W poniedziałek wieczorem 19 kwietnia 1943 r. na ulicach przylegających do walczącego getta doszło do pierwszej potyczki żołnierzy Armii Krajowej próbujących udzielić pomocy bijącym się z siłami niemieckimi. Była to jedna z największych akcji zbrojnych AK przed wybuchem Powstania Warszawskiego.
Bohaterska walka żołnierzy Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego oraz tysięcy skazanych na zagładę mieszkańców getta była reakcją na trwający od 1939 r. terror okupantów niemieckich. Żydowski opór przeszedł do historii jako pierwsze powstanie w okupowanej Europie.
100 lat temu, 16 kwietnia 1923 r., urodził się Andrzej Romocki – „Andrzej Morro” – harcerz i podchorąży, uczestnik akcji zbrojnych Kedywu AK. „Potrafił skutecznie dowodzić. Wykazywał się dużą odwagą, walczył na pierwszej linii” – mówi PAP historyk z Uniwersytetu Warszawskiego dr hab. Tadeusz Paweł Rutkowski.
W sobotę, w przeddzień setnej rocznicy urodzin jednego z najsłynniejszych żołnierzy batalionu „Zośka” Andrzeja Romockiego, harcerze i przedstawiciele władz złożyli kwiaty na jego grobie na Powązkach Wojskowych. „Morro” poległ w Powstaniu Warszawskim we wrześniu 1944 r.
Senat Rzeczypospolitej Polskiej, przekonany o szczególnym znaczeniu Szarych Szeregów dla losów Polski i II wojny światowej, oddaje hołd wszystkim ich członkom - zaznaczono w przyjętej w czwartek uchwale.
W nocy z 29 na 30 marca 1943 r. oddział partyzancki „Jędrusie” rozbił areszt w Mielcu i uwolnił 180 osób. Ważny był efekt psychologiczny, że w środku silnie obsadzonego przez Niemców miasta partyzanci uwolnili ludzi – ocenił historyk IPN dr Mirosław Surdyk.
Złożeniem wieńców na Grobie Nieznanego Żołnierza oraz przed pomnikiem w miejscu wydarzeń z 26 marca 1943 r. harcerze i kombatanci uczcili w niedzielę 80. rocznicę Akcji pod Arsenałem. „Braterstwo, zdecydowało, że akcja pod Arsenałem miała miejsce wbrew wszystkiemu” – mówił harcmistrz Karol Siergiej.
„Meksyk II” – odbicie Jana Bytnara „Rudego” pod Arsenałem – był perfekcyjnie zrealizowaną akcją bojową AK. Dla harcerzy Grup Szturmowych wielkie znaczenie psychologiczne miało uwolnienie kolegi i dowódcy z rąk gestapowskich oprawców – mówi PAP historyk dr hab. Tadeusz Paweł Rutkowski z Wydziału Historii UW.
80 lat temu, 26 marca 1943 r., u zbiegu ul. Długiej i Bielańskiej w Warszawie, w pobliżu budynku Arsenału, członkowie Grup Szturmowych Szarych Szeregów pod dowództwem Stanisława Broniewskiego „Orszy” przeprowadzili akcję odbicia z rąk gestapo Janka Bytnara „Rudego”. Przeszła ona do historii jako Akcja pod Arsenałem.
Głównym celem sił zbrojnych Polskiego Państwa Podziemnego było przygotowanie do powstania, które miało wybuchnąć w momencie załamywania się potęgi Niemiec. Do tego czasu Związek Walki Zbrojnej i Armia Krajowa ograniczały swoje działania do operacji wymierzonych w niemiecki aparat terroru i machinę wojenną.