Tablice z nazwiskami ofiar zbrodni katyńskiej na cmentarzu w Katyniu, fot. PAP/Grzegorz Jakubowski
Wśród 22 tys. ofiar zbrodni katyńskiej byli dowódcy wojskowi, politycy różnych orientacji politycznych, duchowni różnych wyznań, naukowcy i literaci. Prezentujemy sylwetki niektórych z nich.
W egzekucjach wiosną 1940 r., których dokonał sowiecki aparat terroru, zginęło wielu przedstawicieli polskiej elity intelektualnej i społecznej. Oprócz zawodowych wojskowych i policjantów dużą część jeńców wzietych do niewoli w trakcie kampanii wrześniowej 1939 r. tworzyli oficerowie rezerwy – w życiu cywilnym wykonujący na ogół zawody wymagające wyższego wykształcenia. Wśród ofiar zbrodnii katyńskiej byli m.in.:
Wyżsi dowódcy wojskowi:
kontradmirał Xawery Czernicki - zastępca szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej),
gen. dyw. Stanisław Haller - dowódca 6 Armii i członek Rady Wojennej w czasie wojny polsko-bolszewickiej, kuzyn gen. Józefa Hallera,
gen. dyw. Henryk Minkiewicz - w latach 1924-1929 dowódca KOP,
gen. dyw. Leonard Skierski – dowódca 4 Armii podczas wojny polsko-bolszewickiej,
gen. bryg. Leon Billewicz – w latach 1921-1927 komendant Obozu Warownego Brześć n. Bugiem, w latach 1923-1927 członek Oficerskiego Trybunału Orzekającego,
gen. bryg. Bronisław Bohaterewicz – w latach 1922-1927 członek Oficerskiego Trybunału Orzekającego
gen. bryg. Kazimierz Orlik-Łukoski – w czasie kampanii wrześniowej dowódca Grupy Operacyjnej "Jasło"
gen. bryg. Konstanty Plisowski - w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca brygad kawalerii,
Wystawa poświęcona gen. Mieczysławowi Smorawińskiemu w Muzeum Katyńskim
gen bryg. Mieczysław Smorawiński - w kampanii wrześniowe dowódca obrony twierdzy w Brześciu n. Bugiem, ostatni dowódca Nowogródzkiej Brygady Kawalerii
ppłk Andrzej Tadeusz Hałaciński - współtwórca "Marszu Pierwszej Brygady", w latach 1929-1931 starosta w Brzesku i w latach 1931-1933 starosta w Okocimiu.
Działacze polityczni i samorządowi:
Innocenty Głowacki – w latach 1930-1935 senator, ukraiński nauczyciel, członek spółdzielni rolniczych na Wołyniu, dyrektor Banku Ukraińskiego w Ostrogu n. Horyniem,
Karol Grzesik – poseł na Sejm, marszałek Sejmu Śląskiego, prezydent Chorzowa,
Omelan Hordyński - w latach 1938-1939 senator, członek Ukraińskiej Reprezentacji Parlamentarnej, sędzia w Bohorodczanach i w Słotwinie,
Ołena Lewczaniwśka – w latach 1922-1927 senator, ukraińska działaczka społeczno-polityczna na Wołyniu.
Ignacy Strzemiński - zastępca wojewody wołyńskiego
Jan Ślaski - poseł na Sejm i senator
Stanisław Zygmunt Widacki - poseł na Sejm, burmistrz Tarnopola
Naukowcy:
dr hab. Ludwik Dworzak - wykładowca prawa na KUL,
prof. Włodzimierz Godłowski - wykładowca neurologii i psychiatrii na Uniwersytecie Stefana Batorego i dyrektor Instytutu dla Badań Mózgu,
dr hab. Janusz Wojciech Libicki - wykładowca ekonomii na UJ, dr socjologii,
Tadeusz Eugeniusz Makarewicz - pracownik naukowy UW,
inż. Adolf Morawski - prof. nadzw. Wydziału Elektrycznego PW,
prof. Stefan Pieńkowski - dyrektor Kliniki Neurologiczno-Psychiatrycznej UJ,
prof. dr Henryk Sikorski - kier. Zakładu Farmakologii Wydziału Weterynarii UW,
doc. dr hab. Tadeusz Tucholski – chemik, adiunkt na PW,
prof. dr Henryk Marian Życzyński - literaturoznawca, dziekan Wydziału Nauk Humanistycznych KUL.
Duchowni:
ks. płk Czesław Wojtyniak - kanclerz Kurii Polowej tj. zastępca biskupa polowego,
ks. płk Kazimierz Suchcicki,
ks. ppłk Edmund Nowak - dr filozofii, w 1939 r. dziekan Armii „Lublin”,
ks. mjr Jan Leon Ziółkowski,
ks. ppłk Szymon Fedorońko - naczelny kapelan prawosławny WP),
ks. ppłk w st. sp. Ryszard Paszko - kapelan luterański,
ks. mjr Mikołaj Ilków - kapelan grekokatolicki,
ks. mjr Jan Józef Potocki - kapelan kalwiński),
mjr Baruch Steinberg - naczelny rabin WP.
Sportowcy i olimpijczycy:
Józef Baran-Bilewski - rzut dyskiem i młotem, pchnięcie kulą, olimpiada w Amsterdamie 1928),
Roman Kazimierz Bocheński - pływak, olimpiada w Berlinie 1936),
Zdzisław Dziadulski – jeździectwo, olimpiada w Paryżu 1924 i Amsterdamie 1928),
Julian Gruner - lekarz, oszczepnik i hokeista,
Zdzisław Szczęsny Gozdawa-Kawecki – jeździectwo, olimpiada w Berlinie 1936,
Aleksander Marek Kowalski – hokeista, olimpiady zimowe St. Moritz 1928 i Lake Placid 1932.
Lekarze:
płk dr Jan Boroń
mjr dr Leopold Łojek,
komandor dr Leon Moszczeński - szef sanitarny Kierownictwa Marynarki Wojennej,
płk dr Jerzy Nadolski - dyrektor Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego, a po przekształceniu Akademii Wychowania Fizycznego,
płk Jan Nelken - lekarz psychiatra.
Archeolodzy:
ppor. rez. Jan Kanty Bartys - pracownik naukowy Muzeum Archeologicznego w Krakowie,
ppor. rez. Jan Fitzke - dyrektor Muzeum w Łucku.
Pisarze:
Lech Piwowar – poeta, publicysta,
Władysław Sebyła – poeta, krytyk literacki, w latach 1929-31 redaktor i współwydawca pisma "Kwadryga". (PAP)
autor: Igor Kłos-Rakowski
aszw/
