XIX-wieczna grafika przedstawiająca park i pałac w Zarzeczu (Podkarpackie), dawną siedzibę zasłużonego dla kraju rodu Dzieduszyckich, trafiła do zbiorów tamtejszego muzeum. Jak zapewniają muzealnicy, tego typu ryciny należą do rzadkości na rynku sztuki, ale ich wartość jest głównie historyczna.
160 lat temu, 22 stycznia 1863 r., Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego rozpoczęło się Powstanie Styczniowe, największy w XIX w. polski zryw narodowy. „Powstanie było aktem desperacji, ale nie było szaleństwem” – zauważa historyk prof. Andrzej Nowak.
160 lat temu Polska miała swoje „pięć minut”. O Powstaniu Styczniowym pisano w całej Europie, na całym świecie bardzo wiele – stwierdza w rozmowie z PAP Krzysztof Kur, właściciel kolekcji ponad 600 rycin o zrywie, publikowanych w ówczesnej prasie europejskiej.
Powstanie Styczniowe było powstaniem arcypolskim, W sztuce uwiecznili je Grottger, Gierymscy, Andriolli, Chmielowski – powiedział minister kultury prof. Piotr Gliński na czwartkowym wernisażu wystawy „Powstanie Styczniowe. Droga do niepodległości” w warszawskiej Kordegardzie.
Snop zboża w chałupie, obwiązane łańcuchem nogi ławy, a pod nią metalowa część pługa – to tylko niektóre z tradycji świątecznych XIX i XX wieku, które można zobaczyć na wystawie „Boże Narodzenie na Mazowszu” w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu. „Boże Narodzenie to był czas pełen magii i wierzeń” – mówi PAP.PL Magdalena Kowalak z sierpeckiej placówki.
Obrazy, dokumenty, fotografie, a także broń i przedmioty osobiste weteranów znalazły się na wystawie „Powstanie styczniowe. W 160. rocznicę zrywu” w Muzeum Narodowym w Krakowie. Ekspozycja wpisuje się w dwuletni program obchodów tej rocznicy prowadzony przez Muzeum Historii Polski.
Gruntownej renowacji doczekał się przydrożny krzyż Męki Pańskiej w Iłownicy. Odtworzone zostały m.in. fragmenty figur z piaskowca. Konserwację zleciła gmina Jasienica. Kosztowało to 62,5 tys. zł – zakomunikowały służby prasowe jasienickiego samorządu.
Malarz Walery Eljasz zasłynął jako pionier i popularyzator tatrzańskiej turystyki w XIX wieku. Opracował przewodnik po tych górach, tworzył tatrzańskie pejzaże oraz widokówki. Wystawę jego twórczości można od soboty oglądać w Centrum Edukacji Przyrodniczej Tatrzańskiego Parku Narodowego (TPN) w Zakopanem.
205 lat temu, 1 października 1817 r., na Uniwersytecie Wileńskim powstało tajne Towarzystwo Filomatyczne. „Filomaci byli najważniejszą grupą w pokoleniu, które przeprowadziło przemianę oświeceniowo-romantyczną w Polsce. To wśród nich najwcześniej pojawili się młodzi autorzy, którzy torowali drogę romantyzmowi” – mówi PAP prof. Bogusław Dopart, literaturoznawca z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
31 lipca 1802 r. urodził się Ignacy Domeyko, wybitny geolog, mineralog i przyjaciel Adama Mickiewicza, który uwiecznił go jako Żegotę w dramacie „Dziady”. Od 1838.r przebywał w Chile. Mieszkańcy tego kraju nazywają go „Grande Educator” – wielkim wychowawcą.