Sejm Wielki

235 lat temu Sejm Wielki zdecydował o przeprowadzeniu spisu ludności Rzeczypospolitej

235 lat temu, 22 czerwca 1789 r. posłowe na Sejm Wielki uchwalili przeprowadzenie pierwszego w dziejach Rzeczypospolitej spisu ludności. „Jak na owe czasy były to decyzje i działania nowatorskie w skali europejskiej” – mówi PAP historyk prof. Cezary Kuklo z Uniwersytetu w Białymstoku.

233 lata temu uchwalono Konstytucję 3 maja

233 lata temu, 3 maja 1791 r., Sejm Czteroletni przyjął ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 maja. Była to druga na świecie i pierwsza w Europie ustawa regulująca organizację władz państwowych, a także prawa i obowiązki obywateli. Obowiązywała zaledwie kilkanaście miesięcy.

250 lat temu powołano Komisję Edukacji Narodowej – pierwsze ministerstwo oświaty w Europie

250 lat temu, 14 października 1773 r., Sejm powołał Komisję Edukacji Narodowej. „Polacy, którzy w tylu innych względach innym narodowym dali się wyścignąć, w urządzeniu jednak edukacji jednym podskokiem nagłym wszystkie wyprzedzili” – pisał jeden ze świadków epoki.

Otwarcie wystawy o szlachcie sandomierskiej na Sejmie Wielkim

Obrady Sejmu Wielkiego stały się jednym z filarów polskiej świadomości narodowej – mówił w poniedziałek sekretarz stanu w MKiDN Jarosław Sellin podczas otwarcia wystawy „Szlachta sandomierska na Sejmie Wielkim 1788-1792”. Wernisaż odbył się na Zamku Królewskim w Sandomierzu.

Prof. A. Chwalba: zmiany, które w Rzeczypospolitej dokonały się w latach 1788–1790, były znakomite

Zmiany, które dokonały się w latach 1788–1790, były znakomite. Zreformowano funkcjonowanie aparatu państwa, opodatkowano szlachtę i duchowieństwo, odsunięto szlachecką gołotę od wpływów politycznych i przyznano prawa miastom królewskim oraz mieszczaństwu. Tę piękną pracę wykonali posłowie i senatorowie – mówi PAP prof. Andrzej Chwalba, historyk z UJ.

Prof. A. Grześkowiak-Krwawicz: Konstytucja 3 maja w momencie wprowadzenia była znakomitym prawem

Konstytucja 3 maja nie mogła być wzorem rozwiązań ustrojowych w wieku XIX. Jednak w momencie wprowadzenia była znakomitym prawem i proponowała dobrze przemyślane rozwiązania ustrojowe. Gdyby nie jej obalenie w wyniku wojny polsko-rosyjskiej, ustrój ten ewoluowałby – mówi PAP prof. Anna Grześkowiak-Krwawicz, historyk z Instytutu Badań Literackich PAN.

230 lat temu obrady rozpoczął Sejm Wielki

230 lat temu, 6 października 1788 roku, rozpoczął obrady Sejm Wielki, zwany także Czteroletnim. Po burzliwej debacie 3 maja 1791 r. przyjął Ustawę Rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 Maja.

Prof. A. Nowak: Sejm Wielki podjął próbę reformy obywatelskości Rzeczypospolitej

Sejm Wielki ograniczył prawa gołoty szlacheckiej i jednocześnie rozpoczął proces dopuszczania mieszczan do głosu; był to krok w kierunku nowocześniejszego rozumienia obywatelstwa – powiedział historyk prof. Andrzej Nowak z Instytutu Historii PAN i Uniwersytetu Jagiellońskiego.

225 lat temu w Targowicy ogłoszono zawiązanie konfederacji przeciwko Konstytucji 3 Maja

225 lat temu, 14 maja 1792 r., przeciwnicy reform Sejmu Czteroletniego, ze Stanisławem Szczęsnym Potockim i Sewerynem Rzewuskim na czele, ogłosili w Targowicy zawiązanie konfederacji przeciwko Stanisławowi Augustowi i Konstytucji 3 Maja. W rzeczywistości konfederację zawiązano 27 kwietnia 1792 r. w Petersburgu w uzgodnieniu z Katarzyną II.

W całym kraju obchodzono 225. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja

Msze w intencji ojczyzny, apele pamięci, salwy honorowe, barwne parady z udziałem szwadronów kawalerii, orkiestr czy grup rekonstrukcji historycznej, nawet odtańczone polonezy – tak w całym kraju uczczono we wtorek 225. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja.