Marek Edelman, czerwiec 2009 roku. Fot. PAP/R. Pietruszka
Wystawa, komiks, mural, spektakl teatralny i inne wydarzenia znalazły się w programie przyszłorocznych obchodów roku Marka Edelmana w Łodzi. Decyzję o ustanowieniu 2019 r. w mieście rokiem ostatniego przywódcy powstania w warszawskim getcie podjęli pod koniec października łódzcy radni.
Marek Edelman po wojnie zamieszkał w Łodzi. Był wybitnym kardiologiem, działał w opozycji. Jego imię nosi działające w mieście Centrum Dialogu, które zajmuje się promowaniem tolerancji i wielokulturowej historii miasta. W przyszłym roku przypada stulecie jego urodzin i 10 rocznica śmierci.
Jak mówił w poniedziałek na spotkaniu z mediami wiceprezydent Łodzi Krzysztof Piątkowski, Edelman wciąż pozostaje w pamięci pacjentów, przyjaciół i bardzo wielu Polaków, jako wspaniały przykład człowieka, który całe swoje życie poświęcał ratowaniu ludzkiego życia i godności, zarówno w czasie wojny, jak i pokoju. "Jego patriotyzm i oddanie ojczyźnie, której wolności, niezależności i dobrego imienia zawsze bronił, choć współrodakom nie szczędził nieraz gorzkich słów, dla wielu są nadal wzorem obywatelskiej odpowiedzialności" - podkreślił.
W przyszłoroczne obchody zaangażuje się m.in. Centrum Dialogu, które planuje wiele wydarzeń związanych z życiem i działalnością Edelmana. W planach jest m.in. wystawa "Marek Edelman – człowiek stulecia". Ekspozycja przybliży nie tylko jego postać, ale także - poprzez jego losy - ostatnie 100 lat historii Polski.
"Tytuł wystawy jest nieprzypadkowy i wyjątkowo stosowny, bo w życiu Marka Edelmana jak w soczewce skupia się tragizm ostatniego stulecia dziejów całego naszego kraju" - mówił Piątkowski.
Kolejną propozycją Centrum Dialogu będzie komiks poświęcony Edelmanowi. Jak mówiła dyrektor Centrum Joanna Podolska publikacja ukaże "niezwykłe życie Polaka, Żyda, lekarza, powstańca, opozycjonisty, człowieka, który zawsze starał się przeciwstawiać złu i stawać po stronie słabszych, a jej komiksowa forma ułatwi dotarcie do młodych czytelników". Autorzy komiksu wykorzystali oryginalne fotografie, aby jak najdokładniej opowiedzieć losy Edelmana. Publikacja uzyskała dofinansowanie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W programie obchodów znalazły się również spektakl "Światy Marka Edelmana" w reż. Kariny Góry z Teatru Trzcina z Tomaszowa Mazowieckiego opowiadający historię człowieka, dla "którego zawsze najważniejsze było nieodwracanie głowy od zła". Przedstawienie, w którym zagrają młodzi aktorzy – studenci Szkoły Filmowej w Łodzi, skierowane będzie zarówno do młodzieży, jak i do widzów dorosłych i pokazywane ma być przez cały rok 2019 na terenie Łodzi i poza nią.
Na jednej ze ścian szpitala im. M. Pirogowa w Łodzi, w którym Edelman przepracował wiele lat, jako lekarz kardiolog, pojawić się ma w przyszłym roku wielkoformatowy mural, przedstawiający jego postać.
W planach jest również przegląd filmów, który otworzy pokaz przedpremierowy obrazu Jolanty Dylewskiej - "Kronika miłości w getcie warszawskim według Marka Edelmana". W programie przeglądu znajdą się także dwa inne filmy: "Kronika powstania w getcie warszawskim według Marka Edelmana" z 1993 roku, także w reż. Dylewskiej i "Marek Edelman: Życie. Po prostu" w reż. Artura Więcka.
W ramach obchodów roku Marka Edelmana zaplanowano także koncert Bund Band Trio Wojtka Mazolewskiego – Pieśni Bundu (Masa 1943. W hołdzie bohaterom getta). To projekt muzyczny gdańskiego basisty, frontmana zespołów Pink Freud i Wojtek Mazolewski Trio, na który złożą się inspirowane pieśniami Bundu i pieśniami powstańczymi warszawskiego getta jazzowe improwizacje.
Centrum Dialogu przygotowało także całoroczną ofertę edukacyjną obejmującą lekcje, warsztaty i gry miejskie. Poprzez różne formy pracy z młodzieżą przybliżona zostanie im postać Edelmana, a także historia II wojny światowej. W te działania włączy się także Muzeum Miasta Łodzi, które zaprasza łodzian do gabinetu Marka Edelmana, na zajęcia edukacyjne oraz Dni Marka Edelmana organizowane przez Muzeum co roku.
Marek Edelman urodził się w 1919 r. w Homlu (dziś część Białorusi). Po wojnie zamieszkał w Łodzi. Był ostatnim przywódcą powstania w getcie warszawskim, uczestnikiem Powstania Warszawskiego, po wojnie wybitnym kardiolog, opozycjonistą i działacze KOR-u. Zmarł w 2009 roku w Warszawie w wieku 87 lat. (PAP)
autor: Jacek Walczak
jaw/ agz/
