160 lat temu, w nocy z 14 na 15 stycznia 1863 r., reżim carski przeprowadził brankę polskiej młodzieży. Ten akt terroru miał stłumić nastroje patriotyczne i pragnienie walki o niepodległości, a stał się iskrą, która doprowadziła do wybuchu Powstania Styczniowego.
Branka nie sparaliżowała działań stronnictwa Czerwonych, natomiast przyspieszyła wybuch Powstania Styczniowego. Członkowie Komitetu Centralnego Narodowego i Stronnictwa Czerwonych dobrze orientowali się w planach hrabiego Wielopolskiego – mówi PAP historyk dr hab. Piotr Szlanta.
190 lat temu, wieczorem 29 listopada 1830 r., w Warszawie wybuchło Powstanie Listopadowe – zryw niepodległościowy skierowany przeciwko rosyjskiemu zaborcy. Przez 10 miesięcy 140 tys. żołnierzy prowadziło bój z najsilniejszą potęgą militarną Europy, odnosząc w niej poważne, ale niewykorzystane sukcesy. Rozpoczęta insurekcja narodowa było największym wysiłkiem zbrojnym w polskich walkach wyzwoleńczych XIX w.
„Podsumowanie roku 1907 nie jest, co zrozumiałe, jednoznaczne. Faktem jest jednak, że ten rok, wydaje się, rozstrzygnął ostatecznie, na korzyść państwa rozgrywkę z terrorystami” – dyktował treść listu do premiera Gieorgij Antonowicz Skałon.
27 kwietnia 1889 r. na błoniach jasnogórskich w Częstochowie odsłonięto pomnik Aleksandra II Romanowa „Cara-Wyzwoliciela”, mający oficjalnie stanowić wotum wdzięczności polskich chłopów za uwolnienie z pańszczyzny i uwłaszczenie.
Powstanie Styczniowe stanowiło ważną cezurę historyczną. „Przed tysiącami naszych rodaków pojawiło się kluczowe pytanie: jaką wybrać drogę, aby przetrwać czasy zaborów? Czy nadal sposobić się do walki zbrojnej, tak jak to wcześniej uczynili uczestnicy insurekcji kościuszkowskiej, powstania listopadowego i wojny polsko-rosyjskiej, w której zaprzepaszczone zostały szanse na ostateczny sukces, czy też zaniechać konspiracji oraz walki zbrojnej i poszukać innych dróg wiodących do odzyskania niepodległości?” – czytamy.
Na Kamienicy Johna przy stołecznym Krakowskim Przedmieściu odsłonięto w środę tablicę upamiętniającą polskiego ucznia narodowości żydowskiej Michała Landego, który brał udział w manifestacji patriotycznej 8 kwietnia 1861 r. na placu Zamkowym w Warszawie.
135 lat temu, 26 sierpnia 1883 r., urodził się Kazimierz Pużak – członek władz PPS, podczas II wojny światowej jeden z przywódców PPS-WRN, przewodniczący Rady Jedności Narodowej; aresztowany przez NKWD i sądzony w Moskwie w procesie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego.
Na ul. Piotrkowskiej w Łodzi – szlakiem miejsc, gdzie w 1905 roku robotnicy walczyli na barykadach z wojskiem carskim - odbył się w sobotę przemarsz artystyczny przypominający o 113. rocznicy Powstania Łódzkiego.