy jak najbardziej zindywidualizowanym trybie edukacji nauczyciel będzie w stanie obronić swój autorytet, korzystając z tych wszystkich nowinek cywilizacyjnych.
Grzegorz Surdy od 1981 działał w NZS. W latach 1983-1984 był redaktorem podziemnego pisma „Tymczasem". W latach 1988/89 przewodniczący, następnie wiceprzewodniczący Komisji Uczelnianej NZS UJ, członek Prezydium Krakowskiej Rady Koordynacyjnej NZS.
W marcu 2012 współorganizator, uczestnik głodówki w kościele św. Stanisława Kostki w Krakowie przeciwko degradacji polskiej edukacji; współzałożyciel, członek sekretariatu Obywatelskiej Komisji Edukacji Narodowej.
Rozmawiał: Mariusz Pilis
Edytor: Anna Dudzik
tgo/
