Zbrodnia w Jedwabnem z 10 lipca 1941 r., a także pogromy w innych okolicznych miejscowościach miały swoją genezę m.in. w niemieckiej polityce okupacyjnej, ale również w antysemityzmie polskich sprawców mordów – mówili historycy PAN i ŻIH na debacie IPN w Warszawie.
Ostateczne decyzje należą do prokuratorów, ale będziemy też uwzględniali różnego rodzaju okoliczności w tej sprawie - powiedział premier Mateusz Morawiecki pytany, czy w Jedwabnem powinna się odbyć ponownie ekshumacja. Dla nas najważniejsze jest, by prawda historyczna była uwypuklona - podkreślił.
Jerzy Laudański, były więzień niemieckich obozów, w tym Auschwitz, oskarżony o udział w 1941 r. w mordzie na Żydach w Jedwabnem i skazany w 1949 r. za to przez sąd w Łomży na 15 lat więzienia, zmarł w poniedziałek – poinformował PAP historyk dr Adam Cyra.
W Jedwabnem (Podlaskie) rozpoczęły się w wtorek uroczystości w 77. rocznicę zamordowania Żydów w tej miejscowości, którego - według ustaleń IPN - dokonali Polacy z inspiracji Niemców. Przy pomniku upamiętniającym tamte wydarzenia zostały odmówione modlitwy za zmarłych, złożono wieńce.
Sprawa Jedwabnego wywołała dyskusję w czasie konferencji poświęconej sytuacji ludności żydowskiej na Białostocczyźnie w czasie II wojny światowej. Konferencję zorganizowano w środę w Białymstoku, w związku z 77. rocznicą spalenia przez Niemców Wielkiej Synagogi w tym mieście.
W Jedwabnem uczczono w poniedziałek żydowskie ofiary mordu, którego 76 lat temu w tej miejscowości - według ustaleń IPN - dokonali Polacy z inspiracji Niemców. Odmówiono modlitwy za zmarłych, złożono kwiaty przy pomniku upamiętniającym tamte tragiczne wydarzenia.
10 lipca 1941 r. w Jedwabnem grupa polskiej ludności zamordowała z inspiracji Niemców co najmniej 340 żydowskich sąsiadów. Większość z nich - kobiety, mężczyźni i dzieci - została po zamknięciu w stodole spalona żywcem. Do pogromów doszło też m.in. w Radziłowie i Wąsoszu.
Wydarzenia z lipca 1941 r. były bez wątpienia reżyserowane przez Niemców, którzy dobrze znali niedawną historię okupacji sowieckiej – mówi PAP prof. Jan Żaryn z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. 10 lipca 1941 r. w Jedwabnem doszło do pogromu ludności żydowskiej.
W lipcu 1941 r. do pogromów doszło nie tylko w Jedwabnem, ale w ponad 30 innych miejscowościach Podlasia - mówi PAP prof. Andrzej Żbikowski z Żydowskiego Instytutu Historycznego. Oczywista jest rola Niemców, którzy zachęcali polską ludność do pogromów i która w dużej części im ulegała - wskazuje.
Prokuratura Okręgowa w Łomży umorzyła śledztwo w sprawie antysemickich i nazistowskich napisów na pomniku upamiętniającym ofiary mordu w Jedwabnem, które pojawiły się tam w ostatnich dniach sierpnia 2011 r. Nie udało się ustalić sprawców zniszczeń. Na murze okalającym pomnik napisano wówczas zieloną farbą "Nie przepraszam za Jedwabne", "Byli łatwopalni". Były tam też swastyki, farbą oblano napisy na pomniku oraz jego główny element - czarną macewę ze spalonego drewna.