Obrady Sejmu Wielkiego stały się jednym z filarów polskiej świadomości narodowej – mówił w poniedziałek sekretarz stanu w MKiDN Jarosław Sellin podczas otwarcia wystawy „Szlachta sandomierska na Sejmie Wielkim 1788-1792”. Wernisaż odbył się na Zamku Królewskim w Sandomierzu.
Zmiany, które dokonały się w latach 1788–1790, były znakomite. Zreformowano funkcjonowanie aparatu państwa, opodatkowano szlachtę i duchowieństwo, odsunięto szlachecką gołotę od wpływów politycznych i przyznano prawa miastom królewskim oraz mieszczaństwu. Tę piękną pracę wykonali posłowie i senatorowie – mówi PAP prof. Andrzej Chwalba, historyk z UJ.
Konstytucja 3 maja nie mogła być wzorem rozwiązań ustrojowych w wieku XIX. Jednak w momencie wprowadzenia była znakomitym prawem i proponowała dobrze przemyślane rozwiązania ustrojowe. Gdyby nie jej obalenie w wyniku wojny polsko-rosyjskiej, ustrój ten ewoluowałby – mówi PAP prof. Anna Grześkowiak-Krwawicz, historyk z Instytutu Badań Literackich PAN.
Sejm Wielki ograniczył prawa gołoty szlacheckiej i jednocześnie rozpoczął proces dopuszczania mieszczan do głosu; był to krok w kierunku nowocześniejszego rozumienia obywatelstwa – powiedział historyk prof. Andrzej Nowak z Instytutu Historii PAN i Uniwersytetu Jagiellońskiego.
225 lat temu, 14 maja 1792 r., przeciwnicy reform Sejmu Czteroletniego, ze Stanisławem Szczęsnym Potockim i Sewerynem Rzewuskim na czele, ogłosili w Targowicy zawiązanie konfederacji przeciwko Stanisławowi Augustowi i Konstytucji 3 Maja. W rzeczywistości konfederację zawiązano 27 kwietnia 1792 r. w Petersburgu w uzgodnieniu z Katarzyną II.
Msze w intencji ojczyzny, apele pamięci, salwy honorowe, barwne parady z udziałem szwadronów kawalerii, orkiestr czy grup rekonstrukcji historycznej, nawet odtańczone polonezy – tak w całym kraju uczczono we wtorek 225. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
Obrady Sejmu Wielkiego, Konstytucja 3 Maja i pojęcie patriotyzmu były tematami lekcji historii, jaką prezydent Bronisław Komorowski poprowadził w piątek w Zamku Królewskim w Warszawie. Lekcja odbyła się w ramach programu "Nowoczesny patriotyzm".
Konstytucja 3 Maja dowiodła, że Polacy doskonale potrafią wykorzystać możliwości parlamentaryzmu - twierdzi brytyjski historyk Richard Butterwick w swojej książce "Polska Rewolucja a Kościół katolicki". W piątek odbyła się promocja tego monumentalnego dzieła.